رنجی که از 200 روز گذشت

یک پاییز و یک زمستان و تقریبا یک ماه از بازداشت نیلوفر حامدی و الهه محمدی دو روزنامه‌نگار اجتماعی روزنامه‌های شرق و هم‌میهن می‌گذرد. روزنامه‌نگارانی که پس از ماجرای مرگ مهسا امینی بازداشت شده‌اند و هنوز تکلیف پرونده آنها مشخص نشده و برای آنها وثیقه‌ای در نظر گرفته نشده است که بتوانند آزاد شوند. در این 200 روز اظهارنظرهای متعددی از سوی مقامات عالی‌رتبه مطرح شده است که می‌توانست گره‌گشای وضعیت این دو روزنامه‌نگار باشد. پیش از عید و سال نو روزنامه‌نگاران نامه و درخواستی برای مرخصی و آزادی این دو روزنامه‌نگار منتشر کردند. همچنین انجمن صنفی روزنامه‌نگاران استان تهران نیز درخواستی در همین زمینه منتشر کرده بود. درباره وضعیت این دو روزنامه‌نگار‌ بارها خانواده، همکاران‌ و هم‌صنفی‌هایشان از مقامات قضائی و عالی‌رتبه درخواست رسیدگی داشته‌اند.

مدیران مسئول دو روزنامه هم‌میهن و «شرق» بارها تأکید کرده‌اند فعالیت‌های آنها در راستای حرفه روزنامه‌نگاری و فقط برای پوشش اخبار در روزنامه‌های محل فعالیتشان و زیر نظر آنها انجام شده است.

در چند روز گذشته دوستان و همکاران نیلوفر حامدی نیز در متن‌هایی به 200 روزه‌شدن این بازداشت موقت اشاره کردند. آنها با انتشار دستبندهایی که حامدی از زندان برایشان به عنوان عیدی فرستاده بود، نوشته بودند: «این دستبندها نشانه عشق است و دلتنگی... در یک روز چهارشنبه ملاقات، نیلوفر آنها را از زیر شیشه به همسرش رسانده تا بین ما و فرزندان ما تقسیم کند؛ بر اساس تصورش از هرکدام از ما رنگی انتخاب کرده و برایمان فرستاده...

ما فکر می‌کنیم به اشک‌های احتمالی او وقتی که به ما فکر کرده و تارها و پودها را به هم گره زده. ما به تپش قلبش فکر می‌کنیم وقتی که گره می‌زده و به یک خنده جمعی فکر می‌کرده...

به بازکردن جعبه شیرینی در روزنامه، به فریادهای از سر شادی‌مان و ...

به شجریان که صدایش را در تحریریه پخش می‌کرد و به هر چیزی که او را به ما متصل می‌کند...».

همچنین الناز محمدی خواهر الهه محمدی هم با اشاره به دستبندهایی که خواهرش هر بار می‌فرستد، نوشته است: «و من هر روز، هزاران بوسه به گره‌هایی می‌زنم که تو در سکوت و دل‌گرفتگی زندان به هم می‌زنی».

نیلوفر حامدی 31 شهریور و الهه محمدی در هفته اول مهر سال 1401 هر دو در تهران بازداشت شدند. آنها در تاریخ 27 آذرماه از بند 209 زندان اوین به قرچک منتقل شدند. وکیل آنها محمدعلی کامفیروزی در تاریخ 24 آذر 1401 بازداشت و پس از بیش از 30 روز آزاد شد و دیگر امکان وکالت برای آنها را نداشت. در این مدت برای الهه محمدی و نیلوفر حامدی دادگاهی برگزار نشده و حتی وکیل جدیدشان پرونده‌ آنها را نخوانده است. حامدی و محمدی از افراد شناخته‌شده و حرفه‌ای روزنامه‌نگاری ایران هستند؛ آنها هر دو در تابستان سال پیش از سوی انجمن صنفی روزنامه‌نگاران به‌عنوان گزارشگران برتر شناخته شدند و به‌تازگی نیز بنیاد نیمن در دانشگاه هاروارد جایزه لوئیس لیون در سال ۲۰۲۳ برای «وجدان و صداقت در روزنامه‌نگاری» را به آنها اهدا کرده است. پس از ماجراهای شهریور 1401، روزنامه‌نگاران و خبرنگاران تحت فشار شدیدی قرار داشتند و به گزارش انجمن صنفی روزنامه‌نگاران استان تهران بیش از صد نفر در گوشه و کنار ایران مورد بازداشت و بازجویی و احضار قرار گرفتند. هرچند پس از عفو رهبری پرونده بسیاری از آنان بسته شد و در مواردی وثیقه‌های نقدی‌شان به آنها برگردانده شد. انجمن صنفی روزنامه‌نگاران در متنی درباره مشکلات متعددی که در سال گذشته برای روزنامه‌نگاران پیش آمده بود، نوشت: «سال گذشته سال سخت‌تری برای روزنامه‌نگاران بود. مشکلات معیشتی، بی‌کاری و نبود امنیت شغلی از یک سو و محدودیت و بازداشت برخی از همکاران از سوی دیگر جامعه رسانه‌ای کشور را با دشواری‌های بی‌سابقه‌ای برای انجام وظیفه خود روبه‌رو کرد. با وجود این شرایط، همکاران ما با استفاده از تمام روزنه‌های موجود به تلاشی تحسین‌برانگیز برای آگاهی‌بخشی دست زدند و تا آنجا که ممکن بود کار خود را پی گرفتند. حوادث سال گذشته نشان داد که همچنان باید حل بحران رسانه‌ای را مقدم بر حل سایر بحران‌های جامعه ایران دانست و درعین‌حال نشان داد که وجود رسانه‌های مستقل و روزنامه‌نگاران مستقل و شجاع تا چه حد ارزشمند است».

امید که در آستانه عید فطر فرصتی برای آزادی روزنامه‌نگاران در بند مانند الهه محمدی، نیلوفر حامدی و ویدا ربانی فراهم شود.