فرهنگ مهربانی برای توسعه ایران
محمد شريعتمداري-وزير تعاون، کار و رفاه اجتماعي
اگر بپذيريم هدف اجراي سياستهاي اجتماعي بالابردن سطح رفاه عمومي است و يكي از مهمترين محورهاي رفاه عمومي، خشنودي و رضايت مردم است، آنگاه بايد تأکيد کرد رضايت و خشنودي مردم فقط با پول، ثروت و توسعه اقتصادي به دست نميآيد. در اين چارچوب باور نگارنده اين است که گسترش فرهنگ کنش داوطلبانه، گسترش کار خير و به طور کلي مهرباني و مدارا با يکديگر از نيازهاي امروز جامعه ايراني است. در ادبيات اقتصادي هم اين موضوع مهم است. امروز تلاش بنگاهها براي افزايش رضايتمندي مشتريان بر پايه رضايتمندي از کارکنان و ايجاد نظام انگيزش و آموزش براي تحقق اين هدف حقيقتي انکارناپذير است. از سوي ديگر در سالهاي اخير کنش داوطلبانه به طور وسيعي از سوي سياستگذاران با اقبال مواجه شده و اثرگذاري آن فراتر از از ابعاد انساندوستانه و خيرخواهانه به عنوان يک منبع اقتصادي تأثيرگذار بر توليد ناخالص داخلي کشورها مورد توجه قرار گرفته است. از سوي ديگر برخي گزارشهاي بينالمللي بيان ميکند که داوطلبان تابآوري جوامع را براي مقابله با شوکها و تنشها از طريق افزايش سرمايه انساني، تقويت سرمايه اجتماعي و رفاه، افزايش سرمايه طبيعي و رشد سرمايه مالي افزايش ميدهند.بر اساس يکي از پيمايشهاي سنجش سرمايه اجتماعي کشور، ارزيابي مردم از ميزان وجود ويژگيهاي اخلاقي نظير گذشت و رعايت حقوق ديگران در جامعه چندان مثبت نيست و در عوض، اعتقاد نسبي به شايعبودن ويژگيهايي نظير حسادت، دورويي، تقلب و خودخواهي وجود دارد. بنابراين لازم است در جهت ترميم اين امر رويکرد جديدي اتخاذ كرد. معتقدم بايد فرهنگ توسعه بهمثابه مهرباني را در جامعه امروزمان گسترش دهيم و نهادينه کنيم چراکه يکي از ابعاد رفاه، رضايت و خشنودي شهروندان است و يکي از مهمترين پايههاي رضايتمندي و خشنودي نيز مهرباني و مهربانانهبرخوردکردن با يکديگر است. اخيرا گزارشي از دانشگاه هاروارد را مطالعه ميکردم که بر اساس يک سنجش معين عنوان ميکرد آنهايي که مهرباني خود را تقسيم ميکنند، احساس عميق به همنوع خود دارند، عشق و خوشرويي را تقسيم ميکنند و دوستي عميقتري با ديگران دارند، عمرشان طولانيتر است. اين به معناي توجه به وجوه اجتماعي سلامت در نگاه جديد است. اين همان نکته ای است که در فرهنگ اسلامي ما هم متواتر روايت شده است. در فرهنگ ديني ما هم مهرباني در مواجهه مردم با يکديگر و هم در برخورد حاکمان با مردم يک رويکرد توصيهشده است. امام هشتم شيعيان مشهور به ضامن آهو است که نه تنها با انسانها مهربان بود، بلکه مهرباني را در حق حيوانات نيز روا ميداشت. مهرباني، گذشت و فروتني ويژگيهايي بودند که در طول زندگي پيغمبر بزرگوار، در وجود آن حضرت ديده ميشد و به تعبير قرآن کريم ايشان رحمهللعالمين بودند. از امام علي (ع) نقل شده است: مؤمن کسي است که لبخند بر چهره دارد و خوشرو است و اگر گرفتاري و غمي دارد، آن را در قلب خود نگه ميدارد و خوشرويي را با ديگران تقسيم ميکند. در اين چارچوب به عنوان مسئول بزرگترين نهاد اجتماعي، حاکميتي و وزارتخانهاي که حدودا روزي يک ميليون مراجعهکننده دارد، معتقدم بايد اين وزارتخانه پيشرو و پيشتاز گسترش فرهنگ عظيم و اساسي کنش داوطلبانه و کار خير و مهرباني و خوشرويي با مردم باشد.
همچنين وظيفه دارم هم خود و هم هموطنان را دعوت کنم به مهرباني با يتيمان، با نيازمندان، با آسيبديدگان اجتماعي، با کودکان کار و با همه گروههاي محروم جامعه. در اين مسير سخت همه نخبگان، فعالان مدني، کنشگران سياسي، روزنامهنگاران، دانشگاهيان و عموم مردم را به ياري ميطلبم. با بيان نظرات، با ارائه پيشنهادات، با نقد عملکردها و سياستها، با انعکاس اشتباهات و با حساسيت نسبت به عملکرد اين وزارتخانه ما را همراهي و ياري کنيد.
