تلاش تازه برای پایان جنگ غزه

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،

شرق: ایالات متحده در مسیر دستیابی به توافقی برای پایان درگیری‌ها و آزادی گروگان‌ها در غزه، مذاکراتی تازه را آغاز کرده است. این تلاش‌ها در حالی شدت گرفته که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، می‌کوشد با بهره‌گیری از فضای مثبت آتش‌بس میان اسرائیل و ایران، راهی برای پایان‌دادن به بحرانی پیدا کند که نزدیک به دو سال خاورمیانه را گرفتار کرده است.

گرچه همچنان شکاف‌های مهمی میان اسرائیل و حماس باقی است، اما مقام‌های عربی میانجی مذاکرات می‌گویند هر دو طرف به پیشبرد توافق ابراز علاقه کرده‌اند. به گفته این میانجی‌ها، مذاکرات فعلا از طریق تماس‌های تلفنی دنبال می‌شود و احتمال دارد به‌زودی نشست مستقیمی با حضور طرفین در مصر -که به همراه قطر نقش واسطه‌گری در این گفت‌وگوها را ایفا می‌کند- برگزار شود.

ترامپ با اشاره به تأثیر مثبت آتش‌بس اسرائیل و ایران بر فضای مذاکرات غزه، به خبرنگاران در نشست سران ناتو در لاهه گفت: «به‌ نظرم پیشرفت چشمگیری در موضوع غزه حاصل شده و فکر می‌کنم به‌زودی خبرهای خوبی خواهیم داشت‌». او تأکید کرد‌ نماینده ویژه‌اش، استیو ویتکاف، اخیرا او را در جریان روند مذاکرات قرار داده و گفته است: «توافق بر سر غزه بسیار نزدیک است».

مقامات آمریکایی بارها نسبت به نزدیک‌بودن توافق نهایی ابراز امیدواری کرده‌اند، اما بارها نیز در آستانه حصول پیشرفت، یکی از طرفین روند مذاکرات را دچار اخلال کرده است.

این دور جدید مذاکرات پس از آن آغاز شد که تلاش‌های پیشین برای توافق به نتیجه نرسید. طی ماه‌های گذشته، اسرائیل و حماس دو بار به آتش‌بس موقت دست یافتند اما همچنان بر سر یک مانع بنیادین متوقف مانده‌اند: اسرائیل حاضر نیست خواسته حماس مبنی بر پایان کامل و دائمی جنگ را بپذیرد.

در حالی که اسرائیل آمادگی گفت‌وگو دارد، نشانه‌ای از تغییر مواضع آن در خصوص پایان جنگ یا سایر خواسته‌هایش -از جمله خلع سلاح کامل حماس- دیده نمی‌شود.

آغاز مجدد مذاکرات با میانجیگری ایالات متحده

پس از ماه‌ها بن‌بست، نشانه‌هایی از تحرکات تازه به چشم می‌خورد. ساعاتی پیش از اعلام آتش‌بس میان اسرائیل و ایران از سوی ترامپ، نماینده ویژه او، ویتکاف، با مقامات اسرائیلی و میانجی‌های عربی تماس گرفت تا مذاکرات مربوط به توافق احتمالی غزه را از سر بگیرد. واسطه‌ها نیز با مقام‌های حماس ارتباط برقرار کردند که آنها نیز برای بازگشت به میز مذاکره ابراز تمایل کردند.

بر اساس گفته‌های میانجی‌ها، ویتکاف تأکید کرده که ترامپ خواهان پایان جنگ در غزه است و اسرائیل نیز به واشنگتن اعلام کرده که پس از ماه‌ها مذاکرات بی‌نتیجه، واقعا به دنبال دستیابی به توافق است.

با این حال، دفتر نخست‌وزیری اسرائیل و حماس به درخواست‌ها برای اظهارنظر پاسخ نداده‌اند. وزارت خارجه آمریکا و ویتکاف نیز حاضر به اظهارنظر نشده‌اند. حماس در بیانیه‌ای اعلام کرد به همکاری مثبت با تلاش‌های میانجی‌ها و هر ایده جدی که بتواند به توافقی جامع منجر شود، ادامه خواهد داد.

اسرائیل پس از حملات مرگ‌بار هفتم اکتبر ۲۰۲۳ حماس که منجر به کشته‌شدن حدود هزار‌و 200 نفر و گروگان‌گیری نزدیک به ۲۵۰ نفر شد، جنگ را در غزه آغاز کرد. از آن زمان، جنگ اسرائیل در این منطقه بنا بر اعلام منابع حماس به «شهادت بیش از ۵۶ هزار فلسطینی» انجامیده است. بخش عمده‌ای از غزه نیز به ویرانه بدل شده است.

یک منبع آگاه می‌گوید اسرائیل در تلاش بود تا هرچه سریع‌تر کارزار خود علیه ایران را به پایان برساند تا بتواند دوباره تمرکز خود را بر غزه معطوف کند.

به نوشته وال‌استریت‌ژورنال، حماس خود را در انزوای بیشتری می‌بیند و متحدانش به‌شدت آسیب‌دیده‌اند. بخش عمده رهبری نظامی حماس در غزه از میان رفته و این گروه اکنون در کمتر از هشت ماه، سومین رهبر خود را انتخاب کرده است.

طرح جدیدی که این روزها مطرح است، شباهت زیادی به پیشنهادهای قبلی دارد. به گفته میانجی‌ها، این طرح خواستار آزادی ۱۰ نفر از حدود ۲۰ گروگان باقی‌مانده زنده نزد حماس، به‌ همراه تحویل اجساد برخی گروگان‌های کشته‌شده است. در مقابل، اسرائیل متعهد می‌شود شمار بیشتری از زندانیان فلسطینی را آزاد کرده و به مدت ۶۰ روز آتش‌بس برقرار کند.

بر پایه این پیشنهاد، پس از آتش‌بس ۶۰ روزه، مرحله آتش‌بس دائمی آغاز می‌شود که طی آن، باقی‌مانده گروگان‌های زنده و اجساد آنان نیز تحویل داده می‌شود.

حماس ابراز تمایل کرده است که در صورت دریافت تضمین‌هایی، آمریکا به‌ طور علنی اعلام کند اسرائیل وارد مذاکرات پایان جنگ خواهد شد. دغدغه حماس این است مبادا اسرائیل پس از آزادی گروگان‌ها، مانند مرحله نخست آتش‌بس دوماهه ژانویه و آزادی ۲۵ گروگان اسرائیلی، دوباره به جنگ بازگردد و از مذاکرات شانه خالی کند.