انتظار طولانی برای اف-16

ایالات متحده گام اول تحویل جنگنده‌های اف-16 به اوکراین را برداشته و روند آموزش خلبانان اوکراینی را آغاز کرده است. کی‌یف اعلام کرده که خلبانان اوکراینی جلسات آموزشی برای فراگیری استفاده از جنگنده‌های «اف-۱۶» را با حضور مربیان آمریکایی آغاز کرده‌اند. اوکراین از زمان آغاز تهاجم نظامی روسیه تاکنون بارها خواستار تحویل جنگنده‌های «اف-۱۶» شده بود. فرمانده نیروی هوایی اوکراین گفت: «جنگنده اف-۱۶ در پایگاه هوایی ما فرود آمد. دو نفر از خلبان‌های ما روز شنبه از سوی مربیان آمریکایی مورد ارزیابی قرار گرفتند». فرمانده نیروی هوایی اوکراین افزود که هرچند دوره آموزش استفاده از این جنگنده‌ها ۳۲ ماه است اما گروهی از خلبانان اوکراینی می‌توانند پس از چهار ماه آموزش با «اف-۱۶» پرواز کنند.

الکسی رزنیکوف وزیر دفاع اوکراین نیز در اظهارات جداگانه‌‌ای اعلام کرد که مهندسان و کارشناسان اوکراینی هم در کنار خلبان‌های این کشور در‌حال آموزش‌دیدن هستند. او حداقل دوره آموزشی را «شش ماه» دانست. به گفته وزیر دفاع اوکراین مربیان آمریکایی هنگامی که از تسلط خلبانان اطمینان حاصل کنند، مراتب را اعلام خواهند کرد.

برنامه آموزش استفاده از جنگنده‌های «اف-۱۶» مورد حمایت ائتلافی از ۱۱ کشور عضو ناتو قرار دارد. یک مقام آمریکایی روز جمعه گفته بود که واشنگتن خود را به موافقت با تحویل جنگنده‌های «اف-۱۶» به اوکراین به محض پایان دوره آموزشی خلبانان متعهد می‌‌داند. مقام‌های اوکراین گفته‌اند که انتظار ندارند زودتر از سال آینده میلادی جنگنده‌های «اف-۱۶» را دریافت کنند.

در این میان، نخست‌وزیر هلند که میزبان ولودیمیر زلنسکی رئیس‌جمهور اوکراین است هم می‌گوید کشورش به همراه دانمارک متعهد به تحویل «اف-۱۶» به اوکراین شده است. مارک روته، نخست‌وزیر هلند در دیدار با ولودیمیر زلنسکی گفت کشورش به همراه دانمارک متعهد به تحویل جنگنده‌های «اف-۱۶» به کی‌یف شده‌ است. او افزود که تحویل این هواپیماهای نظامی هنگامی که شرایط آن فراهم باشد صورت خواهد گرفت. در مقابل ولودیمیر زلنسکی ضمن استقبال از سخنان نخست‌وزیر هلند، تصمیم اتخاذشده برای تحویل جنگنده‌های «اف-۱۶» به کشورش را «تاریخی» خواند. رئیس‌جمهوری اوکراین پس از سفر به سوئد در یک پایگاه هوایی در آیندهوون با مارک روته دیدار کرد. واشنگتن سه روز پیش با تصمیم هلند مبنی بر تحویل جنگنده‌های «اف-۱۶» ساخت آمریکا موافقت کرده بود. استفاده از این جنگنده‌ها محور اصلی گفت‌وگوهای ولودیمیر زلنسکی با مارک روته بود. رئیس‌جمهوری اوکراین قرار است از جنگنده‌های «اف-۱۶» مستقر در پایگاه هوایی آیندهوون بازدید کند.

در همین حال، سی‌ان‌ان در گزارشی در این خصوص با اشاره به اینکه باید هرچه سریع‌تر به اوکراین جنگنده اف-۱۶ رسانده شود، می‌نویسد: «عمق و فراوانی دهانه‌های آتشفشانی در سراسر شهر اوریخیف در استان زاپوریژیا در خط مقدم نمونه واضحی است از اینکه چرا اوکراین به جت‌های اف-۱۶ نیاز فوری دارد».