اگر بپذيريم هدف اجراي سياستهاي اجتماعي بالابردن سطح رفاه عمومي است و يكي از مهمترين محورهاي رفاه عمومي، خشنودي و رضايت مردم است، آنگاه بايد تأکيد کرد رضايت و خشنودي مردم فقط با پول، ثروت و توسعه اقتصادي به دست نميآيد. در اين چارچوب باور نگارنده اين است که گسترش فرهنگ کنش داوطلبانه، گسترش کار خير و به طور کلي مهرباني و مدارا با يکديگر از نيازهاي امروز جامعه ايراني است. در ادبيات اقتصادي هم اين موضوع مهم است. امروز تلاش بنگاهها براي افزايش رضايتمندي مشتريان بر پايه رضايتمندي از کارکنان و ايجاد نظام انگيزش و آموزش براي تحقق اين هدف حقيقتي انکارناپذير است. از سوي ديگر در سالهاي اخير کنش داوطلبانه به طور وسيعي از سوي سياستگذاران با اقبال مواجه شده و اثرگذاري آن فراتر از از ابعاد انساندوستانه و خيرخواهانه به عنوان يک منبع اقتصادي تأثيرگذار بر توليد ناخالص داخلي کشورها مورد توجه قرار گرفته است. از سوي ديگر برخي گزارشهاي بينالمللي بيان ميکند که داوطلبان تابآوري جوامع را براي مقابله با شوکها و تنشها از طريق افزايش سرمايه انساني، تقويت سرمايه اجتماعي و رفاه، افزايش سرمايه طبيعي و رشد سرمايه مالي افزايش ميدهند.بر اساس يکي از پيمايشهاي سنجش سرمايه اجتماعي کشور، ارزيابي مردم از ميزان وجود ويژگيهاي اخلاقي نظير گذشت و رعايت حقوق ديگران در جامعه چندان مثبت نيست و در عوض، اعتقاد نسبي به شايعبودن ويژگيهايي نظير حسادت، دورويي، تقلب و خودخواهي وجود دارد. بنابراين لازم است در جهت ترميم اين امر رويکرد جديدي اتخاذ كرد. معتقدم بايد فرهنگ توسعه بهمثابه مهرباني را در جامعه امروزمان گسترش دهيم و نهادينه کنيم چراکه يکي از ابعاد رفاه، رضايت و خشنودي شهروندان است و يکي از مهمترين پايههاي رضايتمندي و خشنودي نيز مهرباني و مهربانانهبرخوردکردن با يکديگر است. اخيرا گزارشي از دانشگاه هاروارد را مطالعه ميکردم که بر اساس يک سنجش معين عنوان ميکرد آنهايي که مهرباني خود را تقسيم ميکنند، احساس عميق به همنوع خود دارند، عشق و خوشرويي را تقسيم ميکنند و دوستي عميقتري با ديگران دارند، عمرشان طولانيتر است. اين به معناي توجه به وجوه اجتماعي سلامت در نگاه جديد است. اين همان نکته ای است که در فرهنگ اسلامي ما هم متواتر روايت شده است. در فرهنگ ديني ما هم مهرباني در مواجهه مردم با يکديگر و هم در برخورد حاکمان با مردم يک رويکرد توصيهشده است. امام هشتم شيعيان مشهور به ضامن آهو است که نه تنها با انسانها مهربان بود، بلکه مهرباني را در حق حيوانات نيز روا ميداشت. مهرباني، گذشت و فروتني ويژگيهايي بودند که در طول زندگي پيغمبر بزرگوار، در وجود آن حضرت ديده ميشد و به تعبير قرآن کريم ايشان رحمهللعالمين بودند. از امام علي (ع) نقل شده است: مؤمن کسي است که لبخند بر چهره دارد و خوشرو است و اگر گرفتاري و غمي دارد، آن را در قلب خود نگه ميدارد و خوشرويي را با ديگران تقسيم ميکند. در اين چارچوب به عنوان مسئول بزرگترين نهاد اجتماعي، حاکميتي و وزارتخانهاي که حدودا روزي يک ميليون مراجعهکننده دارد، معتقدم بايد اين وزارتخانه پيشرو و پيشتاز گسترش فرهنگ عظيم و اساسي کنش داوطلبانه و کار خير و مهرباني و خوشرويي با مردم باشد.
همچنين وظيفه دارم هم خود و هم هموطنان را دعوت کنم به مهرباني با يتيمان، با نيازمندان، با آسيبديدگان اجتماعي، با کودکان کار و با همه گروههاي محروم جامعه. در اين مسير سخت همه نخبگان، فعالان مدني، کنشگران سياسي، روزنامهنگاران، دانشگاهيان و عموم مردم را به ياري ميطلبم. با بيان نظرات، با ارائه پيشنهادات، با نقد عملکردها و سياستها، با انعکاس اشتباهات و با حساسيت نسبت به عملکرد اين وزارتخانه ما را همراهي و ياري کنيد.