به یاد دکتر ایرج اعتصام
زود‌آشنای دیریافته
دکتر ایرج اعتصام استاد فرهیخته‌ای که روز ۲۸ آذر از میان ما رفت، استاد سه نسل از معماران و شهرسازان ایران بود. او با تجربه‌ای غنی و گسترده از تحصیل، تدریس و فعالیت حرفه‌ای در عرصه معماری و شهرسازی شناخت و درکی عمیق از تاریخ و تحولات شهر و معماری در ایران و جهان داشت.
دکتر ایرج اعتصام استاد فرهیخته‌ای که روز ۲۸ آذر از میان ما رفت، استاد سه نسل از معماران و شهرسازان ایران بود. او با تجربه‌ای غنی و گسترده از تحصیل، تدریس و فعالیت حرفه‌ای در عرصه معماری و شهرسازی شناخت و درکی عمیق از تاریخ و تحولات شهر و معماری در ایران و جهان داشت.
اعتصام تا سال‌های پایانی عمر به تدریس و تحقیق مشغول بود و با بیان گویا و ذهن پویایی که داشت، همواره چشم‌اندازهای وسیعی به سوی شهرسازی و معماری دنیای معاصر در برابر دانشجویان می‌گشود.
دکتر ایرج اعتصام دانش‌آموخته رشته معماری در سال ۱۳۳۹ از دانشگاه فلورانس ایتالیا و کارشناس ارشد طرح‌ریزی منطقه‌ای سازمان ملل بود. با مجامع علمی و دانشگاهی جهان ارتباطی مستمر داشت و بارها به‌عنوان استاد مدعو در دانشگاه‌های معتبر ایران و جهان تدریس کرده بود. از او طرح‌های معماری و شهرسازی و آثار مکتوبی در قالب تألیف یا ترجمه بر جا مانده که از آن جمله می‌توان به پژوهشی ارزشمند در زمینه بناهای عمومی معاصر اشاره کرد که در قالب مجموعه دو‌جلدی «معماری معاصر ایران؛ ۷۵ سال تجربه بناهای عمومی» منتشر شده است. این مجموعه دو‌جلدی اثر پژوهشی پراهمیتی است که از سوی گروهی از پژوهشگران و به سرپرستی دکتر اعتصام و به سفارش وزارت مسکن و شهرسازی تهیه و تدوین شده است.
دکتر ایرج اعتصام برای من زود‌آشنایی دیریافته بود. تا پیش از سال ۹۵ با ایشان تنها از طریق آثارشان آشنایی داشتم. در سال‌های اخیر وقتی دانشگاه‌ها فرصت را غنیمت شمردند و از این استاد ارجمند که در دوران بازنشستگی به سر می‌برد، دعوت به تدریس و حضور مستمر در دانشگاه کردند، برای افرادی از نسل جدیدتر دانشجویان معماری و شهرسازی فرصت آموختن از این استاد فرهیخته فراهم شد. به معنای دقیق کلمه دکتر ایرج اعتصام استاد سه نسل از معماران و شهرسازان ایران بود. امروز که در سوگ ایشان این سطور را می‌نویسم، این نکته اندکی التیام‌بخش است که در مقطع دکترای معماری دانشجوی ایشان شدم، اینکه در آن سال‌ها با چه اشتیاقی در کلاس‌های درس ایشان شرکت می‌کردم و در نهایت ایشان با بزرگواری راهنمایی رساله دکتری‌ام را برعهده گرفتند و در واقع این امکان را یافتم که رساله دکتری معماری‌ام را با راهنمایی ایشان بگذرانم. توفیق این آشنایی با ایشان هر‌چند دیر حاصل شد؛ اما برای من پربار و پرحاصل بود و شاید برای استاد فرهیخته‌ای مانند دکتر ایرج اعتصام زحمتی بیش نبود. او زود‌آشنایی دیریافته بود.