کانون‌های ارزیابی را سلیقه‌ای نکنیم
کانون ارزیابی اشاره به یک موقعیت مکانی ندارد، بلکه به فرایندی گفته می‌شود که به‌عنوان بخشی از فرایند استخدام یا برای ارتقای سطح داخلی و توسعه کارکنان از سوی سازمان‌ها برای ارزیابی کارکنان به‌طور فزاینده‌ای در هزاران سازمان و شرکت در سراسر دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرد. این واژه، نامی است که بر رویکرد ارزیابی‌های رسمی در سازمان‌ها گذاشته شده است. اولین بار از این روش در ایالات متحده استفاده شد.
حسین معافی: کانون ارزیابی اشاره به یک موقعیت مکانی ندارد، بلکه به فرایندی گفته می‌شود که به‌عنوان بخشی از فرایند استخدام یا برای ارتقای سطح داخلی و توسعه کارکنان از سوی سازمان‌ها برای ارزیابی کارکنان به‌طور فزاینده‌ای در هزاران سازمان و شرکت در سراسر دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرد. این واژه، نامی است که بر رویکرد ارزیابی‌های رسمی در سازمان‌ها گذاشته شده است. اولین بار از این روش در ایالات متحده استفاده شد.
در این روش ارزیابی، فعالیت فرد متقاضی استخدام در شغلی خاص، توسط گروهی متشکل از چند فرد صاحب‌نظر در آن حوزه کاری بررسی می‌شود. این ارزیابی به‌صورت مستقیم و به‌منظور بررسی توانایی‌ها، مهارت‌ها، شخصیت و علم فرد انجام می‌گیرد. این کار روش خاص خود را دارد که می‌تواند در بسیاری از سازمان‌ها مورد استفاده قرار گیرد.
انتخاب معلمان و دبیران برای آموزش و پرورش اهمیت ویژه‌ای دارد. در اصل انتخاب معلمان حرفه‌ای، مدیریت تمام اهداف نظام آموزشی کشور را برنامه‌‌ریزی و رهگیری می‌کند. به همین علت کانون ارزیابی بیشتر برای بررسی و انتخاب یک فرد شایسته و توانمند و آشنا به وظایف خود استفاده می‌شود.
سال‌های گذشته پس از برگزاری آزمون استخدامی و فرایند مصاحبه، نمره‌ای تحت عنوان نمره مصاحبه لحاظ می‌شد و نمره نهایی داوطلب ۷۰ درصد نمره علمی و ۳۰ درصد نمره مصاحبه بوده است، اما در سال جاری این رویکرد تغییر کرده و مصاحبه به روش سنتی قبل نخواهیم داشت و کانون ارزیابی تکمیلی فرایند ارزیابی را انجام خواهد داد. کانون ارزیابی تکمیلی با حضور ارزیابان تخصصی و حرفه‌ای در این کانون و در یک فرایند علمی و برنامه‌ریزی‌شده و به‌صورت کامل شایستگی‌های عمومی، اختصاصی و حرفه‌ای داوطلبان را احصا می‌کنند. ابزارهایی که به‌طور معمول در کانون‌های ارزیابی به کار گرفته می‌شود، شامل بحث گروهی، ایفای نقش و مصاحبه تخصصی است. داوطلبان باید در یک روز برای بررسی مدارک و معاینات پزشکی مراجعه داشته باشند و در روز مجزایی که اعلام خواهد شد، به کانون ارزیابی تکمیلی مراجعه کنند.
کانون ارزیابی تکمیلی و فرایند گزینش به‌صورت جداگانه اما در یک روز برای سنجش شایستگی‌ها انجام می‌شود. نتیجه اعلامی به‌صورت ۶۰ درصد آزمون ارزیابی تکمیلی و ۴۰ درصد نمره کتبی است و نتیجه نهایی داوطلبان بر این اساس مشخص خواهد شد.
بی‌شک آموزش و پرورش در اجرای فرایند کانون‌های ارزیابی هزینه‌ها و وقت زیادی را صرف کرده تا قضاوت‌های شخصی در ارزیابی به صفر برسد و افراد شایسته و توانمند وارد آموزش و پرورش شوند. شوربختانه مشاهده‌ها در برخی از استان‌ها نشان می‌دهد که حتی در انتخاب ارزیاب‌ها نیز سلیقه‌های شخصی دخالت دارند و از افراد باتجربه و باسابقه در انتخاب ارزیاب‌ها استفاده نشده است که این امر می‌تواند نتیجه نهایی کار کانون‌های ارزیابی را با مشکل روبه‌رو کند و نتیجه عکس بدهد.
تمامی صحبت‌ها و برنامه‌های داوطلب در بحث گروهی، ایفای نقش و مصاحبه توسط ارزیاب‌ها ثبت می‌شود و در سامانه‌های مجزایی شاخص‌های مهم در این سه ابزار سنجش، احراز یا عدم احراز می‌شوند که مستندات آنها نیز باید ثبت شود. بر این اساس قرار است که در کانون ارزیابی تکمیلی رانت، سفارش و پارتی‌بازی از بین برود و معلمانی را انتخاب کند که علاوه بر توانایی‌های علمی از لحاظ اخلاقی و شخصیتی نیز کامل باشند و با روش‌های نوین آموزشی و انواع روش‌های تدریس نیز آشنا باشند.
این کانون‌ها قرار است که تعهد، تخصص و تجربه داوطلبان را بسنجند و به‌صورت کامل شایستگی‌های عمومی، اختصاصی و حرفه‌ای آنان را ارزیابی کنند. جهت‌گیری‌های غیر‌منطقی و بعضا سلیقه‌ای در انتخاب ارزیاب‌ها و نیز پذیرش نهایی داوطلبان، می‌تواند کانون‌های ارزیابی را از اهداف اصلی خود دور و آن را با شکست مواجه کند. داوطلبان قبل از ورود به کانون‌های ارزیابی گزینش می‌شوند که این امر بسیاری از دغدغه‌ها را کاهش می‌دهد و نیازی به اعمال‌نظر شخصی و جهت‌گیری‌های سلیقه‌ای در کانون‌های ارزیابی و انتخاب ارزیاب‌ها نیست.
شایسته است که مسئولان وزارتخانه آموزش و پرورش نظارت و مدیریت بیشتری در اجرای فرایند کانون‌های ارزیابی به‌ویژه انتخاب ارزیاب‌ها در استان‌ها داشته باشند تا زحمات و هزینه‌های انجام‌شده بر باد نرود و با انتخاب معلمان شایسته، توانمند و متعهد، شاهد رشد و شکوفایی آموزش و پرورش در کشور باشیم.
