خشم زنان یمنی علیه ائتلاف سعودی

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،

زنان شهر تعز و عدن در یمن، با فانوس و دبه‌های خالی آب در دست به خیابان‌ها آمده‌‌اند تا از خواسته‌هایشان برای یک زندگی عادی بگویند. یمن یکی از بدترین کشورهای جهان برای زنان به حساب می‌آید. سال‌هاست که رتبه این کشور از نظر شکاف جنسیتی ۱۵۵ در میان ۱۵۶ کشور جهان است و جنگ و اشغال دسترسی آنها به ساده‌ترین نیازهای انسانی را قطع کرده است. انگشت اتهام زنان یمنی در وهله اول به سمت ائتلاف عربستان است که وضعیت را در یمن دشوار کرده. مهم‌ترین خواسته زنانی که طی یک ماه گذشته، به دفعات در گروه‌های کوچک و بزرگ دست به اعتراض زده‌اند، تأمین نیازهای اولیه‌ای است که از آنها دریغ شده است. شهر عدن به دست شورای انتقالی جنوب اداره می‌شود که از سوی امارات و عربستان حمایت می‌شوند. اداره تعز اما هم در دست شورای انتقالی و هم در دست حوثی‌هاست. صدها زنی که این روزها به خیابان‌ها می‌آ‌یند، پلاکاردهایی در دست دارند و خواستار تأمین خدمات اولیه، بهبود شرایط زندگی، پرداخت حقوق‌های معوقه و تحقق عدالت اجتماعی هستند. آنها همچنین خواهان پایان اشغال شهرهایشان هستند که از سوی نیروهای وابسته به دیگر کشورهای عربی اداره می‌شوند. ریال یمن در سال‌های اخیر سقوط بی‌سابقه‌ای داشته و دولت وابسته به دو کشور عربی قادر به کنترل فساد و تأمین نیازهای اساسی شهروندان نیستند. در مناطقی که توسط حوثی‌ها اداره می‌شود به دلیل حملات ائتلاف عربستان و آمریکا، زنان زیادی ناچار به زندگی در اردوگاه‌ها هستند و به امکانات اساسی برای زندگی دسترسی ندارند. از سوی دیگر آنها با مشکلاتی چون خشونت، گرسنگی، بیماری، ازدواج‌های اجباری یا ازدواج در سنین کودکی و... روبه‌رو هستند.

زنان مسلح به استقبال معترضان آمدند

طبق گزارش‌های معدودی که از اعتراضات به بیرون از یمن درز کرده، اعتراضات زنان بدون مقاومت و برخورد نیروهای محلی نبوده است. البته به‌نظر می‌رسد که سرکوب گسترده‌ای در روزهای اخیر رخ نداده؛ اما زنان مسلح در خیابان‌ها با زنان معترض برخورد کرده‌اند و برخورد خشونت‌آمیز با زنان معترض توجه زیادی را نسبت به واقعیت اشغال یمن به دست نیروهای ائتلاف به خود جلب کرده است. گزارش‌هایی در مورد کشیدن زنان معترض بر سنگ‌فرش خیابان‌ها، ضبط موبایل‌ها و پاره‌کردن حجاب تعدادی از معترضان، نشان از شدت خشونتی دارد که نیروهای امنیتی زن، در مقابل معترضان به خرج داده‌اند. در شهر تعز البته تنها مشکل معیشت زنان نیست. استاندار شهر که از سوی اشغالگران از سال ۲۰۱۸ منصوب شده و نبیل شمسان نام دارد، عامل اصلی بحران‌ها شناخته شده و تظاهرکنندگان خواهان برکناری او هستند و می‌گویند‌ قصد دارند استاندار را دادگاهی کنند. ویدئوهایی که در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده، زنان جوانی را نشان می‌دهد که می‌گویند در این سن و سال باید به فکر دانشگاه‌رفتن می‌بودند، اما حالا درگیر تأمین آب به ‌عنوان حیاتی‌ترین نیاز خود هستند. برخی از زنان می‌گویند روزانه باید سه کیلومتر برای دستیابی به یک دبه آب در راه باشند.

