تردید مشاغل

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،

نسیم مسیبی: معاملات در شرکت‌های بازرگانی متوقف شده است یا در حجم کوچک انجام می‌شود. سفارش‌های کارخانه‌های تولیدی محتاطانه است. در بازار طلا معاملات کلان به صورت معامله طلا در ازای طلاست و در بازار ارز رویه مشابه بازار طلاست. بازار خودرو کساد است و معاملات قفل شده‌ و وضعیت در بازار مسکن بدتر است.

هیچ‌کس نمی‌داند آتش‌بس تا چه زمانی دوام دارد. بعد از آنکه درست حین مذاکرات ایران و آمریکا، اسرائیل به کشور حمله کرد، دیگر کمتر کسی به سیگنال‌های مذاکره هم اعتماد دارد. همین ندانستن، برنامه‌ریزی را برای کسب‌وکارها سخت کرده است. هر برنامه‌ریزی می‌تواند با یک خبر ناگهانی به هوا برود و میلیاردها تومان سرمایه را نیست و نابود کند.

صاحبان مشاغل می‌گویند نمی‌دانند این وضعیت تا چه زمانی طول می‌کشد؛ یک هفته؟ یک ماه؟ یک سال یا چند سال؟‌ وضعیت درآمد که نامشخص باشد تعدیل نیرو اولین واکنش مشاغل است و در نهایت می‌تواند به خروج سرمایه از کشور منجر شود.

مشاغل در مضیقه

چند ساعت بعد از حمله موشکی ایران به پایگاه العدید، دونالد ترامپ در توییتی مدعی توافق آتش‌بس و پایان جنگ بین اسرائیل و ایران شد. او نوشت: تبریک به همه! بین اسرائیل و ایران کاملا توافق شده است که یک آتش‌بس کامل و تمام‌عیار برقرار شود. تقریبا شش ساعت دیگر، زمانی که اسرائیل و ایران عملیات نهایی خود را تکمیل ‌کنند، به مدت ۱۲ ساعت‌ که در آن زمان جنگ پایان‌یافته تلقی می‌شود! بر‌اساس گزارش اکسیوس، منابع مطلع اعلام کردند ‌آتش‌بس میان اسرائیل و ایران با میانجیگری قطر و آمریکا حاصل شده است. دونالد ترامپ چهارشنبه‌ چهارم تیر، گفت‌ اسرائیل و ایران خسته شده‌اند، اما امکان دارد درگیری میان این دو کشور دوباره آغاز شود.

ولی نصر، رئیس سابق دانشکده مطالعات بین‌المللی پیشرفته دانشگاه جانز هاپکینز، نسبت به آینده آتش‌بس ایران و اسرائیل ابراز تردید کرده و معتقد است این آرامش موقتی، تضمین‌کننده صلح پایدار در منطقه نیست. آنا براسکی، خبرنگار سیاسی الجزیره نیز ارزیابی‌های سیاسی اسرائیل را این‌گونه بیان کرد:‌ دیگر سؤال این نیست که «آیا جنگ از سر گرفته خواهد شد؟»، بلکه سؤال این است که «دور بعدی چه زمانی و در کدام جبهه برگزار خواهد شد؟».

حالا و بعد از گذشت حدود یک هفته از اعلام آتش‌بس، نظرات ضد‌و‌نقیض صاحب‌نظران مختلف در کشور مبنی بر احتمال وقوع دوباره تنش‌ها در منطقه منتشر شده است. از آن سو، زمزمه‌های مذاکره هم شنیده می‌شود. اما با وقوع جنگ، دیگر اعتماد سخت‌تر شده است و مشخص نیست مذاکره خوب پیش برود یا اصلا شروع بشود. این گمانه‌زنی‌ها و تحلیل افراد مختلف در این زمینه، خود موجب ازسرگیری نگرانی‌ها در بین مردم شده‌ و بر اقتصاد بخش خصوصی نیز فشار بسزایی تحمیل کرده است.

بسیاری از کارمندان بخش خصوصی اعلام کرده‌اند ‌با تعدیل نیرو در محل کار مواجه شده‌اند. در برخی واحدهای تولیدی نیز اخراج ناگهانی کارگران با‌سابقه، از پیامدهای بالا‌رفتن سطح نگرانی از وقوع دوباره جنگ و فشارهای اقتصادی قلمداد شده است.

