شعلهها در قلب خاطرهها؛ آخرین یادگاریهای لالهزار هم در حال نابودیاند
آتشسوزی در سینما ایران، یکی از قدیمیترین سالنهای سینمای تهران، فقط یک حادثه شهری نبود؛ این آتش بار دیگر نشان داد که آخرین یادگاریهای لالهزار، خیابانی که زمانی نماد فرهنگ، هنر و زندگی شبانه پایتخت بود، یکییکی در حال خاموششدن هستند؛ بیآنکه تصمیمی روشن برای حفظ یا احیای آنها گرفته شود.
به گزارش گروه رسانهای شرق،
شرق: آتشسوزی در سینما ایران، یکی از قدیمیترین سالنهای سینمای تهران، فقط یک حادثه شهری نبود؛ این آتش بار دیگر نشان داد که آخرین یادگاریهای لالهزار، خیابانی که زمانی نماد فرهنگ، هنر و زندگی شبانه پایتخت بود، یکییکی در حال خاموششدن هستند؛ بیآنکه تصمیمی روشن برای حفظ یا احیای آنها گرفته شود.
لالهزار؛ خیابانی که حافظه دارد
لالهزار سالها پیش از آنکه به انبار و پاساژ بدل شود، ویترین فرهنگ و هنر تهران بود؛ خیابانی با سالنهای سینما، تئاتر، کافه و چراغهایی که شبهای شهر را روشن میکرد. سینما ایران، یکی از مهمترین نمادهای این خیابان، در روز ۲۷ فروردین ۱۲۹۶ خورشیدی به ابتکار سیدحسین، مدیر مهمانخانه ایران، در خانه ناظمالسلطنه افتتاح شد. سالنی که قرار بود «پردههای تازه و دیدهنشده سینمایی» را برای تفریح عموم به نمایش بگذارد و بخشی از تجربه مدرن زیست شهری را به تهران بیاورد.
از شکوه تا فرسودگی
سینما ایران در دهههای بعد، با مدیریت و سرمایهگذاری چهرههایی چون آرنولد یاکوبسون و الکساندر لوین و در قالب شرکت سهامی ایران، به یکی از قطبهای اصلی نمایش فیلم در تهران تبدیل شد. این مجموعه با تأسیس یا اجاره سینماهای دیگری در لالهزار، حسنآباد و پل امیربهادر، نقشی کلیدی در شکلگیری فرهنگ سینمارفتن داشت. پس از قتل الکساندر لوین در سال ۱۳۱۶، بنای جدید سینما ایران شکل گرفت و در سوم اسفند ۱۳۱۹ افتتاح شد؛ سالنی با ۱۲۰۰ صندلی که به گفته عباس بهارلو، مورخ سینما، مجللترین و باشکوهترین سینمای ایران در زمان خود بود. سینما ایران نخستین تجربههای نمایش واید اسکرین و سینما سکوپ را به تماشاگران ایرانی معرفی کرد و میزبان رویدادهایی شد که امروز بخشی از تاریخ فرهنگی کشور بهشمار میروند؛ از جمله افتتاح فیلم «آقای ۴۲۰» با حضور راج کاپور در سال ۱۳۳۵. اما این شکوه، دوام نیاورد. سینما ایران در سال ۱۳۷۰ از چرخه اکران خارج و بهتدریج به بنایی متروکه بدل شد؛ سرنوشتی که بسیاری از سینماها و بناهای فرهنگی لالهزار به آن دچار شدند.
آتشسوزی؛ نماد یک فروپاشی تدریجی
صبح ۲۳ آذرماه ۱۴۰۴، آتشسوزی گسترده در سینما ایران بار دیگر نام این بنا را بر سر زبانها انداخت. به گفته سخنگوی سازمان آتشنشانی تهران، حریق در ساختمانی دو طبقه با سقفهای شیروانی و سازههای تیرچوبی رخ داد و حدود ۷۰۰ تا ۸۰۰ مترمربع از سقفها را درگیر کرد. هرچند این حادثه مصدومی نداشت و آتش مهار شد، اما تصاویر شعلهها در دل لالهزار، تصویری نمادین از وضعیتی بود که سالهاست بر این خیابان سایه انداخته است: فرسودگی، رهاشدگی و بیتصمیمی.
هشدار شورا؛ اما باز هم دیر؟
در واکنش به این حادثه، احمد علوی، رئیس کمیته میراث فرهنگی و گردشگری شورای شهر تهران تأکید کرده است علت آتشسوزی باید بهصورت دقیق و کارشناسی بررسی شود و هرگونه تصمیم درباره تخریب یا نوسازی سینما ایران، نیازمند توجه به ارزش تاریخی و فرهنگی آن است. تأکیدی که پیشتر نیز بارها درباره لالهزار و بناهایش شنیده شده، اما کمتر به اقدام عملی منجر شده است.
در سالهای اخیر، مالک سینما ایران از قصد تخریب و نوسازی این بنا سخن گفته بود؛ موضوعی که نهتنها نگرانی فعالان میراث فرهنگی را برانگیخت، بلکه نشان داد درباره لالهزار بیش از آنکه موضوع احیا مطرح باشد، در معرض حذف تدریجی قرار دارد.
آتشسوزی سینما ایران فقط سوختن یک ساختمان متروکه نبود؛ هشداری بود درباره سرنوشت آخرین یادگاریهای لالهزار. خیابانی که روزی قلب تپنده فرهنگ تهران بود، حالا هر بار با یک حادثه، یک قدم دیگر به فراموشی نزدیک میشود. اگر تصمیمی جدی برای حفاظت و احیای این میراث گرفته نشود، شاید شعلههای بعدی، دیگر فقط سقفهای چوبی را نسوزانند، بلکه آخرین خاطرههای جمعی یک خیابان تاریخی را برای همیشه خاموش کنند.
آخرین مطالب منتشر شده در روزنامه شرق را از طریق این لینک پیگیری کنید.
