ادعاهای موشکی علیه ایران
تقسیم وظایف غرب در فشار بر تهران
ادعاهای اخیر رویترز درباره آمادگی ایران برای تحویل پرتابگرهای موشک‌های بالستیک کوتاه‌برد فتح-۳۶۰ به روسیه، بار دیگر تهران را در کانون اتهامات غرب قرار داده است. این گزارش، که به نقل از منابع ناشناس منتشر شده، در حالی مطرح می‌شود که مذاکرات غیرمستقیم هسته‌ای ایران و آمریکا در عمان در جریان است. به نظر می‌رسد یک تقسیم وظایف بین آمریکا و اروپا شکل گرفته است که واشنگتن بر محدودسازی برنامه هسته‌ای ایران تمرکز کرده، در حالی که تروئیکای اروپایی (انگلیس، فرانسه، آلمان) با برجسته‌سازی مسائل موشکی و پهپادی و تهدید به فعال‌سازی مکانیسم ماشه، به دنبال افزودن این موضوعات به مذاکرات و تضعیف جایگاه دیپلماتیک ایران هستند.
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق، ادعاهای اخیر رویترز درباره آمادگی ایران برای تحویل پرتابگرهای موشک‌های بالستیک کوتاه‌برد فتح-۳۶۰ به روسیه، بار دیگر تهران را در کانون اتهامات غرب قرار داده است. این گزارش، که به نقل از منابع ناشناس منتشر شده، در حالی مطرح می‌شود که مذاکرات غیرمستقیم هسته‌ای ایران و آمریکا در عمان در جریان است. به نظر می‌رسد یک تقسیم وظایف بین آمریکا و اروپا شکل گرفته است که واشنگتن بر محدودسازی برنامه هسته‌ای ایران تمرکز کرده، در حالی که تروئیکای اروپایی (انگلیس، فرانسه، آلمان) با برجسته‌سازی مسائل موشکی و پهپادی و تهدید به فعال‌سازی مکانیسم ماشه، به دنبال افزودن این موضوعات به مذاکرات و تضعیف جایگاه دیپلماتیک ایران هستند.
فشار دوگانه غرب؛ هسته‌ای در دست آمریکا، موشکی در اختیار اروپا
ادعای رویترز درباره تحویل قریب‌الوقوع پرتابگرهای فتح-۳۶۰ به روسیه، که به نقل از دو مقام امنیتی غربی و یک مقام منطقه‌ای ناشناس مطرح شده، بخشی از تلاش هماهنگ غرب برای فشار بر ایران در آستانه دور چهارم مذاکرات عمان (۱۲ مه ۲۰۲۵) به نظر می‌رسد. آمریکا، با محوریت استیو ویتکاف، با تأکید بر سلب حق غنی‌سازی و برچیدن تأسیسات هسته‌ای ایران، موضعی حداکثری در مذاکرات اتخاذ کرده است. در همین حال، اروپایی‌ها، به‌ویژه تروئیکای اروپایی عضو برجام، با تمرکز بر برنامه موشکی و پهپادی ایران، سعی دارند این مسائل را به مذاکرات هسته‌ای گره بزنند و اهرم‌های فشار خود را تقویت کنند.
تروئیکای اروپایی از اکتبر ۲۰۲۳، با استناد به قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، تهدید به فعال‌سازی مکانیسم ماشه کرده‌اند که می‌تواند تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را بازگرداند. این تهدید، که در بیانیه مشترک وزرای خارجه انگلیس، فرانسه، و آلمان (۸ مه ۲۰۲۵) تکرار شد، با ادعاهای موشکی اخیر تقویت شده است. به گزارش ۹ مه ۲۰۲۵ گاردین، اروپا با برجسته‌سازی همکاری‌های نظامی ایران و روسیه، به دنبال توجیه تحریم‌های جدید علیه شرکت‌ها و افراد مرتبط با برنامه موشکی ایران است. این استراتژی، که به نظر می‌رسد با هماهنگی واشنگتن طراحی شده، نه‌تنها مذاکرات هسته‌ای را پیچیده‌تر می‌کند، بلکه ایران را در برابر اتهامات غیرمستند تحت فشار قرار می‌دهد.
