جلال جلالی‌زاده، نماینده اهل سنت مجلس ششم، در گفت‌وگو با «شرق» بررسی کرد
هشدار تفرقه‌افکنی قومی و مذهبی چقدر جدی است؟
بعد از حادثه مشهد و حمله به سه روحانی که برخی رسانه‌ها به نقل از مقام‌های محلی و دادستانی مشهد نوشتند ضارب «تفکرات تکفیری» دارد و روزنامه کیهان تأکید کرد که «از حادثه مشهد بوی یک توطئه و تفرقه‌افکنی بین شیعه و سنی» به مشام می‌رسد، روز گذشته وزیر اطلاعات در نشست شورای تأمین استان فارس تأکید کرد که ایجاد تضاد قومیتی و مذهبی بین شیعه و سنی و دیگر قومیت‌ها برای انحراف افکار عمومی از جنایات رژیم صهیونیستی است».
بعد از حادثه مشهد و حمله به سه روحانی که برخی رسانه‌ها به نقل از مقام‌های محلی و دادستانی مشهد نوشتند ضارب «تفکرات تکفیری» دارد و روزنامه کیهان تأکید کرد که «از حادثه مشهد بوی یک توطئه و تفرقه‌افکنی بین شیعه و سنی» به مشام می‌رسد، روز گذشته وزیر اطلاعات در نشست شورای تأمین استان فارس تأکید کرد که ایجاد تضاد قومیتی و مذهبی بین شیعه و سنی و دیگر قومیت‌ها برای انحراف افکار عمومی از جنایات رژیم صهیونیستی است». او این اقدامات را تلاش اسرائیل برای ایجاد معضلات امنیتی جدید و به عبارتی «فتنه جدید» در ایران عنوان کرد. از‌این‌رو درباره نگاه رسمی به اقلیت‌های قومی و مذهبی در کشور و اینکه تا چه اندازه این اقدامات دشمنان می‌تواند نگرانی امنیتی و هشدار جدی برای کشور به حساب آید، با یکی از چهره‌های فعال سیاسی که سابقه نمایندگی مجلس را هم در پرونده کاری خود دارد، به گفت‌وگو نشستیم. آنچه می‌خوانید حاصل گپ‌و‌گفت کوتاه «شرق» با جلال جلالی‌زاده، نماینده اهل سنت مجلس ششم و عضو حزب اتحاد ایران اسلامی است.
وزیر اطلاعات در هشداری از فتنه جدید اسرائیل با استناد به حادثه مشهد سخن گفته است. تحلیل شما از این موضوع چیست؟
برای هر کشوری وحدت و وفاق ملی به‌عنوان یک ضرورت مطرح است. در یک کشور میان شهروندان اگر اتحاد وجود داشته باشد، دشمنان نمی‌توانند تفرقه‌افکنی کنند؛ اما اگر در داخل کشور زمینه افتراق و تفرقه وجود داشته باشد، قطعا به‌عنوان یک آسیب می‌تواند مشکل‌ساز شود و زمینه سوءاستفاده دشمنان را فراهم آورد.
در ایران شعار ملی مردم این است که اجازه نمی‌دهند دشمنان از این مسائل سوءاستفاده کنند و همواره در مواقع بحرانی و خطرآفرین جان‌شان را فدای این مرز‌و‌بوم کرده‌اند. برای‌شان فرقی هم ندارد شیعه باشند یا سنی. لر باشند یا ترک، بلوچ، عرب، فارس یا کرد. در این مواقع تنها ایرانی‌بودن است که اهمیت دارد. متقابلا این توقع و انتظار از دولت می‌رود که از تبعیض و بی‌عدالتی و محرومیت برخی مناطق اقلیت مذهبی یا قومیتی به دور باشد؛ یعنی همه شهروندان را با یک چشم ببیند؛ چرا‌که اگر به بی‌عدالتی و محرومیت و تبعیض‌ها دامن زده شود، زمینه سوءاستفاده دشمنان به وجود می‌آید. از آنجایی که قشر جوان و توده مردم دارای احساسات و عواطف هستند، شایسته است که به این احساسات از سوی دولت توجه شود. این عواطف را نمی‌توان کنترل کرد؛ مگر اینکه عقلانیتی بر آن حاکم باشد؛ بنابراین عقلا و علمای قم باید تلاش کنند این مسائل را گوشزد کنند تا زمینه‌های اختلافات برچیده شوند.
