وزارتخانه‌ای که مانع گسترش گردشگری می‌شود
در این گزارش بر ماجرای تلخ جلوگیری وزارت گردشگری از رونق گردشگری در ایران مروری شده است. این وزارتخانه از تسهیل صدور مجوز خانه‌مسافرها جلوگیری کرده و از رونق گردشگری کاسته است.
در این گزارش بر ماجرای تلخ جلوگیری وزارت گردشگری از رونق گردشگری در ایران مروری شده است. این وزارتخانه از تسهیل صدور مجوز خانه‌مسافرها جلوگیری کرده و از رونق گردشگری کاسته است.
آمار و ارقام اقامت شبانه مردم
طبق گزارش رقابت‌پذیری جهانی، در حوزه گردشگری، ایران از میان ۱۳۶ کشور در رتبه صدوسیزدهم قرار دارد. این آمار در کنار توریستی‌بودن کشورمان که حقیقتی غیر قابل کتمان است، نشان از ضعف بالای صنعت گردشگری در سکونت‌دادن مسافران دارد. در حال حاضر با توجه به دلیل کمبود زیرساخت‌های اقامتی در کشور و در حوزه گردشگری، آمار سفر همراه با اقامت شبانه کمتر از ۵۰ درصد است. طبق گزارش مرکز آمار سالانه تنها حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد از مردم ایران به سفر می‌روند و طبق اطلاعات آن مرکز از میان حدود ۲۴ میلیون ایرانی که سالانه به مسافرت می‌روند
۷۶ درصد خانه آشنایان و بستگان را برای اقامت انتخاب می‌کنند و ۱۲ درصد نیز خانه یا ویلای شخصی خود را به عنوان مقصد برمی‌گزینند. یعنی به طور میدانی تنها دو و نیم میلیون ایرانی هستند که با مسافرت خود از امکانات اقامتی نظیر هتل‌ها، اقامتگاه‌های عمومی و سازمانی یا ویلا و آپارتمان اجاره‌ای استفاده می‌کنند. یکی از دلایل اصلی انتخاب خانه آشنایان و بستگان یا ویلا و آپارتمان شخصی به عنوان محل اقامت را به طور قطع می‌توان هزینه‌های بالای اقامت دانست. هزینه‌هایی که در اقامتگاه‌هایی مانند هتل‌ها با افزایش تعداد خانوار بسیار سنگین می‌شود. حال در چنین شرایطی آیا باید مسافرت را تنها به قشر خاصی از مردم نسبت داد و رویه فعلی را ادامه دهیم؟
خانه‌مسافر؛ یک امکان جذاب و کم‌هزینه برای گردشگران
یکی از راه‌حل‌های این موضوع، فعال‌کردن ظرفیت دیگری برای اقامت است. خانه‌مسافرها واحدهای اقامتی با مالکیت خصوصی هستند که مالکان آنها مجوز وزارت میراث فرهنگی و گردشگری را اخذ می‌کنند تا بتوانند واحد مسکونی خود را در اختیار میهمانان و مسافران شهر خود قرار بدهند. این نوع واحد اقامتی شامل ویلا، آپارتمان، خانه و سوئیت می‌شود. مسافران به راحتی می‌توانند خانه‌هایی را که مالکان آنها برای اقامت در اختیار دیگران می‌گذارند، اجاره کرده و بدون دغدغه تعداد بالای خانوار خود و همچنین با وجود امکانات رفاهی کامل یک منزل مسکونی به مسافرت خود بپردازند. خانه‌مسافرها برای کاهش هزینه مسافرت هم از نظر پایین‌بودن قیمتشان و هم از منظر وجود امکانات کافی برای پخت‌و‌پز و زندگی بسیار مناسب هستند.
جلوگیری وزارت گردشگری از رشد خانه‌مسافرها
اما داستان عجیب سخت‌گیری‌های وزارت گردشگری برای صدور مجوز خانه‌های مسافر، سنگی است که وزارت گردشگری بر سر راه صنعت گردشگری انداخته است. در واقع وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی تا قبل از دی‌ماه ۱۴۰۱ با اولویت قراردادن هتل‌ها در زمینه اقامتگاه برای مسافران، دست باقی اقامتگاه‌های مسافری مانند ویلاها، خانه‌ها و سوئیت‌ها را از این بازار دور نگه داشته بود. مجوز خانه‌مسافر از سوی آن وزارتخانه به‌سختی صادر می‌شد و متقاضیان برای دریافت مجوز باید زمان زیادی را به انتظار می‌نشستند. همچنین فرایند دریافت این مجوزها در استان‌های مختلف به گونه‌های متفاوت و همراه با بازدید از مکان بود.
مبانی قانونی ثبت‌محور‌شدن مجوز خانه‌مسافر
بر اساس ماده 1 قانون تسهیل صدور مجوزهای کسب‌وکار مصوب 24/12/1400 کلیه مجوزهای کسب‌وکار که سلامت، محیط زیست، بهداشت عمومی، اجتماعی، نظم و انضباط پولی، مالی و ارزی، فرهنگ و امنیت ملی را به‌صورت مستقیم تهدید کند یا مستلزم بهره‌برداری از منابع طبیعی یا تغییر کاربری اراضی کشاورزی هستند، مجوز تأییدمحور بوده و سایر مجوزهای کسب‌وکار به‌عنوان مجوزهای ثبت‌محور شناخته می‌شوند و ثبت‌نام در درگاه ملی مجوزها به‌منزله صدور مجوز است.
با توجه به قانون فوق یکی از وظایف هیئت مقررات‌زدایی نیز تعیین مصادیق مجوزهای ثبت‌محور قرار گرفت. پس از بررسی‌های بسیار هیئت مقررات‌زدایی و نامه‌نگاری‌های این هیئت با وزارت گردشگری از ابتدای دی‌ماه ۱۴۰۱ مجوز خانه‌مسافر به‌عنوان اولین مجوزی که به‌صورت ثبت محور صادر می‌شود، شناخته شد. در‌حالی‌که وجود هرچه بیشتر خانه‌های مسافر و افزایش فضای رقابتی سبب بهبود کیفیت خدمات‌رسانی و البته کاهش قیمت اقامتگاه‌ها خواهد شد، اما متأسفانه معاون گردشگری وزارت میراث صراحتا عنوان کرده با این دستور مخالفیم و نباید هتل‌ها در ایام سال خالی از مسافر باشند و باید به رونق آنها توجه داشت.
مجوزی که صادر نمی‌شود
با توجه به اهمیت توسعه خانه‌مسافرها برای بسترسازی سفرهای ارزان‌قیمت و توجه ابراهیم رئیسی به این موضوع و عملکرد ضعیف وزارت میراث در صدور مجوزهای تأییدمحور، ضروری است که صدور این مجوز به‌صورت ثبت‌محور ادامه داشته باشد. به همین خاطر انتظار می‌رود در جلسات آتی هیئت وزیران ثبت‌محوری تنها مجوز دولتی ثبت‌محور یعنی خانه‌مسافر، تثبیت شده و برای هرچه کمتر‌کردن فاصله کارآفرینان و کارجویان با صنعت گردشگری، گام مهمی را که برداشته شده است، حفظ کنند.
