اجرای پروژههای اضطراری برای آب بندرعباس
ارسلان هاشمی . پژوهشگر اقتصادی
استان هرمزگان با مساحتی حدود 70 هزارو200 کیلومترمربع بخش اعظم حوضههای آبریز کل-مهران و جزایر، بندرعباس سدیج و بخش بسیار کوچکی از حوضه آبریز بلوچستان جنوبی را شامل میشود. با توجه به جایگاه خاص منطقه تغییر اقلیم، کاهش بارش و جریانهای سطحی، افت کمی و کیفی منابع آب زیرزمینی، افزایش دما، تبخیر بالا، در نتیجه کاهش رواناب ورودی به سدهایی را که نقش تأمین آب شرب و صنعت استان را بر عهده دارند، با کمبود و مشکلاتی مواجه کرده که تأمین کوتاهمدت نیازهای آب شرب را اجتنابناپذیر میكند. بنابراین حفر و تجهیز چاهها، انتقال آب در کوتاهمدت و اجرای سدها در بلندمدت مانند سد سرنی با هدف توسعه اقتصادی و اجتماعی بهمنظور تأمین نیازها و ارتقای کیفیت زندگی مردم و حفظ تعادل سفره آب زیرزمینی و محیط زیست ضروری است. پروژههای حائز اهمیت استان شامل بهسازی سه هزارو 200 هکتار شبکه آبیاری دشت میناب، بهرهبرداری از چاههای تأمین آب شرب اضطراری بندرعباس، نوسازی فاز یک خط اول میناب به بندرعباس است که دو پروژه اخیر همزمان با سفر معاوناول رئیسجمهور به استان هرمزگان توسط وزیر نیرو افتتاح شد. با توجه به اتمام آب قابلبرداشت از حجم مرده سد استقلال میناب و ممکن نبودن استحصال بیشتر آب از چاههای دشت میناب به دلیل افت فاحش سطح آب زیرزمینی و همچنین کافینبودن آب 26 حلقه چاه حفرشده در پاییندست سد نیان، جهت تأمین کمبود آب شرب بندرعباس و خمیر به میزان 600 لیتر در ثانیه طرح حفر و تجهیز 10 حلقه چاه حاشیه سد شمیل و احداث شبکه جمعآوری و خط انتقال بهصورت اضطراری با هدف تأمین آب به میزان 9/18 میلیون مترمکعب طراحی و اجرا شد. هدف و ضرورت اجرای این طرح بهمنظور جبران بخشی از کمبود آب شرب کلانشهر بندرعباس، استحصال حدود 700 لیتر در ثانیه آب از منابع آب خوان دشت شمیل و نشت آب سد نیان، جلوگیری از هدررفت آب حاصل از شبکه ویر سد نیان و نوسازی 16 کیلومتر خط اول آبرسانی از میناب به بندرعباس بود. از زﻣﺎن ﺳﺎﺧﺖ و ﻧﺼﺐ اوﻟﻴﻦ ﻟﻮﻟﻪهای ﺑﺘونی در ﺧﻂ اول آﺑﺮﺳﺎﻧﻲ از ﻣﻴﻨﺎب ﺑﻪ ﺑﻨﺪرﻋﺒﺎس ﺑﻴﺶ از 40 ﺳﺎل ﻣﻲﮔﺬرد. درﺣﺎلﺣﺎﺿﺮ از ﭘﺮﺣﺎدﺛﻪﺗﺮﻳﻦ ﺧﻂهای اﻧﺘﻘﺎل آب در اﺳﺘﺎن هرﻣﺰﮔﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ بر اثر ﺷﻜﺴﺖ و نشتهای پیدرپی باعث هدررﻓﺖ ﻓﺮاوان آب تصفیهشده و قطع آب در زﻣﺎنهای ﻃﻮﻻﻧﻲ در ﺑﺨﺶهاﻳﻲ از ﺷﻬﺮهای ﺑﻨﺪرﻋﺒﺎس ﺧﻤﻴﺮ و روﺳﺘﺎهای واﺑﺴﺘﻪ ﻣﻲشود. درﺻﻮرتیکه ﺧﻂ اول آﺑﺮﺳﺎﻧﻲ ﻣﻴﻨﺎب ﺑﻪ ﺑﻨﺪرﻋﺒﺎس از ﻣﺪار ﺧﺎرج ﺷﻮد، ﺣﺪود ﻧﻴﻤﻲ از ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺷﻬﺮی ﺑﻨﺪرﻋﺒﺎس ﻓﺎﻗﺪ آب ﺷﺮب خواهد شد. ﻃﻮل ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ از ﻣﻴﻨﺎب ﺑﻪ ﺑﻨﺪرﻋﺒﺎس حدود 85 کیلوﻣﺘﺮ است ﻛﻪ ﺑﺮای ﺳﻬﻮﻟﺖ ﻛﺎر و همچنین اولویت اجرا در قسمتهایی که بیشترین نشتی را دارد، ﺑﻪ سه فاز اجرائی فاز اول از دوراهي میناب- رودان تا روستای جلابی 30 ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ، فاز دوم از روستای جلابی تا تصفیهخانه بندرعباس 30 کیلومتر و فاز سوم از تصفیهخانه میناب تا دوراهی میناب-رودان 25 کیلومتر تقسیم شده است.
