مالیات بر موسیقی و مصائب آن برای هنرمندان

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،

یکی از مسائل عجیبی که در ایران وجود دارد، حل‌نشدن مسائل است؛ یعنی با تغییر هر مجلس و دولت، هنرمندان باید تلاش‌های خود را برای گرفتن حق و امنیت کاری خود آغاز کنند. گاهی باور این مسائل‌ برای ما خبرنگاران مشکل به نظر می‌رسد که چطور یک مسئله هر بار باید به نوعی دوباره مطرح و برای بازگشت به شرایط قبل، تلاش‌ها آغاز شود. مسئله مالیات هنرمندان نیز یک تلاش چندین‌ساله است که در مقاطعی حل شده و در مقاطعی همچون معضلی بزرگ باقی مانده است. اگر جنگ رخ نمی‌داد، معمولا این روزها پایان مهلت ارائه اظهارنامه مالیاتی بود. اهالی موسیقی طی روزها گذشته در زمینه مالیات اعتراضاتی داشته‌اند و حتی در بیانیه‌ای از وزارت اقتصاد و دارایی و اداره کل مالیاتی استان تهران درخواست کردند با همکاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، نسبت به برگزاری جلسات تخصصی و بازنگری در این رویه‌های نادرست اقدام کند تا مشکل پنج‌ساله حل شود.

معافیت  از  مالیات

مرداد سال ۹۸ بود که پس از پیگیری یک‌ساله، روابط‌عمومی معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اعلام کرد ‌با توجه به درخواست تعدادی از مدیران آموزشگاه‌های موسیقی، پیگیری‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، معاونت امور هنری، دفتر موسیقی و دفتر آموزش و توسعه فعالیت‌های فرهنگی و هنری سرانجام سازمان امور مالیاتی کشور، آموزش موسیقی با مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را از مصادیق معافیت از مالیات بر‌اساس قانون اعلام و به ادارات امور مالیاتی برای اجرا ابلاغ کرد؛ یعنی در راستای اجرای مقررات بند «ل» ماده ۱۳۹ مالیات‌های مستقیم مصوب ۲۷/۱۱/۸۰‌ دستورالعمل اجرائی ماده ۱۲ آیین‌نامه اجرائی تبصره ۳۲ ماده یاد‌شده به انضمام جدول مصادیق فعالیت‌های معاف موضوع بند «ل» ماده ۱۳۹ یاد‌شده که آموزش موسیقی با مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز از آن جمله است، به کلیه ادارات امور مالیاتی ابلاغ شد و در حال اجرا است. به این ترتیب تلاش‌های اهالی هنر به ثمر نشست و آموزشگاه‌های موسیقی که با مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی فعالیت دارند، از پرداخت مالیات معاف شدند. به نظر می‌رسید این تصمیم بتواند آغازگر یک اتفاق خوب باشد.

معافیت مشروط شد

اما این قضیه مدت زیادی دوام نیاورد. با تغییر دولت در سال ۱۴۰۰ و به کرسی نشستن نمایندگان جدید در مجلس، تغییرات و محدودیت‌ها برای اهالی موسیقی آغاز شد. ایرج راد، به‌عنوان رئیس شورای عالی خانه هنرمندان، نشستی اعتراضی با حضور جمعی از دست‌اندرکاران هنر برگزار کرد. این هنرمند گفت: «گاهی به جای حرکت رو به جلو شاهد تلاش‌هایی برای بازگشت به عقب هستیم.

بند «ل» ماده 139 به معافیت مالیاتی فعایت‌های هنری اختصاص دارد که گاهی شاهد حاشیه‌هایی درباره این موضوع هستیم. الان شاهد هستیم که بندی را به این قانون اضافه کرده‌اند که سقف 200 میلیون تومان در سال را برای درآمد هنرمند در نظر گرفته‌اند. هنرمند کارمند جایی نیست که درآمد ثابت داشته باشد. تئاتر در هیچ جای دنیا جنبه اقتصادی ندارد. حال بر فرض که یک هنرمند تئاتر در طول سال با کارهای مختلف توانسته باشد 350 میلیون تومان درآمد داشته باشد، دولت می‌خواهد از این هنرمند مالیات کسر کند. اما همین هنرمند ممکن است در سال‌های بعد کاری نداشته باشد و درآمدی نداشته باشد، آیا در دوران بی‌کاری سازمان مالیاتی به این هنرمند پولی پرداخت می‌کند؟

ضمن اینکه هنرمند برای کارش دوره‌ خاصی خواهد داشت. تعداد اندکی از هنرمندان هستند که در سال درآمدهای بالایی دارند. آیا این درآمدها در میان اهالی هنر ارزش این را دارد که چنین فشاری روی بدنه جامعه هنری کشور وارد کنند؟ یک نقاش حاصل زحمت سالانه‌اش را در قالب یک تابلو به فروش می‌رساند.

در تئاتر برای اینکه نمایشی روی صحنه بیاید، نه‌تنها هیچ حمایتی شکل نمی‌گیرد، بلکه دولت 20 درصد از فروش بلیت را برای سالن برمی‌دارد، 9 درصد مالیات بر ارزش افزوده کسر می‌شود و پنج درصد از درآمد نمایش هم برای سایت بلیت‌فروشی است. نمایندگان تلاش دارند ‌‌بند «ل‌» ماده 139 قانون اساسی را از بین ببرند و این لطمه زیادی به هنر کشور خواهد زد. این مسیر و این عدم حمایت، آثار هنری را به سمت ابتذال می‌برد. موضوع گرفتن مالیات از هنرمندان باید بررسی شود تا متوجه آسیب‌های این اتفاق برای جامعه هنری کشور باشند. تعریف این نمایندگان از هنر چیست؟ آنها هنر را وسیله‌ای برای طرب می‌دانند».

