موقعیت متزلزل مکرون

‌کمتر از دو ماه پس از پیروزی امانوئل مکرون در انتخابات ریاست‌جمهوری فرانسه، ائتلاف طرفداران او در انتخابات پارلمانی اکثریت مطلق را از دست داد. ائتلاف حاکم «با هم» (Ensemble) اگرچه همچنان در کسب آرای مردم پیشتاز بوده اما نتوانسته «اکثریت مطلق» آرا را از آن خود کند و با از‌دست‌دادن ۵۵ کرسی، اکثریت در پارلمان این کشور را از دست داد و اکنون باید علاوه بر ترمیم کابینه، برای پیشبرد لوایح اصلاحاتی خود با ائتلاف نوظهور «نوپ» که متشکل از احزاب چپ و سبز است چانه‌زنی کنند.

در آخرین دور انتخابات پارلمانی فرانسه، سرنوشت ۵۷۷ کرسی مشخص شد و آن‌طور‌که وزارت کشور فرانسه اعلام کرد، حزب مکرون اکثریت ۳۰۰ کرسی را که در ماه آوریل و هنگام پیروزی مکرون در برابر مارین لوپن داشت، از دست داده است. اگر‌چه بنا بر اعلام نتایج نهایی از سوی وزارت کشور فرانسه، حزب میانه‌روی مکرون با کسب ۲۴۵ کرسی همچنان بزرگ‌ترین سهم از ۵۷۷ کرسی پارلمان را در اختیار دارد‌ اما حزب او دیگر از حد‌نصاب برای اکثریت مجلس که ۲۸۹ کرسی است بسیار فاصله دارد و حالا برای پیشبرد طرح‌های خود و حتی زمامداری باید به دنبال ائتلاف با دیگر احزاب اصلی برود که اتفاقا همگی پس از انتخابات یکشنبه خوشحال بودند. پیروزی بزرگ در انتخابات یکشنبه به ائتلاف نوپ -‌متشکل از احزاب چپ و سبز- رسید که توانستند ۱۳۱ کرسی به دست آورند. حزب راست افراطی مارین لوپن هم با کسب ۸۹ کرسی به بزرگ‌ترین حزب راست‌گرای پارلمان فرانسه بدل شد.

نتایج مأیوس‌کننده حزب امانوئل مکرون به حدی بود که الیزابت بورن، نخست‌وزیر این کشور، این نتایج را در طول تاریخ مدرن فرانسه بی‌همتا خواند و آن را در کنار سایر تهدیدهای داخلی و بین‌المللی یک چالش بزرگ در برابر دولت فرانسه خواند؛ هر‌چند وعده داد ائتلاف فرانسه به دنبال تشکیل یک ائتلاف کارا با سایر احزاب برود. پیشنهاد مکرون برای افزایش سن بازنشستگی از ۶۲ به ۶۵ اکنون با دیوار سختی به نام ائتلاف نوپ بر‌خواهد خورد که اتفاقا مدعی است سن بازنشستگی را از ۶۲ به ۶۰ کاهش خواهد داد.

اکنون ائتلاف چپ-سبز به رهبری ژان لوک ملانشون با کسب رتبه دوم در انتخابات پارلمانی، تهدیدی برای مکرون برای زمامداری کشور به حساب می‌آید. علاوه بر کاهش سن بازنشستگی، این ائتلاف وعده داده افزایش قیمت صد کالای ضروری را متوقف و یک میلیون شغل ایجاد کند.

هم‌زمان با از‌دست‌دادن اکثریت در پارلمان، مکرون باید احتمالا برخی از وزرای کابینه خود را عوض کند و آنها را با وزرای جدیدی که مورد موافقت این ائتلاف باشد، جایگزین کند. در همین حال، به نظر می‌رسد ژان لوک ملنشون، رهبر ائتلاف نوپ، با کنار هم‌ آوردن احزاب جریان اصلی توانسته ائتلاف بزرگی شکل دهد و طیف گسترده‌ای از رأی‌دهندگان را پشت خود جمع کند. نوپ مخفف اتحادیه جدید مردمی اکولوژیکی و اجتماعی است.

او خطاب به هواداران گفت حزب حاکم ضربه بسیار بزرگی متحمل شده و اکنون فرصت‌های فراوانی در دستان ائتلاف چپ-سبز است. مارین لوپن، رهبر حزب راست افراطی اجتماع ملی نیز با خوشحالی و حس پیروزی مقابل هواداران خود ظاهر شد و به آنها گفت «دوره ماجراجویی‌های امانوئل مکرون به سر آمده» و او اکنون باید به کار در دولتی که در پارلمان اقلیت دارد تن دهد.

حزب جمهوری‌خواه راست‌گرا هم از نتایج خوشحال است؛ چرا‌که آنها هم توانستند با حفظ کرسی‌های خود، به نگرانی هواداران از کوچک‌شدن سهم این حزب در پارلمان پاسخ دهند. کریستین جیکوب، دبیرکل این حزب، نتایج این انتخابات را «شکستی تلخ و گزنده» برای امانوئل مکرون خواند.

