آینده ملی‌شدن
در خبرها آمده بود که بانک آینده در بانک ملی ادغام می‌شود. این خبر را می‌توان از ابعاد گوناگون بررسی کرد، از جمله اینکه آن را از ساحت زبان و نشانه‌شناسی نیز واکاوی کرد.
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،
در خبرها آمده بود که بانک آینده در بانک ملی ادغام می‌شود. این خبر را می‌توان از ابعاد گوناگون بررسی کرد، از جمله اینکه آن را از ساحت زبان و نشانه‌شناسی نیز واکاوی کرد.
نشانه، وظیفه بازنمایی را بر عهده دارد. برای آنکه ذهن متوجه شود نشانه می‌خواهد به چه چیزی دلالت کند، لازم است تجربیاتی درباره موضوع نشانه یا نظام نشانه‌ای داشته باشد.
این تجربه در قضیه بانک‌های مذکور نوعی دوگانه ذهنی است.
بانک ملی، بانک ویژه‌ای است. بسیاری از کهنسالان به هیچ بانک دیگری غیر از بانک ملی اعتماد ندارند. بسیاری از حساب‌های دولتی ویژه از جمله حساب‌های کلان در مالیه عمومی باید فقط و منحصرا به عاملیت این بانک کارسازی شود.
اما بانک آینده هم یک بانک معمولی نیست و حواشی زیادی دور آن وجود دارد. این بانک در مقطعی سود سپرده بیشتری به مبالغ کلان می‌داد و بنابراین موفق شد منابع زیادی را متوجه خود کند. ما نمی‌دانیم خبرهای منفی درباره این بانک و متولیان، مدیران و صاحبانش چقدر صحت دارد.
نشانه‌شناسی در برخورد با پدیدارهایی که غیر زبان‌شناسی هستند، دیر یا زود باید موضوع زبان را در نظر گیرد و این الزام وجه کاملا محتوایی دارد.
نشانه چیزی است که برای افرادی در مناسبتی خاص به عنوان خاص، نشان چیز دیگری باشد.
ما نمی‌دانیم که در جلسات پیچیده تصمیم‌گیری چرا بانک ملی به عنوان مقصد این ادغام مشخص شده است. اما اگر این فرض را بگیریم که تصمیم نهایی بر عهده یک نشانه‌شناس بوده، موضوع به لحاظ زبان‌شناسی شفاف و روشن است. از منظر آنها به نظر می‌رسد انتخاب بانک ملی بی‌دلیل نبوده است.
اینجا با دو واژه سروکار داریم. ابتدا واژه «ملی» که موجد نوعی اعتماد و تعلق به دولت و لذا راحتی خیال است. واژه «آینده» نیز در کارکردشناسی مربوط به همین بانک همان وجه متعارف و مرسوم را دارد. کلمه «آینده» آن زمانی است که نیامده و قرار است همیشه درخشان‌تر از امروز باشد. امید اجتماعی ناظر بر همین مؤلفه است که آمال و آرزوهای همگان را در گرو حصول به آینده می‌کند. حتی یک دیسیپلین علمی با عنوان «آینده‌پژوهی» داریم. اکنون تلاقی این دو عنوان «ملی» و «آینده» بدون تردید یک ترکیب ایجابی مثبت است.
خطاب نشانه‌شناسی به کسی است؛ یعنی در ذهن آن کس نشانه‌ای معادل و چه‌بسا کامل‌تر می‌سازد.
چارلز سندرس پیرس این نشانه دوم را «مورد تأویلی» از نشانه نخست می‌داند. موضوع انحلال سال‌ها و اختصاصا در سه دولت اخیر مطرح بود، ولی این انحلال هرگز اتفاق نیفتاد. اما همین که تصمیم‌های اخیر از سوی رئیس قوه قضائیه اعلام شده، حکایت از آن دارد که موضوع جدی است.
انسان تمایل دارد همه نشانه‌ها را نمادین کند. هر نشانه زبان‌شناسانه یک «واقعیتی» را از واقعیت‌های دیگر متمایز و چیزی را مشخص می‌کند. به هر تقدیر، نشانه همواره به شکل گریزناپذیر، تحت تأثیر عوامل اجتماعی است.
به همین خاطر است که زبان را باید به‌مثابه رابطه میان الفاظ (ملی، آینده، انحلال، ادغام) با جهان خارج (دارایی، بدهکاری، بستانکاری، بهره، قسط، وام و...) و ارزش‌های صدق و صحت (شفافیت، فساد، انضباط) در نظر گرفت.
از همین منظر است که خبر ادغام و انحلال می‌تواند ارزش نشانه‌شناسانه داشته باشد. بانک ملی از این حیث که عنوان «ملی» را بر خود دارد، محل اعتماد عمومی بوده است.
دیدگاه ذهن‌گرا به زبان می‌گوید هر پاره‌گفتار، بازنمایی ذهنی آگاهانه یک لفظ بیرونی را به بازنمایی ذهنی ناخودآگاهی مرتبط می‌کند که در نقش پیام ظاهر می‌شود.
اینجا پاره‌گفتار می‌تواند همان شعار اصلی بانک ملی باشد (یعنی «هرجا سخن از اعتماد است، نام بانک ملی ایران می‌درخشد»).
زبان این امکان را برای سخنگو فراهم می‌کند که به جهان خارج ارجاع دهد؛ البته ارجاع به آن جهان خارج که مفهوم‌سازی شده است و نه جهان خارج واقعی.
به همین خاطر است که تصمیم بر آن شده شعب بانک آینده با تابلو بانک ملی به فعالیت خود ادامه دهند.
جهان خارج واقعی سرشار از خبرها در مورد بانک آینده و مدیران، متولیان و مؤسسان آن بوده است. ما انسان‌ها زبان را به کار می‌گیریم تا درباره امور دنیا آن‌گونه که آن را مفهوم‌سازی کرده‌اند، با هم ارتباط بگیریم.
زبان به‌مثابه آن نام تخصص‌یافته شناختی است که مفاهیم را به بازنمایی‌های درونی الفاظ ربط می‌دهد. اینجا منظور از مفهوم می‌تواند طلب شفافیتی باشد که تاکنون دریغ شده است. شفافیت باید ناظر بر هر دو طرف ماجرا یعنی مدعیان وقوع فساد و ناکارآمدی از یک طرف و همچنین مدیران بانک باشد.
قوانین موجود به‌روشنی تصریح می‌کند که شرایط انحلال یک بانک چیست. اگر این شرایط فراهم آمده، پس چرا دولت‌های مختلف موفق نشدند قانون را اجرا کنند؟ و اگر شرایط مذکور فراهم نیست، پس دلیل این انحلال و ادغام چیست؟ از همه مهم‌تر اینکه اگر شاخص‌های مذکور مطمح نظر باشد، آن‌گاه کدام بانک‌ها به سرنوشت بانک آینده دچار خواهند شد؟
رویکرد نشانه‌پردازانه می‌گوید نشانه مهم‌ترین چیز است و نتیجه قصد و نیت سازندگانش است تا معانی مورد نظر آنها را به شکل قابل قبول و مناسب بازنمایی کند.
شاید انتخاب بانک ملی به همین خاطر باشد که نوعی آرامش بر بازار بانکی کشور حاکم شود. قطعا تمامی حقوق و تعهدات مشتریان بانک آینده به طور کامل توسط بانک ملی ایران تضمین خواهد شد.
آخرین مطالب منتشر شده در روزنامه شرق را از طریق این لینک پیگیری کنید.
