رمزگشایی از یک سفر

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،

شرق: علی لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی و مشاور رهبر معظم انقلاب، در سفری یک‌روزه به مسکو، با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه دیدار کرد و پیام رهبر انقلاب را به او تقدیم کرد. این دیدار در شرایطی انجام شد که پرونده هسته‌ای ایران بار دیگر به شورای امنیت بازگشته و مذاکرات میان ایران و غرب در بن‌بستی جدی گرفتار شده است. در کنار این تحولات، تماس تلفنی طولانی‌مدت پوتین با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، به فاصله کوتاهی پس از دیدار با لاریجانی، گمانه‌زنی‌های زیادی درباره میانجیگری احتمالی مسکو بین تهران و واشنگتن را به دنبال داشته است.

گفت‌وگوهای راهبردی

کانال تلگرامی دفتر علی لاریجانی ضمن اعلام این دیدار، اعلام کرد که لاریجانی پیام رهبر معظم انقلاب را به رئیس‌جمهور روسیه تقدیم کرده و دو طرف درباره موضوعات دوجانبه، همکاری‌های اقتصادی، منطقه‌ای و بین‌المللی رایزنی کرده‌اند. از متن پیام و محورهای دیدار، جزئیات زیادی منتشر نشده، اما با توجه به اهمیت وضعیت کنونی منطقه و پرونده هسته‌ای ایران، می‌توان این گفت‌وگوها را بسیار راهبردی دانست. همان روز، خبری از تماس تلفنی طولانی‌مدت پوتین با ترامپ منتشر شد. کاخ سفید اعلام کرد که در این مکالمه، دو طرف درباره موضوعات مختلف از جمله اوکراین و تحویل موشک‌های تاما‌هاوک آمریکا به اوکراین صحبت کرده‌اند و همچنین توافق کردند که در آینده‌ای نزدیک در مجارستان ملاقات داشته باشند. البته جزئیات دقیق‌تری درباره مذاکرات و محورهای تماس فاش نشده است. با این حال، گمانه‌زنی‌های رسانه‌های ایرانی حاکی از این است که احتمال دارد پوتین در این تماس، نقش میانجی میان تهران و واشنگتن را دنبال کرده باشد تا در شرایط بن‌بست کنونی مذاکرات هسته‌ای، پنجره جدیدی برای گفت‌وگو و توافق گشوده شود. این تحلیل مبتنی بر آن است که روسیه به عنوان یکی از بازیگران کلیدی پرونده هسته‌ای ایران، خواهان کاهش تنش‌ها و افزایش ثبات در منطقه است و می‌تواند از موقعیت خود برای تسهیل گفت‌وگوها استفاده کند.

ابعاد نظامی و امنیتی همکاری‌های ایران و روسیه

هم‌زمان با تحولات سیاسی و دیپلماتیک، رسانه‌های داخلی به بررسی ابعاد نظامی همکاری‌های تهران و مسکو نیز پرداخته‌اند. فرهیختگان در گزارشی مدعی ارتباط این سفر با خرید تسلیحات نظامی شده است. این رسانه نوشته: «پس از جنگ ۱۲روزه اخیر در منطقه، ایران توجه ویژه‌ای به ارتقای قدرت نظامی و دفاع هوایی خود معطوف کرده است». این گزارش اشاره می‌کند: «در جریان این جنگ کوتاه، ایران موفق شد عملکرد تهاجمی قابل قبولی داشته باشد و توانست رژیم صهیونیستی را به درخواست آتش‌بس وادار کند. با این حال، شکاف اصلی ایران در زمینه حفاظت از حریم هوایی خود بروز کرد. ایران با وجود داشتن سامانه‌های پدافند هوایی زمین‌پایه همچون S-300، به دلیل وسعت جغرافیایی بسیار زیاد خود که معادل وسعت غرب اروپاست، نیازمند جنگنده‌های شکاری پیشرفته و سامانه‌های پدافندی به‌روزتری است. در این زمینه، ایران از مدتی پیش قرارداد خرید جنگنده‌های Su-35 روسی را امضا کرده و بخشی از سفارش خود را دریافت کرده است. همچنین مذاکراتی برای خرید سامانه‌های دفاع موشکی S-400 نیز در جریان است. این سامانه‌ها که برای مقابله با موشک‌های بالستیک طراحی شده‌اند، می‌توانند قدرت بازدارندگی ایران در برابر حملات موشکی را به طور قابل توجهی افزایش دهند».

به هرحال سفر یک‌روزه علی لاریجانی به مسکو و دیدار با ولادیمیر پوتین در شرایطی انجام شد که پرونده هسته‌ای ایران وارد مرحله حساس و پیچیده‌ای شده است. این دیدار و تماس تلفنی پس از آن بین پوتین و ترامپ، شاید نشانه‌هایی از تلاش روسیه برای ایفای نقش میانجیگری میان تهران و واشنگتن را نشان دهد اما آنچه برای افکار عمومی داخلی اهمیت دوچندان دارد، حمایت عملی روسیه از ایران در صورت وقوع تهدید نظامی جدید از سوی اسرائیل است. بنابراین تقویت همکاری‌های نظامی ایران و روسیه به‌ویژه در حوزه‌های دفاع هوایی و جنگنده‌های پیشرفته، بیانگر عزم تهران برای ارتقای توان دفاعی و مقابله با تهدیدات احتمالی است. این تحولات می‌تواند مقدمه‌ای برای تغییرات مهم در معادلات منطقه‌ای و بین‌المللی پیرامون پرونده هسته‌ای ایران و امنیت خاورمیانه باشد، اما همچنان پرسش‌های بسیاری درباره میزان موفقیت میانجیگری روسیه و واکنش طرف‌های غربی باقی است. در هر حال، تهران و مسکو در این مقطع حساس، روابط خود را در حوزه‌های مختلف گسترش داده و این موضوع می‌تواند نقشی تعیین‌کننده در آینده پرونده هسته‌ای و امنیت منطقه ایفا کند.

آخرین مطالب منتشر شده در روزنامه شرق را از طریق این لینک پیگیری کنید.