سربازان اوکراینی که در اطراف شهر جمع شده‌اند، وظیفه دارند از مسیر میدان‌های مینی که دشمن طراحی کرده عبور کنند تا بتوانند خود را به نیروهای روسی برسانند. با‌این‌حال این سربازان علاوه بر میدان مین با موانع دیگری هم روبه‌رو هستند و آن‌هم بمباران توسط جت‌های روسی است. جت‌هایی که خارج از دسترس پدافند هوایی اوکراین عمل می‌کنند و به‌راحتی مواضع اوکراین را ویران می‌کنند. این بمباران گاهی به دقیقه‌ای ۲۰ بار می‌رسد تا مواضع اوکراینی‌ها در اوریخیف با خاک یکسان شود.

به همین دلیل اوکراین نیاز فوری به اف-۱۶ دارد. جت‌هایی که نبود آنها باعث می‌شود نیروهای اوکراینی به دلیل داشتن برتری هوایی روسیه جان خود را از دست بدهند. با وجود وعده‌های آمریکا هنوز خبری از ارسال این جت‌ها برای اوکراین نیست. ضمن اینکه بعید به نظر می‌رسد این جت‌ها دست‌کم تا پیش از سال آینده میلادی به دست کی‌یف برسد. برخی از تحلیلگران نظامی می‌گویند از جمله دلایلی که ضد حملات اوکراین نتوانسته به موفقیت‌های چندانی دست یابد همین کمبود تسلیحات و به‌ویژه جنگنده‌های هوایی بوده است. ولودیمیر زلنسکی در طول ماه‌های اخیر بارها از کشورهای غربی بابت آنچه کمبود تحویل تسلیحات نظامی خوانده انتقاد کرده است. با توجه به پایداری مواضع روسیه در مناطق اشغال‌شده، کار برای بازپس‌گیری این مناطق از سوی نیروهای اوکراینی بسیار دشوار شده؛ چراکه روس‌ها زمان کافی برای استقرار مواضع دفاعی در این مناطق داشته و بازپس‌گیری آنها از سوی اوکراینی‌ها چندان ساده به نظر نمی‌رسد. سربازان اوکراینی معتقدند که اف-۱۶ تأثیر مهمی بر نیروهای روسیه و جنگ می‌گذارد و بر این باورند در‌صورتی‌که به این جنگنده‌ها مسلح شوند، می‌توانند شرایط در میدان جنگ را تغییر دهند. یکی از تفنگداران دریایی اوکراینی در جبهه جنوبی به سی‌ان‌ان می‌گوید: «هوانوردی با تجهیزات و قدرت آتش چیز بسیار ترسناکی می‌شود. در‌صورتی‌که ما به اف-۱۶ مجهز شویم روس‌ها اثرات آن‌ را در جنگ احساس خواهند کرد و کار برای ما بسیار ساده‌تر می‌شود». این افسر اوکراینی در ادامه می‌افزاید: «اگر ما اف-۱۶ داشته باشیم، روس‌ها در موقعیت‌های دفاعی خود احساس امنیت نخواهند کرد و ما می‌توانیم معادلات را در جهبه تغییر دهیم».

با‌این‌حال رساندن جت‌های پیشرفته به اوکراین همیشه چالش‌برانگیز بوده است. جت‌های اف-۱۶ آموزش و خدمات زیادی نیاز دارند و همین مسئله باعث می‌شود فرایند تحویل و استفاده آن برای اوکراینی‌ها دشوارتر هم بشود. به دلیل آموزش‌ندیدن نیروهای اوکراینی همیشه این احتمال وجود دارد که از اعضای ناتو خواسته شود در تعمیر‌ یا سرویس این هواپیماها نقش داشته باشند. این مسئله موجب می‌شود که ناتو با احتیاط بیشتری نسبت به تحویل جنگنده‌های اف-۱۶ به اوکراین بنگرد؛ چراکه می‌تواند خطر کشاندن کشورهای عضو ناتو به جنگ را افزایش دهد.