تنشزدایی ترکیه با یونان
نشست بین وزرای خارجه ترکیه و یونان در آنکارا در جوی دوستانه که تحت تأثیر کمک‌های یونان به ترکیه در پی دو زمین‌لرزه مرگبار ترکیه و پس از آن تسلیت ترکیه به یونان برای سانحه مرگبار قطار در اوایل سال جاری بود، انجام گرفت. این دیدار در پی نشست اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه و میتسوتاکیس نخست‌وزیر یونان در حاشیه نشست ناتو در «ویلنیوس» پایتخت لیتوانی در ماه جولای برگزار شد.
محمود فاضلی-دیپلمات پیشین و تحلیلگر امور بینالملل: نشست بین وزرای خارجه ترکیه و یونان در آنکارا در جوی دوستانه که تحت تأثیر کمک‌های یونان به ترکیه در پی دو زمین‌لرزه مرگبار ترکیه و پس از آن تسلیت ترکیه به یونان برای سانحه مرگبار قطار در اوایل سال جاری بود، انجام گرفت. این دیدار در پی نشست اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه و میتسوتاکیس نخست‌وزیر یونان در حاشیه نشست ناتو در «ویلنیوس» پایتخت لیتوانی در ماه جولای برگزار شد. وزرای خارجه ترکیه و یونان درخصوص نزاع‌های قدیمی مانند مسئله قبرس، فرایند متوقف‌شده عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا و مهاجرت غیرقانونی و چارچوب تقویت همکاری اقتصادی و تجاری و توسعه همکاری در زمینه‌هایی نظیر حمل‌ونقل، همکاری دریایی، تجاری، فناوری، محافظت از محیط زیست و مبارزه با فجایع طبیعی گفت‌وگو کردند. گفته می‌شود دو کشور درباره مطرح‌کردن ابتکار عمل‌های تازه برای حل اختلافات دو کشور به توافق رسیده و بر ادامه گفت‌وگوها با یونان بدون هیچ پیش‌شرطی و تقویت روابط دوجانبه بر اساس منافع مشترک در همه زمینه‌ها تأکید شده است. به گفته وزیر خارجه ترکیه ما می‌توانیم مشکلات خود را بر اساس قوانین بین‌المللی و رعایت حقوق و منافع متقابل حل کنیم. آنکارا وارد عصر «جدید و مثبت برای حل‌وفصل مشکلات» در روابط با آتن شده است. دو کشور می‌توانند بر اساس قوانین بین‌المللی و با احترام به حقوق و منافع مشترک اختلافاتشان را حل کنند. در مذاکرات با همتای یونانی خود اختلافات دوجانبه در دریای اژه و شرق مدیترانه را بررسی کردیم. درباره دریای اژه با یکدیگر اختلافاتی داریم اما توافق کردیم که ابتکار عمل‌های تازه‌ای برای حل اختلافات مطرح کنیم. اینها را در گذشته در جلسات مشورتی مطرح می‌کردیم. روی ازسرگیری این روند در دوره آینده تمرکز کردیم. احیای کانال‌های ارتباطی میان ترکیه و یونان تحولی مثبت است و از ملت و دولت یونان بابت ارسال کمک‌های انسان‌دوستانه به آسیب‌دیدگان زمین‌لرزه ماه فوریه گذشته ترکیه قدردانی می‌کنم. از دیدگاه وزیر خارجه ترکیه، «مسئله پناه‌جویان موضوعی نیست که بر سر آن رقابت داشته باشیم و باید در‌این‌باره همکاری کنیم. نمی‌خواهیم شاهد تلفات بیشتر در دریای اژه باشیم». وزیر خارجه ترکیه از کمک‌های ارسالی یونان پس از زلزله ششم فوریه قدردانی کرد. طرف ترک از استفاده از واژه «اقلیت ترک» که معمولا از سوی مقامات ترکیه برای توصیف اقلیت مسلمان تراس (تراکیه) استفاده می‌شود خودداری کرد و خواستار حفاظت از حقوق آن شد. وزیر خارجه یونان نیز مسئولیتی را که وی و همتایش دارند «فرصت تاریخی» توصیف و اعلام داشت در مذاکرات خود با همتای ترکیه‌ای نقشه راهی در سه مرحله شامل مذاکرات سیاسی و اعتمادسازی را بررسی کرده است. ترکیه و یونان قبل از پایان سال ۲۰۲۳، نشست شورای همکاری در سطح عالی برگزار می‌کنند که اولین نشست این شورا طی هفت سال اخیر است. ما خیال‌پرور نیستیم، می‌دانیم که فاصله‌های ایجادشده در طول زمان و مصائب به‌ارث‌رسیده از گذشته‌ها، یکباره پاک نمی‌شوند. اما تمایل و اراده برای سرمایه‌گذاری بر روی صداقت و درک متقابل وجود دارد تا زمینه‌های مشترکی یافته و باورهای ثابت‌شده از گذشته را بشکنیم. اگر در موضوعی نیز اختلاف نظر وجود دارد، حداقل اجازه ندهیم باعث ایجاد بحران شود. وزیر خارجه یونان حمایت آتن از روند الحاقی ترکیه به اتحادیه اروپا مشروط به اجرای معیارهای تعیین‌شده را اعلام کرد. موضوع آغاز رسمی گفت‌وگوهای سیاسی در 17 اکتبر ماه، به‌‌عنوان چارچوبی که در آن اختلافات دشوار بین یونان و ترکیه مطرح خواهد شد از نتایج مهم دیدار وزرای خارجه دو کشور است. در این اجلاس موضوعاتی همچون سرمایه‌گذاری، بازرگانی، گردشگری، کشاورزی و کشتیرانی در دستور کار دو کشور خواهد بود. حل‌وفصل اختلافات اساسی بین دو کشور ازجمله توافق طرفین برای ارجاع پرونده تحدید فلات قاره و منطقه انحصاری اقتصادی دشوار ارزیابی می‌شود، به برداشتن گام‌های موازی برای حفظ فضای مثبت در روابط و اعتمادسازی نیاز است. در مذاکرات اخیر نقشه راهی برای ماه‌های باقی‌مانده تا پایان سال جاری تعریف شد. در این دیدار تعلیق فعالیت‌های نظامی و انجام مانورهای بزرگ در اژه و شرق مدیترانه، برقراری ارتباط فوری در صورت وقوع بحران در روابط، نظارت مستقیم دو وزیر بر تماس‌های سیاسی دوجانبه، برگزاری نشست شورای عالی همکاری یونان و ترکیه در اواخر سال جاری در شهر تسالونیکی یونان بعد از هفت سال، دیدار رهبران دو کشور در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک در 18 سپتامبر، آغاز گفت‌وگوهای سیاسی در سطح معاونان وزارت خارجه و اجرا و تقویت هرچه سریع‌تر گفت‌وگوها در سطح نظامی درباره اقدامات اعتمادسازی، مورد تأکید طرفین قرار گرفت. هر دو کشور ترکیه و یونان عضو ائتلاف دفاعی ناتو هستند و سال‌هاست که بر سر مرزهای دریایی و حقوق اکتشاف انرژی در دریای اژه و مدیترانه شرقی با یکدیگر اختلاف دارند. طرفین توافق کردند فعلا موضوع قبرس در مذاکرات دوجانبه نقشی نداشته باشد؛ چراکه آتن و آنکارا نمی‌خواهند پرونده مذاکرات را سنگین کنند و آن را در شرایط کنونی غیر قابل حل می‌دانند.
