‌‌هنرمندی که عاشق تئاتر و ایران بود‌

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،

امروز مراسم تشییع «هادی مرزبان»، کارگردان متشخص تئاتر ایران، از جلوی تالار وحدت برگزار می‌شود. پس از آن پیکرش روانه قطعه هنرمندان خواهد شد تا در کنار دیگر بزرگان بیارامد. هادی مرزبان ۸۱‌ساله، سال‌ها حضور فعال و باشکوه در تئاتر ایران داشت. آثارش با‌‌شکوه و وفادار به متن نمایش‌نامه‌نویسان برجسته بود. نام او در کنار آثار نمایش‌نامه‌نویسان ایرانی مانند «اکبر رادی» می‌درخشید و بسیاری از نمایش‌نامه‌ها با تلاش و پشتکار او بر صحنه زنده شدند.

***

روز یکشنبه ۲ آذر «فرزانه کابلی» در ویدئویی با پریشانی کامل خبر رفتن «هادی جان» را داد.

هادی مرزبان، کارگردان و بازیگر تئاتر چند روزی بود که به خاطر مشکل لوزالمعده در بیمارستان بستری شده بود. توده بزرگی که باید جراحی می‌شد اما شرایط به گونه‌ای پیش نرفت که حال او مساعد شود. برخی از اهالی تئاتر طی این چند روز برای همدردی به سراغ فرزانه کابلی همسر، هم‌گروهی و یار او، رفتند. وزیر فرهنگ نیز پیام تسلیتی برای درگذشت این هنرمند منتشر کرد. دوستان و همکارانش برای او نوشتند و با کلمات مختلف توصیفش کردند. درباره او گفتند «قطب‌نمایی در دل کویر»، او را کارگردانی مانند فرمانده ارتش توصیف کردند که «هدایت بازیگر برایش مثل هدایت سرباز بود» و او‌ را از «مدیرترین کارگردانان» دانستند. انجمن بازیگران خانه تئاتر درباره او ‌نوشت: «اکنون که او از جهانِ ما به جهانِ آرام‌تر رفته است، نه‌تنها یک کارگردان، که یک پژوهشگرِ جانِ انسان و یک فیلسوف خاموش صحنه را از دست داده‌ایم. که یک پژوهشگرِ جانِ انسان و یک فیلسوف خاموش صحنه را از دست داده‌ایم». مدیری دیگر درباره‌اش نوشت: «مرد خوش‌منش و خوش‌پوش و خوش‌مشرب تئاتر ما رفته است».

***

هادی مرزبان متولد ۱۳۲۳ در سبزوار بود و از دهه ۴۰ فعالیت حرفه‌ای در عرصه تئاتر را آغاز کرد. او دانش‌آموخته رشته بازیگری و کارگردانی از پردیس هنرهای زیبای دانشگاه تهران (۱۳۵۲) و دارای کارشناسی ارشد طراحی و کارگردانی تئاتر از دانشگاه برونل لندن (۱۹۷۹) بود.

هادی مرزبان یکی از افراد متشخص تئاتر ایران بود؛ مردی که با صبوری و‌ پشتکار و با عشق به ایران و تئاتر سال‌ها فعالیت می‌کرد و چراغ تئاتر را حتی با محدودیت‌ها روشن نگه می‌داشت. هادی مرزبان در کنار همسرش فرزانه کابلی یک گروه فعال بودند. او در حالی فوت کرد که مشغول آماده‌شدن و تمرین نمایش «پریزاد» بود و حتی تا روزهای بستری‌شدن در آی‌سی‌یو پیگیر اجرا و روی صحنه بردن آن بود.

***

فهرست نمایش‌ها و تئاترها و فعالیت‌های هادی مرزبان طولانی است.