شهریور ۱۴۰۲ محمدمهدی اسماعیلی، مدیر دفتر برنامه‌‌‌ریزی و آموزش‌‌‌های هنری که البته هنوز هم در همین سمت مسئولیت دارد، به ایرنا گفته بود در «بند ‌«ل‌» ماده ۱۳۹ قانون مالیات‌‌‌های مستقیم‌ سالیان سال اجرا می‌‌‌شد، اما در بررسی بودجه‌‌‌های سنواتی ۱۳۹۹، تغییراتی در این زمینه ایجاد شد و مجلس شورای اسلامی برای این معافیت‌‌‌ها سقف تعیین کرد و مشکلات از آن زمان آغاز شد، سال ۱۴۰۰ سقف ۲۰۰ میلیون تومان در نظر گرفته شد، با توجه به مشکلات اقتصادی و تورم خیلی مبلغ پایینی بود. سال ۱۴۰۱، سقف ۲۶۰ میلیون تومان و برای سال ۱۴۰۲‌ حدود ۴۸۰ میلیون تومان سقف معافیت مالیاتی در نظر گرفته شد، نه سود بلکه درآمد.

مشخص نشده که چقدر از آن سود و هزینه است و برای ۴۸۰ میلیون تومان به بالا مالیات تعلق می‌گیرد‌». او در آن زمان گفت‌: «‌اکنون که بعد از دو سال تعطیلی، پس از شیوع کرونا، نهادهای فرهنگی و هنری و آموزشگاه‌ها مجددا فعالیت خود را آغاز کرده‌اند، باید معافیت مالیاتی آنها را کنسل کنیم. حداقل باید دو، سه سال فرصت داده می‌شد تا درآمدهای لازم و مکفی را کسب کنند و بعد در موردشان بررسی کارشناسانه و دقیقی صورت می‌گرفت و مالیات دریافت می‌شد». شرط برخورداری از معافیت مالیاتی برای هنرمندان، تنظیم و ارسال اظهارنامه و انجام تکالیف قانونی و مالیاتی در زمان مقرر است.

سازمان امور مالیاتی با همکاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نحوه اجرای این معافیت را در قالب دستور‌العمل اصلاحی موضوع ماده ۱۲ آیین‌نامه اجرائی تبصره ۳‌ ماده ۱۳۹ اصلاحی قانون مالیات‌های مستقیم اعلام کرد. البته بر‌اساس پیشنهاد اصلاحی در جزء ۱ بند «ق» تبصره ۶ که در مجلس بیان شد، معافیت مالیاتی فعالیت‌های مربوط به انتشارات کمک‌درسی حذف می‌شود و معافیت مالیاتی بازیگران، اجرای صحنه خوانندگی (کنسرت) و تهیه‌کنندگی، نشر و تکثیر و پخش آثار موسیقیایی، حراجی آثار هنری موضوع بند «ل» ماده ۱۳۹ قانون مالیات‌های مستقیم فقط تا سقف دو‌میلیارد‌و ۶۰۰ میلیون ریال در سال قابل اعمال است و بعد از آن حسب مورد به نرخ قانون مالیات‌های مستقیم مشمول مالیات است.

تلاش نهادهای صنفی

حمیدرضا نوربخش درباره موضوع اعمال مالیات بر آموزشگاه‌های هنری در نشستی اعلام کرد‌: «متأسفانه این مسئله آزاردهنده شده است. واقعیت کنونی این است که ما در حوزه موسیقی سه نوع فعالیت و کسب درآمد داریم؛ یک بخش از فعالیت‌ها در حوزه اجرای موسیقی، کنسرت و کارهای صحنه‌ای است. بخش دیگر معطوف به تولید و انتشار آثار است و بخش سوم نیز در حوزه آموزش است. متجاوز از 16 هزار عضو داریم که با اطمینان می‌گویم ‌80 درصد از این تعداد در بخش آموزش فعال هستند؛ چراکه در حوزه اجرا و تولید فعالیت چندانی وجود ندارد».

مدیرعامل خانه موسیقی یادآور شد: «اکثر هنرمندان به منظور کسب درآمد در حوزه آموزش فعال هستند و اگر دولت گریبان آموزشگاه‌داران را بگیرد، ظلم است. بارها و در دولت‌های مختلف در این زمینه با وزرای محترم اقتصاد با حمایت وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی، پیگیری‌هایی صورت گرفته و همچنان در حال پیگیری هستیم و امیدواریم ‌به نتیجه برسیم. به این دلیل که آموزشگاه‌های موسیقی ما به‌شدت گله‌مند هستند و اوضاع نامطلوبی دارند و شرایط‌شان رو به وخامت است و بسیاری از آنها با وجود اجاره مکان و... مجبور به تعطیلی آموزشگاهایشان هستند.

به نظرم ادامه فعالیت آموزشگاه موسیقی اقتصادی نیست و اگر مالیات هم به آن اضافه شود اوضاع اسفناکی خواهیم داشت. ما نسبت به نگرانی آموزشگاه‌داران و مدرسان محترم آگاه هستیم و این مسئله را به‌جد در حال پیگیری هستیم و امیدواریم ‌مسئولان نیز این مسئله را جدی بگیرند و در ارتباط با این مسئله فکری کنند؛ چراکه اگر این حوزه مهم فرهنگی کشور تعطیل شود، دود آن به چشم همه جامعه خواهد رفت». حال باید دید آیا این تلاش‌ها جواب خواهد داد.