درس‌های تخصصی مدیریت بحران از جنگ ۱۲روزه

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،

علی‌رغم تصریح سند ملی مدیریت بحران مبنی بر ارائه کمک‌های اولیه روان‌شناختی و حمایت‌های روانی اجتماعی از لحظات اولیه وقوع بحران، همچنان نه‌تنها یکپارچگی فرایندی در بین دستگاه‌های مسئول و همکار محقق نشده است، بلکه بسیاری ضرورت ارائه خدمات مذکور هم‌زمان با ارائه اقدامات امداد و نجات و مداخلات پزشکی را زیر سؤال می‌برند!

ضروری است مکانیسم‌های پاسخ‌گویی روانی اجتماعی در زمان وقوع بحران‌ مجددا مورد بازبینی، تمرین و توافق دستگاه‌ها قرار گیرد.

نه‌تنها سایر متخصصان و امدادگران از ظرفیت‌های تیم‌های حمایت روانی-اجتماعی در زمان بحران اطلاع ندارند، بلکه بسیاری از متخصصان حرفه‌ای از ظرفیت‌های دانشی، تخصصی، سازمانی و مهارت‌های هم‌تیمی‌های خود در رشته‌های مختلف مددکاری اجتماعی، روان‌شناسی، روان‌پزشکی، روان‌پرستاری و... مطلع نبوده و بنابراین نمی‌توانند از تمام ظرفیت‌های تیم بهره‌مند شوند. بعضا مشاهده می‌شود به جای کار تیمی و تمرکز بر فراظرفیت‌ها، رقابت‌های تخصصی مانع از هم‌افزایی در شرایط بحران می‌شود.

علی‌رغم اینکه می‌دانیم در شرایط اضطراری احتمال حرکت جمعیتی در بین شهرها بسیار بالاست و این موضوع تعادل ارائه خدمات مبتنی بر جمعیت را دچار اشکال می‌کند، اما به نظر می‌رسد همچنان با شرایط مطلوب برای تبدیل و بازآرایی سازمانی جدید در قالب استان‌های معین (در مخاطره زلزله) یا استان‌های میزبان در شرایطی مانند جنگ تحمیلی اخیر‌ فاصله داریم. کاهش این فاصله مستلزم کاهش نابرابری‌های منطقه‌ای، پیش‌بینی ظرفیت مازاد، طراحی سازمان دوم، آموزش فراگیر و برابر در تمامی استان‌ها و آموزش یکپارچه مبتنی بر فرایند واحد بین‌ دستگاهی است. مبتنی بر رویکرد کوه یخ، توجه به آسیب‌دیدگان غیرمستقیم (پنهان)، در کنار آسیب‌دیدگان مستقیم (آشکار) ضروری است. در همین راستا پیش‌بینی پروتکل‌های ارائه حمایت‌های روانی-اجتماعی برای هر دو گروه توسط تمامی دستگاه‌های ارائه‌دهنده خدمات مورد تأکید است.

تدوین پروتکل‌های تخصصی مدیریت بحران با نگاه به نیازهای افراد دارای معلولیت، کودکان، سالمندان، مادران باردار، افراد با نیازهای خاص، افراد ساکن در مراکز نگهداری و... مورد تأکید است. ضروری است تمام سازمان‌های متولی، تدوین پروتکل‌های مربوطه را در اولویت قرار دهند.

تقویت سیستم‌های پدافند غیرعامل کشور با تأکید بر بازتعریف پدافند غیرعامل در شرایط نبرد ترکیبی، پایداری زیرساخت‌های حیاتی کشور، بازنگری در اولویت‌های بودجه‌ای پدافند غیرعامل با تأکید بر سرمایه‌گذاری در حوزه‌های امنیت اطلاعات، سلامت روان جامعه، اعتماد و انسجام اجتماعی، آموزش به نیروی انسانی دستگاه‌ها، توانمندسازی جوامع محلی و به‌طور کلی افزایش تاب‌آوری اجتماعی و آمادگی روانی و اطلاعاتی مردم می‌بایست در اولویت 

قرار گیرد.