هشدار درباره متروپل‌های تهران

نورا حسینی: پس از حمله سایبری 12 خرداد به سامانه‌های شهرداری هنوز بسیاری از سامانه‌های شهرداری تهران در دسترس نیستند. دفاتر خدمات الکترونیک نمی‌توانند به شهروندان خدمات دهند و کارکنان شهرداری هم از دسترسی‌نداشتن به برخی از سامانه‌های اصلی گلایه دارند. درحالی‌که گفته می‌شد بعد از این حمله سایبری هنوز دوربین‌های نظارت شهرداری به سیستم مرکزی وصل نیست و تخلفات و ورود به محدوده طرح ترافیک ثبت نمی‌شود، اما مهدی چمران  این موضوع را رد کرد و در حاشیه جلسه روز گذشته شورای شهر تهران به رسانه‌ها گفت: در‌حال‌حاضر تمام دوربین‌ها به صورت آنلاین فعال هستند و تردد خودروها در محدوده طرح ترافیک و کاهش آلودگی هوا ثبت‌و‌ضبط می‌شود.

با وجود آنکه مدیران شهری و اعضای شورای شهر تهران هم در این مدت تأکید داشتند اطلاعات شهروندان به سرقت نرفته است، انتشار برخی از اطلاعات شهرداری در یکی از کانال‌ها نشان داد که هنوز ابعاد این حمله سایبری به‌درستی برای شهروندان تشریح نشده است. پرویز سروری درخصوص انتشار این اطلاعات گفت: این موضوع نیاز به بررسی بیشتر دارد و برخی دیگر از اعضای شورای شهر تهران نیز به دلیل اینکه این موضوع دارای ابعاد امنیتی است، ترجیح دادند درخصوص آن سخن نگویند. عبدالمطهر محمدخانی، سخنگوی شهرداری تهران هم که از ابتدای حمله سایبری تنها چند نکته مشخص را در گفت‌وگوهایش تکرار می‌کند، روز گذشته درخصوص آخرین وضعیت بازگشت سامانه‌های شهرداری گفت: در بررسی‌های اولیه مشخص شد با یک حمله سایبری پیچیده و گسترده مواجهیم. تدبیر ابتدایی این بود که آن بخش از خدمات شهرداری تهران که امکان خدمت‌رسانی به شهروندان به صورت آفلاین برای آنها وجود داشت و قابلیت توقف نداشت، همچنان ارائه شود و مابقی خدمات شهرداری که بیش از ۱۷۰ سرویس است، به صورت موقت محدود شد تا از پایداری این خدمات و جلوگیری از حملات مجدد اطمینان حاصل شود. در چند روز اخیر که سامانه‌های شهرداری بالا آمده، کاملا مشخص است که دسترسی به داده‌ها از طرف شهروندان وجود دارد و اطلاعات این سامانه‌ها کاملا سالم، محفوظ و قابل دسترس است.

اطلاعات تازه از تخلفات متروپل

سیدمحمد آقامیری که پس از حادثه متروپل جلسات پیوسته‌ای در این خصوص برگزار کرده و سفری هم به آبادان داشته، گزارشی از نتایج این جلسات در صحن قرائت کرد. او با اشاره به اصرار مالک برای ایجاد تغییرات پی‌در‌پی در طرح ساختمان گفت: جالب است که بنا بر اعلام نماینده شرکتی که در ابتدا اجرای طرح را بر عهده داشت،  این ساختمان در آغاز با اسکلت فلزی و در شش طبقه طراحی شده بود که با اصرار مالک سازه به بتونی تغییر می‌کند و همین مسائل باعث انصراف شرکت اولیه از ادامه پروژه می‌شود. به گفته آقامیری ایمنی، عدم صلاحیت طراحان طرح و عدم استاندارد سازه‌ها از‌جمله عواملی بوده که طرح را مسدود کرده، مهندسان ناظر دیگری برای این طرح پیش‌بینی شده بود که به دلایل حقوق و مزایا، ناظران انصراف دادند تا اینکه در اسفند سال ۱۳۹۸ مجوز افزایش طبقات از سوی شهرداری آبادان صادر می‌شود. مجوز افزایش طبقات تا ۱۲ طبقه صادر می‌شود؛ اما با توجه به اینکه سه طبقه بدون نقشه مقاوم‌سازی، اضافه شده بود، مشکلاتی را ایجاد کرد و به گونه‌ای که اعلام می‌شود ساختمان در معرض خطر اساسی قرار داشت و بعد از آن کمتر از یک ماه پس از این هشدار، متروپل فرو‌ریخت. ضعف دانش کارفرمایان و در اولویت بودن منافع مالی برای آنها یکی از دلایل بروز این حادثه است، به گونه‌ای که وقتی برای طراحی سازه ۴۵ روز زمان نیاز است، نباید این مهم به یک یا دو هفته کاهش پیدا کند و همچنین زمان کنترل مضاعف کاهش یابد تا پروانه سریع‌تر صادر شود که این روند در متروپل اتفاق افتاده است. فسادپذیربودن نظارت نیز از دیگر چالش‌های این پروژه بود.

