طرح شناسایی ابنیه با ارزش معاصر تهران؛ یک تبارشناسی

پویا حشمتی-فعال فرهنگی: چهارم خرداد‌ماه 1404 در محل پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری از طرح «شناسایی ابنیه با ارزش معاصر تهران» رونمایی شد. انجام این طرح در قالب مصوبه‌ای در شورای پنجم شهر تهران، در اردیبهشت 99 با عنوان «الزام شهرداری تهران به ارائه لایحه حفاظت از میراث معماری معاصر شهر تهران» به پیشنهاد کمیته معماری و طرح‌های شهری به تصویب رسید.

 بر‌اساس این طرح، شهرداری تهران مکلف می‌شد «در راستای تحقق مفاد بند 7-6 سند طرح جامع تهران مبنی بر حفاظت از میراث تاریخی شهر تهران و بند 1-7-6 این سند مبنی بر «لزوم حفاظت از آثار تاریخی، فرهنگی و معاصر شهر تهران، شامل حفاظت از کلیه آثار ثبت‌شده و کلیه آثاری که در آینده ثبت خواهند شد و رعایت حریم مجموعه ثبت‌شده دارای حریم و ممنوعیت هرگونه مداخله در عرصه آن آثار... با همکاری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لایحه حفاظت از آثار معماری ارزشمند معاصر شهر تهران را... ارائه کند».

بر مبنای این طرح، شهرداری تهران مکلف می‌شد در تدوین این لایحه، کلیه سیاست‌های تشویقی مالی، کالبدی، بهره‌برداری‌، بازدارنده و الزام‌آور در راستای حفاظت از آثار معماری ارزشمند معاصر را به کار گیرد، طرح موضوعی «حفاظت از ابنیه و آثار ارزشمند معماری معاصر شهر تهران» را حداکثر ظرف مدت شش‌ ماه تهیه و به تصویب مراجع ذی‌صلاح برساند، نسبت به شناسایی آثار معماری ارزشمند معماری معاصر تهران و تدوین بانک اطلاعاتی اقدام و انتشار عمومی آن را از طریق سامانه‌های شهرداری تهران به انجام رساند، با همکاری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی برای شناسایی شاخص‌های معماری ارزشمند معاصر اقدام و لایحه را بر این مبنا ارائه کند و در نهایت نسبت به پیگیری ثبت آثار معماری ارزشمند معاصر شهر تهران در فهرست‌های ذی‌ربط وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اقدام و گزارش عملکرد این تبصره را در دوره‌های شش‌ماهه به شورای اسلامی شهر تهران  ارائه کند.

این طرح که در اردیبهشت 99 به تصویب رسید، در سال 98 از سوی کمیته معماری و طرح‌های شهری شورای شهر تهران پیشنهاد شده بود. شورای اسلامی شهر تهران در جریان ‌‌صد‌و‌نود‌و‌هشتمین جلسه خود، یک‌فوریت طرح «طرح الزام شهرداری تهران به ارائه لایحه حفاظت از میراث معماری معاصر» را در دستور کار قرار داد‌.

 به گزارش خبرگزاری ایرنا، رئیس کمیته معماری و طرح‌های شهری شورا در توضیح این طرح گفته بود: در پیش‌نویس این طرح شش سیاست برای حفاظت از میراث معماری معاصر تعیین شده است. این طرح بر‌ مبنای ماده ۴۶ برنامه پنج‌ساله سوم شهر تهران (ضرورت پشتیبانی، حفظ و احیای آثار، بافت و ابنیه ارزشمند) نوشته شده است. در ماه‌های اخیر سرعت تخریب آثار ارزشمند معماری به‌شدت افزایش یافته و این تخریب‌ها شدیدا مورد اعتراض فعالان حوزه میراث فرهنگی، رسانه‌ها و علاقه‌مندان این  حوزه است.