چالش‌های دولت

نتایج این انتخابات برای دولت تازه‌کار الیزابت بورن، نخست‌وزیر جدید فرانسه نیز چالش‌برانگیز است؛ چراکه احتمال می‌رود برخی از وزرای کابینه به دلیل ناکامی در کسب آرای شهروندان و راهیابی به پارلمان، مجبور به ترک دولت شوند. شخص الیزابت بورن نیز به‌سختی توانست رقیب چپ‌گرای خود را در شهر کالوادوس پشت‌سر بگذارد و فقط با کسب حدود 52 درصد از آرای حوزه انتخابیه خود پیروز شود. برخی از وزرای دولت از‌جمله بریژیت بورینیون، وزیر بهداشت و جاستین بنین، وزیر امور خارجه در امور دریایی نیز از شکست‌خوردگان این انتخابات محسوب می‌شوند و چاره‌ای جز ترک دولت ندارند.

ریچارد فراند، رئیس پارلمان فرانسه و همچنین کریستف کاستانر، متحد نزدیک امانوئل مکرون نیز از ناکامان این انتخابات هستند و دیگر نمی‌توانند حامیانی قوی برای سیاست‌های او باشند. حال رئیس‌جمهوری فرانسه باید به فکر تشکیل تیمی به‌عنوان اعضای جدید دولتش باشد که بتواند از چنین پارلمانی رأی اعتماد بگیرد.

تفاوت سیاست‌ها

با تغییر ساختاری چینش کرسی‌ها در پارلمان فرانسه، اکنون سیاست‌ها و برنامه‌های دو حزب اصلی مقابل یکدیگر قرار خواهند گرفت. از یک‌سو حزب میانه‌رو امانوئل مکرون همچنان مدعی ارائه روش جدید برای حکومت‌داری در فرانسه است و به مردم این کشور پیشنهاد داده که یک شورای ملی متشکل از مردم در مناطق مختلف ایجاد کند تا این شورا زمینه را برای دموکراتیک‌تر‌کردن حکومت‌داری در فرانسه ایجاد کند، با اصلاحات اساسی هزینه‌های بالای زندگی را تعدیل کند و به‌سوی اشتغال‌زایی حداکثری و همچنین به‌صفر‌‌رساندن تولید دی‌اکسید‌کربن حرکت کند و بالاخره مهم‌ترین بخش اصلاحات پیشنهادی دولت مکرون که بنا دارد سن بازنشستگی را به‌تدریج به ۶۵ سال افزایش دهد. اما ائتلاف نوپ (چپ-سبز) وعده داده که سن بازنشستگی را از ۶۲ به ۶۰ کاهش دهد، حداقل دستمزد ماهانه را ۱۵ درصد افزایش دهد و به هزارو ۵۰۰ یورو در ماه برساند و افزایش قیمت کالاهای اساسی را متوقف و حدود یک‌میلیون فرصت شغلی جدید ایجاد کند.

ملانشون می‌گوید هدفش بازداشتن مکرون از تشکیل دولت آینده فرانسه است. در سال ۲۰۰۵، هم‌زمان با همه‌پرسی بر سر عهدنامه تدوین قانون اساسی اتحادیه اروپا، بحرانی سراسری احزاب رسمی و به‌ویژه حزب سوسیالیست فرانسه را در‌نوردید. چهره‌هایی مثل ژان‌لوک ملانشون مخالف تصویب این قانون بودند، در‌‌حالی‌که فرانسوا اولاند، رئیس‌جمهور پیشین فرانسه و نزدیکان او از رأی «آری» دفاع می‌کردند؛ یعنی همان‌ چیزی که محافظه‌کاران و راست‌های میانه‌رو می‌خواستند. در‌نهایت، فرانسوی‌ها به طرح قانون اساسی اتحادیه اروپا «نه» گفتند‌ اما تنش‌های درون‌حزبی تا انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۰۷ ادامه یافت. پس از شکست سوسیالیست‌ها، ژان‌لوک ملانشون از حزب جدا شد و در سال ۲۰۰۹ «حزب چپ» فرانسه را تأسیس کرد؛ حزبی که به گفته او «هرگز با راست سازش نمی‌کند».

حزب چپ که بعدها به «فرانسه تسلیم‌ناپذیر» تغییر نام داد، با کمونیست‌ها و تعدادی دیگر از احزاب کوچک‌تر چپ فرانسه اتحاد کرد و در برخی انتخابات محلی و سراسری نیز موفقیت‌هایی به‌ دست آورد. ملانشون سخنور قهاری است، می‌داند چه می‌خواهد و چگونه بیانش کند. گفتمان رادیکال او دل جوانان زیادی را برد و امید به تغییر و اصلاح بنیادی نظام سیاسی کشور را زنده کرد.