محسن حاج‌اسماعیلی، کارشناس روابط کار در گفت‌وگو با «شرق»، پیامدهای اقتصادی و اجتماعی ناشی از جنگ 12‌روزه بر روابط کار را طبیعی و قابل پیش‌بینی می‌داند. او به مشکلات ناشی از قطعی برق و مصارف انرژی در کارگاه‌ها تا قبل از وقوع تنش‌ها در منطقه اشاره می‌کند و می‌گوید: چالش‌های مربوط به حوزه انرژی به نوبه خود صنایع و کارگاه‌های تولیدی را با مشکلاتی مواجه کرده بود و علاوه بر این دولت نیز تصمیم داشت تا علاوه بر کنترل بر مؤلفه‌های اقتصادی مثل تورم، ساماندهی نیروی کار خارجی را در کشور انجام دهد و همه این موارد چالش‌هایی را پیش از این به وجود آورده بود.

حاج‌اسماعیلی توقف کسب‌وکارها، کاهش مشتریان تولیدی‌ها و آسیب‌های ناشی از جنگ به برخی مناطق صنعتی را از‌جمله عوامل ایجاد اختلال در بازار کار ایران برشمرده است. او می‌گوید: تهیه مواد خام برای صنایع تولیدی و نوسانات ارزی و محدودیت در پرداخت‌های ارزی به دلیل اختلالات بانک‌ها از مهم‌ترین مشکلاتی است که دولت باید به آنها رسیدگی کند. دولت باید هرچه سریع‌تر سرمایه در گردش را در اختیار بنگاه‌ها قرار دهد؛ چرا‌که کسب‌وکارهای تولیدی در حال حاضر به‌شدت نیازمند نقدینگی هستند و این پوشش از سوی دولت باید صورت گیرد.

دولت و قانون، دو بال کمکی برای کارگر و کارفرما

این کارشناس حوزه روابط کار در‌خصوص مشکلات کارمندانی که با تعدیل نیرو یا اخراج ناگهانی مواجه شده‌اند، می‌گوید: این اتفاق‌ها در شرایط خاص مثل سیل، آتش‌سوزی، جنگ و‌... در قانون به خوبی پوشش داده شده است. هر کارمندی که با این قبیل موضوعات مواجه می‌شود، می‌تواند از مزایای بیمه بی‌کاری استفاده کند. اما باید به این هم توجه داشت که سازمان تأمین اجتماعی به دلیل گستردگی و حجم مسئولیتی که دارد، دچار کمبود منابع شده و در جبران تعهدات خود با مشکل روبه‌روست. در این شرایط دولت باید توجه بیشتری داشته باشد.

حاج‌اسماعیلی در واکنش به ارائه بسته‌های حمایتی دولت به منظور کاهش فشارهای اقتصادی ناشی از جنگ 12روزه می‌گوید: طبق ارزیابی‌های صورت‌گرفته در رابطه با وضعیت درآمدی مردم تا پیش از جنگ، تقریبا نیمی از جمعیت کشور نیازمند حمایت‌های معیشتی هستند و بعد از جنگ به دلیل جابه‌جایی و اسکان موقت در شهرهای دیگر، فشار چند برابری اقتصادی به خانواده‌ها وارد شد که این موضوع اهمیت پرداخت کالابرگ‌ها حتی به دهک‌های هفت به بالا را نیز درخور توجه می‌‌کند. همان‌گونه که قبل از این‌ دولت برای پرداخت کالابرگ مجبور به برداشت از صندوق ذخیره ارزی شد، در حال حاضر نیز باید برای تسریع در حمایت از اقشار مختلف تدابیری ویژه بیندیشد.

این کارشناس حوزه روابط کار درخصوص نحوه پیگیری کارمندان و کارگرانی که با اخراج ناگهانی در این شرایط مواجه شده‌اند، یادآور می‌شود: افرادی که مدت قرارداد آنها به اتمام نرسیده و با اخراج روبه‌رو می‌شوند، باید از طریق مجاری قانونی و سازمان‌ها و نهادهای مسئول نسبت به احقاق حق خود اقدام کنند و دادگاه‌های کار و هیئت‌های تشخیص و حل اختلاف کاملا از کارگران حمایت کرده و اجازه نقض قانون در این شرایط را به کارفرماها نخواهند داد.

