مهمات جنجالی در راه اوکراین

دولت آمریکا قصد دارد برای نخستین بار مهمات جنگی حاوی اورانیوم ضعیف‌شده در اختیار اوکراین قرار دهد. بر این اساس دو مقام آمریکایی تأیید کرده‌اند که قرار است هفته آینده از گلوله‌های ضدتانک حاوی اورانیوم ضعیف‌شده به‌عنوان بخشی از بسته جدید کمک نظامی ایالات متحده به اوکراین، رونمایی و پس از آن به اوکراین ارسال می‌شود. این گلوله‌ها می‌توانند از تانک‌های آبرامز شلیک شوند. بنا بر اظهارات یک مقام آمریکایی ارزش این بسته کمک نظامی بین ۲۴۰ تا ۳۷۵ میلیون دلار خواهد بود.

رویترز که به اسناد مرتبط با این موضوع دست پیدا کرده‌، در گزارشی نوشت که به‌کار‌گیری مهمات حاوی اورانیوم ضعیف‌شده به‌شدت مناقشه‌برانگیز است. مخالفانی مانند ائتلاف بین‌المللی برای ممنوعیت استفاده از سلاح‌های اورانیومی می‌گویند که بلع و استنشاق غبار اورانیوم ضعیف‌شده حاصل از این مهمات می‌تواند منجر به بروز خطرات جدی بر سلامتی انسان مانند سرطان و بیماری‌های مادرزادی در نسل‌های آینده شود.

کاخ سفید به درخواست رویترز برای اظهارنظر در این زمینه پاسخ نداده است. بااین‌حال، با توجه به شواهد موجود به نظر می‌رسد گلوله‌های حاوی اورانیوم ضعیف‌شده که می‌تواند به نابودی تانک‌های روسی کمک کند، بخشی از بسته کمک نظامی جدید برای اوکراین است که به‌زودی رونمایی می‌شود.

اگرچه بریتانیا در اوایل سال جاری مهمات اورانیوم ضعیف‌شده را به اوکراین ارسال کرد اما این اولین محموله از چنین مهماتی از ایالات متحده خواهد بود و احتمالا جنجال‌برانگیز می‌شود.

این تصمیم ایالات متحده برای ارسال چنین مهماتی به ‌دنبال خواسته قبلی دولت بایدن مبنی بر ارائه مهمات خوشه‌ای به اوکراین، با وجود نگرانی درباره خطراتی که چنین سلاح‌هایی برای غیرنظامیان دارد، صورت می‌گیرد. این مواد در جنگ‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ زیرا چگالی فوق‌العاده اورانیوم ضعیف‌شده به گلوله‌ها این قابلیت را می‌دهد که به‌راحتی در پوشش زرهی نفوذ کنند و آنها را در ابری از گرد‌و‌غبار و فلز قرار دهند.

مدافعان استفاده از اورانیوم ضعیف‌شده می‌گویند این مواد به‌طور قابل‌توجهی کم‌خطرتر از اورانیوم طبیعی‌اند. با‌این‌حال محققان می‌گویند اثر ذرات آن می‌توانند برای مدت زیادی باقی بمانند. ایالات متحده در جنگ‌های ۱۹۹۰ و ۲۰۰۳ خلیج فارس و بمباران یوگسلاوی در سال ۱۹۹۹، از مهمات حاوی اورانیوم ضعیف‌شده در مقادیر انبوه استفاده کرد. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، ناظر هسته‌ای سازمان ملل می‌گوید که مطالعات در یوگسلاوی سابق، کویت، عراق و لبنان نشان می‌دهد که وجود بقایای اورانیوم ضعیف‌شده پراکنده در محیط، خطر رادیولوژیکی برای جمعیت مناطق آسیب‌دیده ایجاد نمی‌کند. با‌این‌حال مواد رادیواکتیو می‌تواند به چالش عظیم پاکسازی پس از جنگ بیفزاید.

این چالش به‌ویژه اکنون برای اوکراین که بخش‌هایی از آن در‌حال‌حاضر پر از مهمات منفجرنشده از بمب‌های خوشه‌ای و صدها هزار مین است، جدی خواهد بود. پیش از این وال‌استریت ژورنال در اواسط ژوئن گزارش داده بود که ایالات متحده در حال بررسی ارسال گلوله‌های حاوی اورانیوم ضعیف‌شده به اوکراین است. از آغاز تهاجم نظامی روسیه به اوکراین، دولت جو بایدن، رئیس‌‌جمهوری آمریکا، دست‌‌کم ۴۳ میلیارد دلار کمک 

نظامی-امنیتی در اختیار اوکراین قرار داده است. او بار دیگر از نمایندگان کنگره آمریکا خواسته که اختصاص منابع مالی ۱۳‌میلیارد‌دلاری کمک نظامی جدید را تأیید کنند.

هم‌زمان با تداوم حمله‌های هوایی روسیه به شهرهای مختلف اوکراین، دولت آمریکا 14 آگوست اعلام کرد که ۲۰۰ میلیون دلار دیگر تجهیزات نظامی در اختیار اوکراین قرار می‌دهد تا توان نظامی این کشور را در برابر حمله‌‌های مستمر روسیه افزایش دهد. یافته‌ها نشان می‌دهد که هرچند بیشتر قانون‌گذاران آمریکا، از هر دو حزب دموکرات و جمهوری‌خواه، همچنان از تداوم کمک‌های مالی ایالات متحده به اوکراین حمایت می‌کنند، اما بر اساس نتایج نظرسنجی‌ها، این حمایت‌ها در جامعه آمریکا کاهش یافته است.