به نظر شما راهکار تقویت وفاق ملی بین شیعه و سنی چیست؟
برای وفاق ملی نیازمند یک‌سری اصول هستیم. یک اصل عدالت است که نباید از سوی حاکمیت نادیده گرفته شود. اصل دیگر مشارکت است و نکته دیگر اعتماد‌سازی است. با تکیه بر این اصول هر ایرانی باید احساس کند در ایران سهمی دارد و شهروند محسوب می‌شود. در‌این‌صورت با توجه به اینکه اسرائیل تا بیخ گوش ما آمده، باید به این زنگ خطر توجه جدی کنند.
اگر همچنان به اهل سنت بی‌توجهی شود و در هیچ زمینه‌ای مشارکت داده نشوند و تبعیض‌های گذشته همچنان ادامه داشته باشد و اصول فراموش‌شده قانون اساسی مثل اصل 12 و 15 و 19 احیا و اجرا نشوند، نمی‌توانیم بر مشکلات فایق بیاییم و این تحرکات اسرائیل می‌تواند به‌عنوان یک زنگ خطر جدی به حساب آید. پس اگر مسئولان داخلی به این حساسیت‌ها توجه نکنند و تبعیض مثبت را به کار نگیرند، فضا برای سوءاستفاده دشمنان فراهم می‌شود. همچنین مسئله کولبران و سوخت‌بران موضوعی جدی است. مسئله عدم مشارکت اقشار مختلف در قدرت جدی است. مثلا یک اقشار مختلف نمی‌تواند استاندار شود و حتی یک معاون وزیر سنی هم نداریم. در دنیایی که فضای مجازی همه مرزها را برداشته است و هر لحظه حوادث دنیا با تنها یک کلیک در مقابل دیدگان‌مان نمایش داده می‌شود، نمی‌توانیم اقلیت‌های قومی و مذهبی را نادیده بگیریم و چشمان‌مان را بر برخی حقایق ببندیم.
حادثه مشهد را چطور ارزیابی می‌کنید؟
درباره حادثه مشهد هم سؤالاتی اذهان عمومی را مشغول کرده است. امیدواریم این حوادث تلنگری برای مسئولان باشد که در داخل کشور با یک چشم و نگاه ملی به همه شهروندان نگاه کنند و همه را به دور از قومیت و مذهبی خاص صرفا ایرانی بدانند و از نگاه‌های تبعیض‌آمیز دوری کنند؛ چرا‌که همه ایرانیان در این کشور در مواقع خطر فقط خود را ایرانی می‌دانند.
هشدار وزیر اطلاعات درباره فتنه جدید اسرائیل چقدر نگران‌کننده است؟
برخی مباحث باید بررسی شوند که تا چه حد سندیت دارند؛ اما نکته اینجاست وقتی که دشمن احساس کند زمینه ضربه‌زدن به کشوری فراهم است، از آن استفاده می‌کند. وقتی که احساسات یک گروه و فرقه یا قومیتی تحریک شود، دشمن از آن نقطه وارد می‌شود. همیشه فقر و تبعیض و محرومیت در جامعه زمینه مناسبی برای سوءاستفاده دشمنان است. وقتی در بحث تحریک احساسات قدم‌هایی برداشته می‌شود، می‌تواند نگران‌کننده باشد و این موضوع مختص به ما نیست. درباره مسائل مختلف فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و... همیشه این مسائل مطرح است و دشمنان با توجه به کار کارشناسی خود می‌توانند از این ضعف‌ها برای فشار و آسیب‌رساندن استفاده کنند و این ما هستیم که باید هوشیار باشیم و با اصلاح نگاه مسئولانه به اقلیت‌های قومی و مذهبی جلوی تفرقه‌افکنی دشمنان را بگیریم.
با توجه به نگرانی‌هایی که درمورد احتمال تفرقه‌افکنی مذهبی و قومی وجود دارد، باز هم اعتراضات داخلی ما بیشتر اقتصادی است و قومیتی و مذهبی نبوده است و همه ایرانیان با وجود کاستی‌ها به این خاک غیرت دارند. این بحث را چقدر قبول دارید؟
به‌عنوان یک ایرانی دلسوز برای مردم و ایران که برای نظام هم هزینه زیادی داده‌ام، معتقدم اگر جلوی این کاستی‌ها را نگیریم، برای کشور آسیب‌زننده خواهد بود. افرادی بیشتر به کرونا مبتلا می‌شوند که بیماری زمینه‌ای دارند. جامعه ما هم این زمینه را دارد. چه قومی و چه مذهبی یا اجتماعی زمینه فراهم است؛ اما مسئولان و حاکمیت باید آگاهانه و مسئولانه با توجه به آموزه‌های اسلام که دین رحمت و بخشش است، جلوی این مسائل را بگیرند و به نحوی عمل کنند که برای سایر کشورها الگو باشیم.