او نخستین بار حضور حرفه‌ای روی صحنه تئاتر را در سال 1347 با بازی در نمایش رستم و سهراب به کارگردانی مصطفی اسکویی تجربه کرد. او هم‌زمان با حضور روی صحنه تئاتر، بازی در سینما را نیز تجربه کرد. «تانگوی تخم‌مرغ داغ»، «شب روی سنگفرش خیس»، «آهسته با گل سرخ»، «هاملت با سالاد فصل»، «باغ‌ شب‌نمای ما»، «آمیز قلمدون»، «پلکان»، «ملودی شهر بارانی»، «پایین گذر سقاخانه»، «خانمچه و مهتابی»، نوشته‌های اکبر رادی و نیز نمایش‌های دیگری چون «خاطرات هنرپیشه نقش دوم» نوشته بهرام بیضایی، «بنگاه تئاترال» نوشته علی نصیریان، «تنبور نواز» و «امیر» نوشته‌های محمد رحمانیان، «نوبت دیوانگی» نوشته پرویز زاهدی، «شاهزاده و گدا»، «دکتر نون زنش را بیشتر از مصدق دوست دارد» بر‌اساس داستان شهرام رحیمیان، «دزد آب» و «میر عشق» نوشته‌های امیر دژاکام، «سیمرغ»، «بازار عاشقان» و... دیده می‌شود. نشان شصتمین سالگرد تماشاخانه سنگلج با دستان علی نصیریان به او اهدا شد.

در سال 1365 در فیلم سینمایی «جنگلبان» ساخته منوچهر حقانی‌پرست ایفای نقش کرد و بازی در فیلم‌هایی چون «ابلیس» به کارگردانی احمدرضا درویش، آخرین تک‌سوار به کارگردانی سیدمحمد سیف‌زاده و «بچه‌های ابدی» ساخته پوران درخشنده برخی از نقش‌آفرینی‌های او در سینما‌ست.

***

هادی مرزبان‌ طی این سال‌ها آثار متعددی را همراه «فرزانه کابلی» همسرش اجرا کرد. این دو با یکدیگر گروه موفقی بودند. حتی اگر یکی اجرا داشت، دیگری در همان حوالی همراه او بود. مانند زمانی که فرزانه کابلی و گروهش نمایشی به نام «آمین» را در تالار وحدت اجرا می‌کردند و «هادی مرزبان» در پارکینگ منتظر پایان اجرا بود. ما خبرنگاران چهارشنبه شب ۳ دی ۱۳۸۲ بود که فهمیدیم یک گروه از تئاتری‌ها را از روی صحنه تالار وحدت از طرف نهادی بازداشت کرده‌ و برده بودند. نمایشی همراه با حرکات موزون که در تالار وحدت برای خانم‌ها اجرا می‌شد. اجرایی که مجوز ارشاد داشت و قرار بود تا ۱۱ شب اجرا شود، اما برنامه را سریع تمام کردند. همه گروه با مدیریت «فرزانه کابلی» را سوار ون کرده و روانه بازداشتگاه وزرا کردند. آنها را تا ساعت ۱۲ شب آنجا نگه داشتند. بعد گفتند بروید و هفت صبح دوباره برگردید. هرچند رئیس تالار وحدت، رئیس مرکز موسیقی، رئیس حراست وزارت ارشاد، رئیس حراست تالار، رئیس مرکز هنرهای نمایشی همه بیرون در وزرا جمع شدند و همان شب وزیر ارشاد احمد مسجدجامعی هم دنبال آزادی آنها بود.

این خبر اما کمتر شنیده شد چون جمعه ۵ دی‌ماه در ساعت پنج زلزله بم رخ داد که ‌تعداد زیادی از مردم جان باختند.

جای خالی افرادی مانند هادی مرزبان به‌سادگی در تئاتر ما پر نمی‌شود. از آن رو که آموخته‌های‌شان را به‌راحتی در اختیار دیگران قرار می‌دادند، تئاتر را عاشقانه دوست داشت و ایران را می‌پرستید. او در گفت‌وگویی با ایسنا درباره چشم‌اندازش برای تئاتر ایران گفت: «من به آینده خیلی امیدوارم، به‌خصوص به جوانانی که در رشته‌های گوناگون از دانشکده‌های فارغ‌التحصیل می‌شوند. می‌دانم هر سال چهار، پنج استعداد خیلی درخشان داریم و امیدوارم ما هم بتوانیم با عصا کارهای‌شان را ببینیم‌». البته او هرگز به این مرحله نرسید که با عصا کار جوانان را ببیند.‌ «هادی مرزبان» همیشه در حافظه‌ جمعی جامعه‌ هنر زنده خواهد ماند و به یاد خواهیم داشت که می‌توانست ایران را رها کند اما نکرد. یاد و نامش گرامی 

آخرین مطالب منتشر شده در روزنامه شرق را از طریق این لینک پیگیری کنید.