موج الهام

‌شرق: رئیس‌جمهور آذربایجان در اظهاراتی مدعی دخالت ایران در ماجرای حمله به سفارت باکو در تهران شد. به گزارش شبکه بلومبرگ، الهام علی‌اف، رئیس‌جمهور آذربایجان در حاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ در جمع خبرنگاران ادعایی را درباره حمله به سفارت جمهوری آذربایجان در ایران مطرح کرد و گفت تشکیلات ایران پشت این ماجرا قرار داشته است. علی‌اف ادعا کرد که عدم دخالت سریع پلیس در ماجرا و این حقیقت که تلویزیون ایران به‌سرعت پس از بازداشت فرد ضارب با او مصاحبه کرده است، نشان می‌دهد که او از سوی تهران فرستاده شده بود.

رئیس‌جمهور آذربایجان در ادامه ادعاهای عجیب خود خواستار محاکمه کسانی شد که به گفته او ضارب را برای انجام این حمله تروریستی به سفارت جمهوری آذربایجان در تهران فرستاده بودند. باکو پس از وقوع این حمله که با انگیزه‌های شخصی انجام گرفته بود، فعالیت سفارت خود در تهران را به حالت تعلیق درآورد و کارکنان و اعضای خانواده‌هایشان را از ایران خارج کرد. رئیس‌جمهور آذربایجان همچنین به خبرنگاران گفت که عادی‌سازی روابط با تهران به تحقیقات شفافی بستگی دارد که مسئولان حادثه را مورد بازخواست قرار می‌دهد.‌با گذشت 24 روز از حمله مسلحانه به سفارت جمهوری آذربایجان در تهران کماکان موج‌سواری‌ها و فضاسازی‌های ضد ایرانی الهام علی‌اف ادامه دارد. ازاین‌رو آنچه بسیار جدی است و باید مورد ارزیابی قرار گیرد، به اهداف باکو در تداوم و تشدید این فضای روانی مخرب علیه تهران بازمی‌گردد. در این راستا سؤال مهم‌تری که به ذهن متبادر می‌شود، این است که آیا الهام علی‌اف قید روابط با تهران را زده است؟ چراکه رئیس‌جمهوری آذربایجان در حاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ عادی‌سازی روابط با تهران را به انجام تحقیقات شفافی منوط کرده است که در سایه آن همه مسئولان حمله به سفارت این کشور در تهران محاکمه شوند.

«شرق» در گزارش 19 بهمن به بررسی چرایی تداوم و اهداف هجمه‌های علی‌اف علیه تهران پرداخته بود. در این راستا امیر علیپور در گفت‌وگویی به سه موضوع کلیدی اشاره دارد که در واقع موتور محرکه حملات جمهوری آذربایجان علیه ایران بعد از حادثه حمله به سفارت بوده است؛ نخستین هدف تلاش برای ایجاد فضایی است که باکو بتواند دالان موهوم زنگه‌زور را به جمهوری اسلامی ایران و جمهوری ارمنستان تحمیل کند. دومین هدف به باور این کارشناس ناظر به شکل‌گیری بستر برای توجیه مناسبات سیاسی، امنیتی، دیپلماتیک، نظامی و دفاعی باکو - تل‌آویو به‌ویژه در منطقه قره‌باغ است. اما سومین هدف از منظر این تحلیلگر به یافتن توجیهی از سوی باکو برای مقابله با جریانی مانند حسینیون در جمهوری آذربایجان بازمی‌گردد.

در سایه آنچه مطرح شد، جمهوری آذربایجان اگرچه طی بیش از دو سالی که از جنگ ۴۴روزه پاییز سال ۲۰۲۰ قره‌باغ می‌گذرد، روابط شکننده‌ای را با ایران در پیش گرفته اما اکنون باکو بیش از همه به تبعات مختلف هرگونه درگیری و تنش با ایران واقف است، به همین دلیل علیپور این گزاره را پیش می‌کشد که پس از جوسازی‌های اخیر غرب علیه ایران، شاید باکو این ارزیابی غلط را پیدا کرده است که با برخی هجمه‌های دیپلماتیک و رسانه‌ای بتواند امتیازات خود را از ایران کسب کند. درحالی‌که به باور این تحلیلگر، جمهوری اسلامی ایران در هر شرایطی و در هر جایگاهی از آن میزان قدرت و نفوذ منطقه‌ای در برابر همسایگان خود برخوردار است که کسی جرئت و اجازه تنش با تهران را نداشته باشد. به همین دلیل است که علیپور تأکید دارد که هیچ‌گاه علی‌اف از مرز لفاظی و تهدید کلامی عبور نکرده است. هر چه هست باید به این نکته توجه داشت که حسن همجواری میان کشورهای همسایه در منطقه‌ای نظیر قفقاز می‌تواند آینده روشنی به لحاظ اقتصادی برای همه این کشورها به ارمغان آورد. موج الهام علی‌اف قطعا بیش از هر چیز تهدیدی برای این آینده روشن خواهد بود که آن را باید ‌ تحت تأثیر اسرائیل و کشورهایی از این دست دانست که فعالیت گسترده‌ای را در تقابل با ایران و بسط فعالیت‌های ضدایرانی آغاز کرده‌اند. با این همه ایران همچنان به حسن همجواری وفادار است و وفادار نیز خواهد بود. البته این معنایش سکوت در برابر این نیست که هر کشوری به خود اجازه دهد تا هجمه‌هایی را علیه ایران نمایندگی کند. امید که آذربایجان نیز به مقتضیات حسن همجواری تن دهد، در غیر این صورت به دلیل چنین اوهامی باید منطقه قفقاز تنش‌های بیشتری را همواره تجربه کند. صحبت‌های اخیر علی‌اف و موج او برای ما بیش از آنکه واژه‌هایی از سوی آذربایجان باشد، کلامی است که به نظر می‌رسد دیگرانی دیگر برای موج الهام کوک کرده‌اند. به امید فردایی بهتر برای ایران و آذربایجان در کنار یکدیگر.