ایران بارها این اتهامات را رد کرده و آن‌ها را «پروپاگاندا» خوانده است. نمایندگی ایران در سازمان ملل به تاریخ ۸ مه ۲۰۲۵ تأکید کرد که تهران در مناقشه اوکراین بی‌طرف است و هیچ‌گونه تسلیحاتی به طرفین درگیر ارائه نکرده است. جک واتلینگ، پژوهشگر اندیشکده RUSIنیز در گزارش رویترز تأیید کرد که ایران همکاری با روسیه را از مذاکرات هسته‌ای جدا می‌داند، موضعی که نشان‌دهنده عقلانیت دیپلماتیک تهران در برابر تلاش‌های غرب برای ایجاد ارتباط بین این دو حوزه است. با این حال، فقدان شواهد مستند درباره انتقال پرتابگرها و تکیه بر منابع ناشناس، اعتبار این ادعاها را زیر سؤال می‌برد و آن‌ها را به ابزاری برای فشار سیاسی تبدیل می‌کند.
دیپلماسی ایران: خنثی‌سازی اتهامات با عقلانیت و همکاری
ایران، در برابر این فشار دوگانه، با حفظ آرامش و تأکید بر حقوق خود در چارچوب NPT و قطعنامه ۲۲۳۱، رویکردی هوشمندانه اتخاذ کرده است. عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، در شبکه ایکس اعلام کرد که تهران به دیپلماسی متعهد است و اتهامات موشکی را «تحریک‌آمیز» و مانع توافق پایدار می‌داند. همکاری نزدیک ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، که توسط رافائل گروسی (۸ مه ۲۰۲۵) تأیید شده، نشان‌دهنده شفافیت تهران در برنامه هسته‌ای است. ایران همچنین پیشنهادهای سازنده‌ای مانند محدودسازی غنی‌سازی به ۳.۶۷٪ و تقویت نظارت آژانس ارائه کرده که مورد استقبال میانجی‌گران عمانی قرار گرفته است.
در حوزه موشکی، ایران با تأکید بر اینکه برنامه دفاعی‌اش دفاعی و مستقل است، اتهامات درباره انتقال تسلیحات به روسیه را بی‌اساس خوانده است. فابیان هینتس، پژوهشگر مؤسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک، در گزارش رویترز به مشکلات فنی احتمالی در انتقال پرتابگرها اشاره کرد، از جمله نیاز به اصلاح کامیون‌های تجاری برای استفاده نظامی. این نکته، همراه با فقدان شواهد عینی، نشان می‌دهد که ادعاهای مطرح‌شده ممکن است بیش از آنکه واقعی باشند، بخشی از جنگ روانی غرب باشند. ایران، با تقویت روابط منطقه‌ای، از جمله سفر اخیر عراقچی به ریاض و دوحه توانسته شکاف میان غرب و کشورهای خلیج‌فارس را برجسته و حمایت غیرمستقیم این کشورها را جلب کند.
اروپا، با تهدید به مکانیسم ماشه، در تلاش است تا ایران را به پذیرش شروط غیرمنطقی وادار کند، اما این رویکرد با مخالفت ضمنی متحدان منطقه‌ای و حتی برخی اعضای اتحادیه اروپا مواجه شده است. ژان-نوئل بارو، وزیر خارجه فرانسه (۸ مه ۲۰۲۵)، ضمن حمایت از دیپلماسی، گزینه نظامی را رد کرد و خواستار توافقی متوازن شد. این موضع، نشان‌دهنده عدم اجماع در اروپا و انزوای نسبی تروئیکا در پیگیری سیاست‌های تهاجمی است. ایران، با بهره‌گیری از این شکاف‌ها و حفظ ابتکار عمل دیپلماتیک، توانسته فشارهای غرب را به فرصتی برای نمایش عقلانیت و اقتدار تبدیل کند.
جمع‌بندی
ادعاهای رویترز درباره تحویل پرتابگرهای فتح-۳۶۰ به روسیه، بخشی از استراتژی تقسیم وظایف بین آمریکا و اروپاست که واشنگتن را متمرکز بر برنامه هسته‌ای و تروئیکای اروپایی را مسئول فشار بر مسائل موشکی و پهپادی ایران کرده است. تهدید به مکانیسم ماشه و تحریم‌های جدید، تلاشی برای تضعیف جایگاه دیپلماتیک ایران در مذاکرات عمان است. با این حال، ایران با همکاری با آژانس، پیشنهادهای سازنده، و رد اتهامات بی‌اساس، توانسته ابتکار عمل را حفظ کند. فقدان شواهد مستند و تناقض‌های غرب، این ادعاها را به ابزاری سیاسی تبدیل کرده، اما تهران با عقلانیت و تحرکات منطقه‌ای، در برابر این فشارها ایستادگی کرده و مسیر دیپلماسی را تقویت می‌کند