استان هرمزگان با مساحتی حدود 70 هزارو200 کیلومترمربع بخش اعظم حوضههای آبریز کل-مهران و جزایر، بندرعباس سدیج و بخش بسیار کوچکی از حوضه آبریز بلوچستان جنوبی را شامل میشود. با توجه به جایگاه خاص منطقه تغییر اقلیم، کاهش بارش و جریانهای سطحی، افت کمی و کیفی منابع آب زیرزمینی، افزایش دما، تبخیر بالا، در نتیجه کاهش رواناب ورودی به سدهایی را که نقش تأمین آب شرب و صنعت استان را بر عهده دارند، با کمبود و مشکلاتی مواجه کرده که تأمین کوتاهمدت نیازهای آب شرب را اجتنابناپذیر میكند. بنابراین حفر و تجهیز چاهها، انتقال آب در کوتاهمدت و اجرای سدها در بلندمدت مانند سد سرنی با هدف توسعه اقتصادی و اجتماعی بهمنظور تأمین نیازها و ارتقای کیفیت زندگی مردم و حفظ تعادل سفره آب زیرزمینی و محیط زیست ضروری است. پروژههای حائز اهمیت استان شامل بهسازی سه هزارو 200 هکتار شبکه آبیاری دشت میناب، بهرهبرداری از چاههای تأمین آب شرب اضطراری بندرعباس، نوسازی فاز یک خط اول میناب به بندرعباس است که دو پروژه اخیر همزمان با سفر معاوناول رئیسجمهور به استان هرمزگان توسط وزیر نیرو افتتاح شد. با توجه به اتمام آب قابلبرداشت از حجم مرده سد استقلال میناب و ممکن نبودن استحصال بیشتر آب از چاههای دشت میناب به دلیل افت فاحش سطح آب زیرزمینی و همچنین کافینبودن آب 26 حلقه چاه حفرشده در پاییندست سد نیان، جهت تأمین کمبود آب شرب بندرعباس و خمیر به میزان 600 لیتر در ثانیه طرح حفر و تجهیز 10 حلقه چاه حاشیه سد شمیل و احداث شبکه جمعآوری و خط انتقال بهصورت اضطراری با هدف تأمین آب به میزان 9/18 میلیون مترمکعب طراحی و اجرا شد. هدف و ضرورت اجرای این طرح بهمنظور جبران بخشی از کمبود آب شرب کلانشهر بندرعباس، استحصال حدود 700 لیتر در ثانیه آب از منابع آب خوان دشت شمیل و نشت آب سد نیان، جلوگیری از هدررفت آب حاصل از شبکه ویر سد نیان و نوسازی 16 کیلومتر خط اول آبرسانی از میناب به بندرعباس بود. از زﻣﺎن ﺳﺎﺧﺖ و ﻧﺼﺐ اوﻟﻴﻦ ﻟﻮﻟﻪهای ﺑﺘونی در ﺧﻂ اول آﺑﺮﺳﺎﻧﻲ از ﻣﻴﻨﺎب ﺑﻪ ﺑﻨﺪرﻋﺒﺎس ﺑﻴﺶ از 40 ﺳﺎل ﻣﻲﮔﺬرد. درﺣﺎلﺣﺎﺿﺮ از ﭘﺮﺣﺎدﺛﻪﺗﺮﻳﻦ ﺧﻂهای اﻧﺘﻘﺎل آب در اﺳﺘﺎن هرﻣﺰﮔﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ بر اثر ﺷﻜﺴﺖ و نشتهای پیدرپی باعث هدررﻓﺖ ﻓﺮاوان آب تصفیهشده و قطع آب در زﻣﺎنهای ﻃﻮﻻﻧﻲ در ﺑﺨﺶهاﻳﻲ از ﺷﻬﺮهای ﺑﻨﺪرﻋﺒﺎس ﺧﻤﻴﺮ و روﺳﺘﺎهای واﺑﺴﺘﻪ ﻣﻲشود. درﺻﻮرتیکه ﺧﻂ اول آﺑﺮﺳﺎﻧﻲ ﻣﻴﻨﺎب ﺑﻪ ﺑﻨﺪرﻋﺒﺎس از ﻣﺪار ﺧﺎرج ﺷﻮد، ﺣﺪود ﻧﻴﻤﻲ از ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺷﻬﺮی ﺑﻨﺪرﻋﺒﺎس ﻓﺎﻗﺪ آب ﺷﺮب خواهد شد. ﻃﻮل ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ از ﻣﻴﻨﺎب ﺑﻪ ﺑﻨﺪرﻋﺒﺎس حدود 85 کیلوﻣﺘﺮ است ﻛﻪ ﺑﺮای ﺳﻬﻮﻟﺖ ﻛﺎر و همچنین اولویت اجرا در قسمتهایی که بیشترین نشتی را دارد، ﺑﻪ سه فاز اجرائی فاز اول از دوراهي میناب- رودان تا روستای جلابی 30 ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ، فاز دوم از روستای جلابی تا تصفیهخانه بندرعباس 30 کیلومتر و فاز سوم از تصفیهخانه میناب تا دوراهی میناب-رودان 25 کیلومتر تقسیم شده است.