مناطق آزاد ایران؛ نسل اول در برابر مناطق آزاد نسل هشتم جهان
مناطق آزاد در جهان امروز دیگر صرفا محلی برای معافیت‌های گمرکی و مالیاتی نیستند، بلکه به اکوسیستم‌های نوآوری، تولید فناورانه، خدمات پیشرفته و هاب‌های جهانی تجارت تبدیل شده‌‌اند.
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،
عباس اصلانی: مناطق آزاد در جهان امروز دیگر صرفا محلی برای معافیت‌های گمرکی و مالیاتی نیستند، بلکه به اکوسیستم‌های نوآوری، تولید فناورانه، خدمات پیشرفته و هاب‌های جهانی تجارت تبدیل شده‌‌اند. جهان اکنون در آستانه ورود به نسل هشتم مناطق آزاد است؛ نسلی که بر پایه اقتصاد دانش‌بنیان، اقتصاد سبز، هوش مصنوعی، استارتاپ‌ها، اقتصاد دیجیتال و یکپارچگی با زنجیره‌های ارزش جهانی عمل می‌کند.
در مقابل، مناطق آزاد ایران همچنان در قالب نسل اول باقی مانده‌اند؛ یعنی تمرکز صرف بر معافیت‌های گمرکی و مالیاتی، جذب محدود سرمایه‌گذاری و اغلب تبدیل‌شدن به گذرگاه واردات.
تفاوت‌های کلیدی میان نسل اول ایران و نسل هشتم جهان
1. کارکرد اقتصادی
نسل اول (ایران): تمرکز بر معافیت‌های مالیاتی و گمرکی برای جذب سرمایه‌گذاری سنتی بدون پیوند جدی با تولید فناورانه یا صادرات دانش‌بنیان.
نسل هشتم (جهان): یکپارچگی با زنجیره ارزش جهانی، خلق نوآوری، توسعه فناوری‌های پیشرفته و اتصال به بازارهای جهانی به‌صورت لحظه‌ای.
2. زیرساخت‌ها
ایران: زیرساخت‌های لجستیکی و فناوری قدیمی، نبود پلتفرم‌های دیجیتال یکپارچه و فرایندهای اداری سنتی.
جهان: شهرهای بندری و فرودگاهی هوشمند، سیستم‌های بلاک‌چین در تجارت و لجستیک سبز با انرژی‌های تجدیدپذیر.
3. مدیریت و حکمرانی
ایران: ساختار مدیریتی دولتی-سیاسی با انتصابات غیررقابتی و ضعف در شاخص‌های بهره‌وری.
جهان: مدیریت هیبریدی (دولتی-خصوصی) با شاخص‌های عملکردی شفاف، سیستم ارزیابی لحظه‌ای و رقابت آزاد برای جذب بهترین مدیران.
4. نوآوری و دانش‌بنیان
ایران: سهم اندک شرکت‌های دانش‌بنیان و استارتاپ‌ها در اکوسیستم مناطق آزاد.
جهان: مراکز نوآوری، شتاب‌دهنده‌ها، پارک‌های علم و فناوری و جذب شرکت‌های جهانی در حوزه‌های هوش مصنوعی، بیوتکنولوژی و فین‌تک.
چرا این شکاف خطرناک است؟
وقتی رقبا در نسل هشتم ارزش افزوده را از طریق نوآوری و پیوند جهانی خلق می‌کنند و ما در نسل اول باقی مانده‌ایم، نتیجه آن از دست دادن سهم بازار، مهاجرت سرمایه و بی‌اثر‌شدن مشوق‌های سنتی خواهد بود. مناطق آزاد ایران در این حالت نه‌تنها موتور توسعه نمی‌شوند، بلکه به کانال خروج سرمایه و واردات بی‌رویه تبدیل خواهند شد.
راه برون‌رفت
۱. اصلاح حکمرانی و جذب مدیریت تخصصی بین‌المللی
۲. سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های دیجیتال، لجستیک پیشرفته و انرژی پاک
۳. تغییر مأموریت از «معافیت‌محور» به «نوآوری‌محور».
آخرین اخبار روزنامه را از طریق این لینک پیگیری کنید.
