داستان یک گفت‌وگو

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،

‌موسی موحد: مسعود پزشکیان روز سه‌شنبه، در دیدار اعضای جبهه اصلاحات ایران، بر آمادگی دولت برای تعامل سازنده با همه جریان‌ها تأکید و خاطرنشان کرد: امروز حتی آمادگی داریم بر مبنای انصاف و عدالت با اپوزیسیون نیز گفت‌وگو کنیم، چراکه حل مسائل کشور نیازمند گفت‌وگو و نه تقابل است. این اظهارات رئیس‌جمهور فارغ از آنکه تا چه حد در بستر واقعیات امکان وقوع دارد، باز هم نشانه‌ای از رویکرد نوین در مدیریت سیاسی کشور است.

این گفته‌ها در بستر تحولات سیاسی و اجتماعی اخیر، از جمله اقتضائات دیپلماتیک پس از جنگ ۱۲‌روزه، نیازمند تحلیلی دقیق است. باید در نظر داشت که ایران پس از جنگ ۱۲‌روزه، در کنار چالش‌های داخلی و خارجی، در پی تقویت وحدت ملی و انسجام اجتماعی است. ناترازی‌های اقتصادی و مسائل زیست‌محیطی‌ و این روزها بحران آب و برق، ضرورت هم‌افزایی همه جریان‌های سیاسی وفادار به نظام را برجسته کرده است. در این راستا، ضرورت بازنگری برخی رویکردها، همان‌گونه که در مواضع افرادی چون‌ علی‌اکبر ولایتی‌ مورد اشاره قرار گرفته، آشکار است. این فضا، بستری برای طرح گفت‌وگو با گروه‌های سیاسی فراهم کرده تا با هدف تقویت هم‌گرایی و پیشبرد منافع ملی، مسیرهای طی‌شده بازتعریف شود.

گفت‌وگو با گروه‌های سیاسی به‌ویژه جریان اپوزیسیون، نیازمند الزاماتی است. نخست، شفافیت در اهداف این تعامل، که باید در راستای تقویت نظام و حل مشکلات کشور باشد، اهمیت دارد. دوم، ایجاد فضایی مبتنی بر احترام متقابل الزامی است. اما الزام اصلی ناظر بر به رسمین شناختن طرفین، خواسته‌ها، انتظارات و مطالبات آنهاست است. ضمنا پیش‌فرض‌های این تعامل شامل پذیرش گفت‌وگو به‌ عنوان ابزاری برای هم‌افزایی سیاسی است. این امر مستلزم پایبندی همه طرف‌ها به فصول مشترک است. همچنین‌ پیش‌فرض دیگر، همان‌طور که پزشکیان عنوان کرده، تمرکز بر حل مسائل کشور از طریق همکاری و اجماع به‌ جای تقابل است. این گفت‌وگوها باید با رعایت اصول انصاف و عدالت که مورد تأکید رئیس‌جمهور بوده، پیش برود تا به تقویت اعتماد عمومی و همبستگی ملی منجر شود.

علاوه بر سطوح سیاسی، باید متذکر شد که در سطح دیپلماتیک، ایران پس از جنگ ۱۲‌روزه با فشارهایی برای مذاکرات بین‌المللی، به‌ویژه در حوزه هسته‌ای، مواجه است. اظهارات پزشکیان مبنی بر آمادگی برای مذاکره اصولی با اپوزیسیون، نشان‌دهنده تلاش برای حفظ منافع ملی در صحنه جهانی است. گفت‌وگو با جریان‌های سیاسی متعدد و متنوع می‌تواند به‌ عنوان نشانه‌ای از تکاپو و پوست‌اندازی، جایگاه ایران را در مذاکرات جهانی تقویت کند. این امر نیازمند هماهنگی و تعریف مسیر دقیق است. البته موفقیت این ابتکار به رعایت اصل پذیرش حقوق و مطالبات، شفافیت در اهداف‌ و حفظ احترام وابسته است.

عباس عبدی: رئیس‌جمهور از سوی چه مرجعی ادعای گفت‌وگو با اپوزیسیون را مطرح می‌کند؟

در تحلیل آنچه رئیس‌جمهور مبنی بر آمادگی دولت برای گفت‌وگو با اپوزیسیون مطرح کرده، عباس عبدی طی گپ‌وگفتش با «شرق» از منظری آسیب‌شناسانه می‌گوید: «من نمی‌دانم آقای پزشکیان این سخن را از سوی چه مرجعی می‌گوید؟ اگر از سوی خود می‌گویند، سخن درستی گفته است، چون به لوازم این گزاره عقیده دارد، ولی نتیجه‌‌بخش نیست». این فعال سیاسی در ادامه مثالی می‌زند و عنوان می‌کند: «گفته رئیس‌جمهور مثل این است که من برای فروش خودروی شما بدون موافقت شما به شخص ثالث آمادگی داشته باشم که با او گفت‌وگو کنم». با این مثال عبدی یادآور می‌شود: «آقای پزشکیان اگر از سوی نظام حرف می‌زند باید این را صریح اعلام کند. در این صورت پیش از گفت‌وگو با اپوزیسیون بهتر است با نیروهای منتقد حرف بزنند. شاید در همین مرحله خیلی از مسائل حل شد و نیازی به پرش یکباره به گفت‌وگو با اپوزیسیون هم نباشد».

‌این تحلیلگر سیاسی ادامه می‌دهد: «شرط اصلی گفت‌وگو، پذیرش حق موجودیت و حقوق شهروندی طرف مقابل است و گمان نمی‌کنم که ساختار سیاسی ایران هنوز چنین حقی را پذیرفته باشد. هر‌چند امیدوارم به‌زودی به این مرحله برسیم». عبدی در خاتمه با ذکر سؤالی خاطرنشان می‌کند: «آقای پزشکیان که اکنون رئیس‌جمهور شده، اگر کسی را با تمام سوابق رفتاری خود برای اداره کل محیط زیست کوچک‌ترین استان کشور هم معرفی کند، مطابق قانون موجود بعید است که تأیید صلاحیت شود، حالا (مسعود پزشکیان) می‌خواهند با دیگران درباره چه موضوعی گفت‌وگو کنند؟».