نقش الگوریتم‌ها و فناوری‌های نوین در جنگ اطلاعاتی علیه ایران
در سال‌های اخیر، حملات اطلاعاتی و ترورهای هدفمند علیه ایران، که بسیاری از آنها به اسرائیل نسبت داده شده، از پیچیدگی و ظرافت فزاینده‌ای برخوردار بوده‌اند. عملیات‌هایی که در نگاه اول ممکن است حاصل جاسوسی انسانی یا تلاش‌های میدانی تلقی شوند، در واقع پشتوانه‌ای قدرتمند از فناوری‌های نوین دارند: شنود دیجیتال، الگوریتم‌های تحلیل داده، هوش مصنوعی و شاید حتی رمزگشایی‌های کوانتومی. به باور نگارنده، بدون بهره‌گیری از این ابزارها، بسیاری از این عملیات‌ها به‌هیچ‌وجه ممکن نبودند.
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،
علیرضا دقیقی
در سال‌های اخیر، حملات اطلاعاتی و ترورهای هدفمند علیه ایران، که بسیاری از آنها به اسرائیل نسبت داده شده، از پیچیدگی و ظرافت فزاینده‌ای برخوردار بوده‌اند. عملیات‌هایی که در نگاه اول ممکن است حاصل جاسوسی انسانی یا تلاش‌های میدانی تلقی شوند، در واقع پشتوانه‌ای قدرتمند از فناوری‌های نوین دارند: شنود دیجیتال، الگوریتم‌های تحلیل داده، هوش مصنوعی و شاید حتی رمزگشایی‌های کوانتومی. به باور نگارنده، بدون بهره‌گیری از این ابزارها، بسیاری از این عملیات‌ها به‌هیچ‌وجه ممکن نبودند.
۱. شنود دیجیتال و ابزارهای خانگی هوشمند
گوشی‌های هوشمند، تلویزیون‌های متصل به اینترنت، دوربین‌های نظارتی و سایر دیوایس‌های دیجیتال امروزی به بخشی از زندگی روزمره ما تبدیل شده‌اند. اما این ابزارها، اگرچه برای آسایش طراحی شده‌اند، می‌توانند به دروازه‌هایی برای نفوذ سرویس‌های اطلاعاتی بدل شوند. دسترسی به میکروفون‌ها، دوربین‌ها، داده‌های مکانی و رفتاری -حتی بدون اطلاع کاربر- امروز برای برخی دولت‌ها به‌سادگی ممکن شده است. نمونه روشن این واقعیت، بدافزار Pegasus است که توانایی نفوذ به گوشی‌های هوشمند و تبدیل آنها به ابزار جاسوسی کامل را دارد. همچنین اسناد افشاشده ویکی‌لیکس درباره پروژه Vault 7 نشان داد که حتی تلویزیون‌های هوشمند نیز می‌توانند به ابزار شنود تبدیل شوند. در چنین شرایطی، لازم نیست مأمور اطلاعاتی در صحنه باشد؛ فقط کافی است هدف به اینترنت متصل باشد.
۲. الگوریتم‌ها؛ موتور محرک تحلیل و اقدام
با رشد شدید داده‌های حجیم (Big Data)، تحلیل انسانی دیگر امکان‌پذیر نیست. در این میان، الگوریتم‌های یادگیری ماشین و تحلیل رفتاری وارد میدان شده‌اند. این الگوریتم‌ها می‌توانند: تماس‌های شنودشده را فیلتر
و تحلیل، ارتباطات پنهان بین افراد را در شبکه‌های اجتماعی کشف، حضور و حرکت‌های مکانی افراد را پیش‌بینی و حتی زمان و روش مناسب برای حمله را مشخص کنند.
چنین الگوریتم‌هایی نه‌تنها اطلاعات را قابل فهم می‌کنند، بلکه می‌توانند تصمیم‌گیری را نیز خودکار کنند. در مواردی، این تصمیمات می‌تواند شامل شلیک یک سلاح یا فعال‌سازی عملیات فیزیکی باشد.
۳. رمزگشایی کوانتومی؛ تهدید آینده یا واقعیت پنهان؟
گرچه محاسبات کوانتومی هنوز در مرحله‌ای نیست که به صورت گسترده در عملیات جاسوسی بلادرنگ استفاده شود، اما تهدید آن بسیار جدی است. بسیاری از سرویس‌های اطلاعاتی پیشرفته، اطلاعات رمزنگاری‌شده امروزی را ذخیره می‌کنند تا در آینده با کمک رایانه‌های کوانتومی رمزگشایی کنند. این راهبرد با عنوان «برداشت کن، بعدا رمزگشایی کن» شناخته می‌شود. ایران نیز باید نسبت به این خطر، آگاهانه و پیش‌دستانه عمل کند.
۴. به‌روزرسانی‌های پیوسته؛ دروازه‌ای مدرن برای نفوذ پنهان
یکی از تفاوت‌های عمده دیوایس‌های قدیمی با دستگاه‌های مدرن، نیاز دائمی به به‌روزرسانی آنلاین است. اگر زمانی رایانه‌ها به‌صورت مستقل و بدون نیاز به اینترنت کار می‌کردند، اکنون دستگاه‌های ما بدون به‌روزرسانی سیستم‌عامل و اپلیکیشن‌ها، عملا از کار می‌افتند. این به‌روزرسانی‌های پیوسته، فرصتی بی‌نظیر برای نفوذ پنهان فراهم کرده‌اند. کدهایی که در قالب آپدیت وارد سیستم می‌شوند، می‌توانند: حفره‌های امنیتی ایجاد، مسیر دسترسی از راه دور فراهم و داده‌های کاربران را جمع‌آوری و ارسال کنند.
در این چارچوب، نمی‌توان احتمال آن را نادیده گرفت که بخشی از نفوذ اطلاعاتی در عملیات‌های اخیر، از همین مسیرهای رسمی و به‌ظاهر بی‌خطر انجام شده باشد.
نتیجه‌گیری
در دنیای امروز، جنگ اطلاعاتی از شکل سنتی خود فراتر رفته و وارد فازی کاملا فناورانه شده است. شنود دیجیتال، الگوریتم‌های هوشمند، به‌روزرسانی‌های پنهان و شاید در آینده‌ای نزدیک محاسبات کوانتومی، ابزارهایی هستند که توازن قدرت در نبرد اطلاعاتی را تعیین می‌کنند. اگر جمهوری اسلامی ایران بخواهد از منافع و امنیت ملی خود دفاع کند، ناگزیر باید این تهدیدها را به‌درستی درک کرده و در حوزه‌هایی مانند امنیت سایبری، توسعه هوش مصنوعی بومی، رمزنگاری مقاوم در برابر کوانتوم و کنترل زیرساخت‌های نرم‌افزاری سرمایه‌گذاری راهبردی انجام دهد.
آخرین اخبار روزنامه را از طریق این لینک پیگیری کنید.