چالش اقتصاد بیمار

فریال مستوفی، نایب‌رئیس اتاق تهران و رئیس کمیسیون سرمایه‌گذاری خارجی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران، در گفت‌وگو با «شرق»، اقتصاد ایران را بدون در نظر گرفتن تأثیرات جنگ و تنش‌های منطقه، بیمار توصیف می‌کند و می‌گوید: با وجود پتانسیل زیاد، نه‌تنها در جذب سرمایه خارجی، بلکه در نگه‌داشتن سرمایه‌های داخلی نیز موفق نبوده‌ایم. نبود امنیت در سرمایه‌گذاری باعث شده تا سرمایه‌گذاران داخلی بیشتر به سمت بازارهای طلا و ارز بروند؛ چرا‌که قابلیت نقدشدن آن بیشتر است.

مستوفی می‌گوید حمایت‌های دولت راضی‌کننده نبوده است؛ چرا‌که مسیر وصول آن در تلاطم کاغذبازی‌ها و بوروکراسی اداری طولانی و موجب عدم نتیجه‌بخشی در زمان مناسب برای بخش خصوصی شده است و بنابراین بسته‌های دولتی برای حمایت از اقتصاد کشور باید در سریع‌ترین زمان ممکن ارائه شود.

عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران می‌گوید اتاق بازرگانی به‌عنوان بال کمکی دولت در زمینه کمک‌های راهبردی برای عبور از بحران فعلی به دولت تلاش کرده و به صورت روزانه در اتاق‌های فکر با ارائه‌ پیشنهادهایی، در ارتباط مستقیم با وزارت اقتصاد و دارایی بوده و امیدوار است‌ دولت با استفاده از ظرفیت بخش خصوصی به خوبی در حل این بحران عمل کند. مستوفی می‌گوید برخی از تدابیری که دولت اوکراین پس از جنگ اندیشیده است، می‌تواند در ایران نیز به منظور عبور از این بحران راهگشا باشد؛ مثل ایجاد خطوط اعتباری ویژه با نرخ بهره پایین یا صفر یا کاهش ریسک‌های وام‌دهی به منظور حمایت از شرکت‌های خرد، کوچک و متوسط و جلوگیری از ورشکستگی آنها. برای هماهنگی بیشتر لجستیک، زنجیره‌های تأمین و تعمیرات زیرساخت‌ها، می‌توان از گروه‌های ویژه دولتی-خصوصی استفاده کرد.

دولت با هدف ارتقای تاب‌آوری اقتصادی، تداوم تولید، صیانت از معیشت مردم و عبور کسب‌وکار‌ها از تبعات جنگ ۱۲‌روزه، بسته‌ای حمایتی در پنج بخش مالی، تأمین مالی، ارزی، زیرساختی و بازرگانی، با محوریت سیاست‌های ارزآور و تأمین اقلام ضروری خانوار، در کارگروه زیربنایی دولت تصویب و به منظور ابلاغ به معاون اول رئیس‌جمهور ارسال کرده است‌. بخش تأمین مالی این بسته‌ شامل اعطای تنفس سه‌ماهه یا تقسیط 12‌ماهه بدهی‌های سررسید‌شده، رفع محدودیت‌های چک برگشتی، تعلیق سه‌ماهه محدودیت‌های بانکی ناشی از بازنگرداندن ارز صادراتی، تسهیل پرداخت تسهیلات از طریق خطوط اعتباری با حداقل وثایق و افزایش 50‌درصدی سقف اعتباری برای واحدهای منتخب بود.

در زمینه زیرساخت‌، به‌ویژه حمل‌ونقل و انرژی نیز تصمیماتی شامل تمدید سه‌ماهه مجوز‌های کسب‌وکار، تضمین تأمین برق، گاز و فراورده‌های نفتی برای واحد‌های منتخب، ایجاد ۱۰ مرکز لجستیکی جهت ترانزیت کالا‌ها از گمرکات، واردات بنزین و نفت‌گاز بدون ثبت سفارش و تعلیق چهارماهه تمامی اقدامات حقوقی و اجرائی علیه واحد‌های مشمول اتخاذ شده است.