مداخله خطرناک پیمانکار در مراحل ساخت

مهدی چمران پس از این گزارش به خطراتی که مجوزهای اضافه بنا پس از آغاز ساخت‌وساز به وجود می‌آورد، اشاره کرد و گفت: ضوابط اضافه طبقه هر چند سال یک بار و گاهی شش ماه یک بار اصلاح شده و تغییر می‌کند؛ بنابراین اصولا وقتی فونداسیون یک ساختمان ساخته شده و چند طبقه هم روی آن ساخته می‌‎شود، هنگام اضافه بنا، مقاوم‌سازی امکان‌پذیر نیست! بنابراین اصلا نباید طبقه‌ای اضافه شود؛ پس بهتر است کلا اضافه بنا ممنوع شود. او درباره کاستن زمان صدور پروانه نیز گفت: می‌خواهیم گیرهای اداری بیجا حذف شود، نه اینکه کنترل مضاعف حذف شود. بهتر است نقشه‌های معماری ساختمان و نقشه‌های سازه هم‌زمان تهیه و ارائه شوند. البته باید به ادله مهندس ناظر برای جلوگیری از کار هم توجه داشت، در برخی موارد مهندس ناظر بدون دلیل منطقی، صرفا چون مالک پول او را نداده است، ایرادی بر ساختمان وارد کرده و آن را متوقف می‌کند.

 ناایمن‌ها  همچنان محرمانه

مهدی عباسی، رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تهران نیز برای چندمین بار از شهرداری درخواست کرد که فهرست ناایمن‌های تهران را منتشر کند. او دو هفته پیش فرصتی یک‌هفته‌ای برای انتشار این فهرست به شهرداری داده بود. او با بیان اینکه از شهرداری می‌خواهیم که فهرست ۱۲۹ ساختمان پرخطر را اعلام کند، گفت: هیچ محدودیتی برای اعلام این اسامی وجود ندارد.

ناصر امانی هم تأکید کرد که حادثه متروپل نیاز به گزارش ملی دارد. به گفته او در حادثه متروپل شهرداری آبادان، منطقه آزاد اروند، سازمان نظام مهندسی استان خوزستان، مهندسان ناظر و پیمانکار، فعلا دخیل بودند. در این گزارش هیچ اشاره‌ای به نقش این پنج سازمان که عرض کردم نشده است و این بخش نیاز به گزارش ملی دارد. در گزارش ملی پلاسکو نقش همه وزارتخانه‌ها در ارتباط با ساختمان پلاسکو دقیقا مشخص شده است؛ اما این گزارش نمی‌خواسته به این موضوع بپردازد. امانی گفت: به نظرم در این گزارش فقط جنبه‌های فنی و مهندسی مدنظر است و ضمانت اجرائی برای تکرار‌نشدن این حادثه به‌ویژه برای ما که در شورای شهر تهران هستیم و کمیسیون عمران و حمل‌ونقل که اگر حادثه‌ای در تهران رخ دهد، ما مسئول هستیم، وجود ندارد. صدها ساختمان در دست ساخت در شهر تهران داریم که مشکل سازه‌ای دارند. اگر تلاش ارزشمندی می‌کنیم، باید یک‌سری راهکار نیز برای حوزه مسئولیتی خود ما در شهر تهران و ساختمان‌ها ارائه دهند. به گفته رئیس سازمان آتش‌نشانی شهرداری تهران، 130 ساختمانی که به‌عنوان ساختمان‌های پرخطر در تهران مطرح شده، اکثرا مشکل ایمنی آتش‌نشانی دارند و مشکل سازه‌ای ندارند.