هم‌زمان با انتشار این گزارش و پس از حملات پهپادی اخیر به شهرهای روسیه، یک مقام ارشد اوکراین گفت که حملات پهپادی به داخل خاک روسیه افزایش خواهد یافت.

میخایلو پودولیاک، مشاور رئیس‌جمهوری اوکراین افزود حملات اخیر نشان داد که جنگ در اوکراین به‌تدریج به داخل خاک روسیه منتقل می‌شود. مشاور ولودیمیر زلنسکی همچنین انجام هرگونه مذاکره صلح را فعلا منتفی دانست. او افزود که مذاکره صلح با مسکو در شرایط کنونی به معنای «تسلیم» اوکراین و کشورهای دموکراتیکی است که از کی‌یف حمایت می‌کنند.

اطلاعات ارتش اوکراین اعلام کرد که حمله پهپادی اخیر به فرودگاه پسکوف در شمال غربی روسیه از داخل خاک این کشور انجام شده است.‌ میخایلو پودولیاک درباره حملات پهپادی روسیه به کشورش نیز گفت: «حملات پهپادهای ناشناس از داخل خاک روسیه رو به افزایش است و شمار این حملات باز هم افزایش خواهد یافت». حملات پهپادی به داخل خاک روسیه طی هفته‌های گذشته به شکل چشمگیری افزایش یافته است. روسیه چند شب پیش شاهد حمله پهپادی به شش منطقه مختلف در خاک خود بود. کی‌یف هرچند به‌طور ‌علنی مسئولیت این حملات پهپادی را بر عهده نمی‌گیرد، اما اغلب از انجام آنها ابراز خشنودی می‌کند. ولودیمیر زلنسکی روز پنجشنبه از استفاده از سلاح جدید ساخت کشورش با بُرد ۷۰۰ کیلومتر تمجید کرده بود. این در حالی است که فاصله مرز اوکراین با فرودگاه پسکوف که مورد حملات پهپادی قرار گرفت نیز حدود ۷۰۰ کیلومتر است. کشورهای غربی حامی اوکراین از این کشور خواسته بودند تا از سلاح‌هایی که تحویل می‌گیرد برای حمله به داخل خاک روسیه استفاده نکند. آنها البته تأکید می‌کنند که کی‌یف اجازه استفاده از سلاح‌های خودش را برای حمله به اهداف نظامی در داخل خاک روسیه دارد.

‌پیشروی اوکراین در جنوب

در همین حال دولت آمریکا می‌گوید که نیروهای اوکراین در حملات خود علیه مواضع بسیار مستحکم روسیه در جنوب این کشور «پیشرفت قابل‌توجهی» داشته‌اند. جان کربی، سخنگوی کاخ سفید گفت که این دستاوردها در سه روز گذشته در جنوب زاپوریژیا به دست آمده است. دیمیترو کولبا، وزیر خارجه اوکراین نیز به سی‌ان‌ان گفت که نیروهای کی‌یف در‌حال پیشروی هستند‌ اما «این یک نبرد سخت است».

در همین حال روسیه مدعی است که ارتفاعات استراتژیک نزدیک شهر کوپیانسک در شمال شرق اوکراین را تصرف کرده است. کربی گفت کی‌یف اعلام کرده است حمله در جنوب با هدف تقسیم کریدور زمینی روسیه به کریمه کندتر از آنچه انتظار می‌رفت پیش می‌رود. او گفت: «آنها در برابر خط دفاعی دوم روسیه به موفقیت‌هایی دست یافته‌اند».

در اوایل هفته گذشته ارتش اوکراین اعلام کرد که روستای روبوتین در منطقه زاپوریژیا را تصرف کرده است. در شمال شرق اوکراین هم روسیه نیروهای خود را برای بازپس‌گیری بخشی از شرق خارکیف که توسط نیروهای اوکراینی آزاد شده، متمرکز کرده است. برآوردها بر این است که روسیه در جنوب اوکراین، سیستم پیچیده‌ای از سنگرها و تونل‌ها را ساخته است که توسط میدان‌های مین محافظت می‌شوند. همچنین آنها اقدام به ساخت مواضع توپخانه و موانع بتونی ضدتانک که به «دندان اژدها» معروف است، کرده‌اند. کی‌یف پس از دریافت سلاح‌های پیشرفته از متحدان غربی خود و آماده‌سازی گردان‌های تهاجمی، ضدحمله گسترده خود را در ماه‌های اخیر آغاز کرده است، اما با وجود امیدها، پیشرفت این حملات کند بوده و کی‌یف همچنان از کشورهای ناتو خواسته تا تانک‌ها، تجهیزات مین‌زدایی و هواپیماهای جنگی به‌ویژه جت‌های جنگنده اف-۱۶ ساخت ایالات متحده را در اختیار بگیرد. روز پنجشنبه، کولبا از کسانی که از سرعت ضد‌حمله اوکراین انتقاد کرده‌اند، ابراز ناراحتی کرد. او در نشست وزرای خارجه اتحادیه اروپا در اسپانیا گفت: «من به همه منتقدان توصیه می‌کنم سکوت کنند، به اوکراین بیایند و سعی کنند خودشان یک سانتی‌متر‌مربع را آزاد کنند».