یک انقلاب زنانه در راه است؟

برخی ناظران از تظاهرات زنان در مناطقی که از سوی ائتلاف عربستان اشغال شده، به عنوان «انقلاب» یاد کرده‌اند. استفاده شتاب‌زده از این لفظ، نشان از هیجان‌زدگی و البته میلی بی‌امان به تغییر در یکی از فقیرترین کشورهای جهان دارد. برای کشورهای عربی‌ای مانند یمن که با بحران‌های فراوان دست‌و‌پنجه نرم‌ می‌کنند، فصل تابستان معمولا آغاز اعتراضات و درگیری‌ها دانسته می‌شود؛ چراکه نبود انرژی، کمبود آب سالم و برق و... جان شهروندان را به لبشان می‌رساند. اما در مورد دو شهر تعز و عدن، کلافگی از سال‌ها اشغال و استانداران نالایق به بحران‌ها دامن زده است. زنان به ‌عنوان قربانی اصلی چنین وضعیتی نخستین گروه‌ از یمنی‌ها هستند که طی یک دهه گذشته برای اعتراض علیه فساد و عدم دسترسی به امکانات حیاتی، راه خیابان و اعتراض مسالمت‌آمیز را در پیش گرفته‌اند. طبق گزارش‌ها، در استان عدن یک میلیون نفر از ساکنان افت شدید خدمات اساسی را تجربه کرده‌اند. اغلب برق ۲۰ ساعت از روز قطع است و آب لوله‌کشی خانه‌ها برای روزهای متمادی قطع می‌شود و جایگزینی برای آن وجود ندارد. از سوی دیگر، مدارس هم به دلیل پایین‌بودن حقوق معلم‌ها، نیمی از سال تحصیلی را تعطیل بوده‌اند. مسئله دیگر کمبود شدید دارو و بالابودن هزینه‌های درمان است. در عدن مالاریا و تب دنگی قربانی می‌گیرد و وضعیت بهداشت به‌شدت بحرانی است.

زنان یمنی تنها مانده‌اند

زنان و کودکان قربانیان اصلی جنگ و اشغال و نابسامانی در یمن به‌حساب می‌آیند؛ با این‌ حال آنها در سال‌های اخیر با تشکیل شبکه‌هایی با هدف بهبود اوضاع زنان، دست به اقداماتی زده‌اند. مثلا یکی از این شبکه‌ها که فارغ‌التحصیلان رشته مطالعات زنان را گرد هم آورده، در پی آموزش اعضا در زمینه‌هایی چون ایجاد صلح، حل منازعات و دفاع از حقوق زنان است. در سال‌های پس از جنگ، فقط سه درصد از دختران در مدارس یمن ثبت‌نام می‌شوند و از کل دانش‌آموزانی که وارد مدارس می‌شوند، فقط ۳۶ درصد آنها امکان پایان‌دادن به تحصیلات خود را دارند. در یمن زنان به صورت کامل از عرصه سیاسی حذف شده‌اند. تصمیمات سیاسی در خلأ وجود آنها گرفته می‌شود و عموما منافع زنان و بحران‌هایی که با آن درگیر هستند را مد نظر قرار نمی‌دهد. قانون اساسی یمن تا سال ۱۹۹۴، حقوق برابر شهروندی را برای زنان و مردان در نظر گرفته بود. اما در قانون اساسی بعدی که هنوز هم مورد استفاده قرار می‌گیرد، خبری از برابری در حقوق شهروندی و در مقابل قانون نبوده است. پیش از اینکه جنگ اخیر یمن را درگیر کند، زنان یمنی در سیاست نقش داشته‌اند. در سال‌های پیش از ۲۰۱۴ حضور دو وزیر زن در کابینه، گزارش شده است و زنان در گفت‌وگوهای ملی نقش ایفا می‌کردند. با همه اینها، زنان تا پیش از یک دهه گذشته هم تبعیض فراوانی را تجربه می‌کردند. جنبش‌های فمینیستی در یمن از دهه ۸۰ میلادی کار خود را آغاز کرده‌اند و تا پیش از شروع جنگ، دستاوردهایی داشتند و نمونه‌ای موفق از بومی‌سازی جنبش زنان را به نمایش گذاشتند. با این‌ حال وقوع جنگ و اشغال و حضور شبه‌نظامیان وضعیت را برای زنان پیچیده‌تر از مردان کرده است.