گامی در دفاع از حقوق تهران

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق، روزنامه ایتالیایی «لاریپابلیکا» از پیشنهادی نوین در مذاکرات هسته‌ای میان ایران و ایالات متحده خبر داده است؛ «توافق چارچوبی و سیاسی» که می‌تواند از فروپاشی گفت‌وگوها جلوگیری کرده و مسیری برای توافقی بلندمدت‌تر هموار سازد. در این بین، موضوع توقف سه ساله غنی سازی در ازای لغو بخشی از تحریم ها هم مطرح است. این ابتکار، که در مذاکرات غیرمستقیم رم عنوان شده، در حالی ارائه می‌شود که دستیابی به توافق جامع همچنان با موانع جدی مواجه است و فقدان توافق می‌تواند تنش‌ها را تشدید کند.

راه حل جدید، فرصتی برای مدیریت مذاکرات

طیفی از تحلیلگران پیشنهاد جدید را ابتکاری برای تعیین اصول کلی و اهداف مشترک می دانند که می‌تواند فضای لازم برای حفظ مذاکره در برابر فشارهای یک‌جانبه را فراهم کند. در این بین طیفی هم بر خلاف این نکته بر تداوم حق غنی سازی در ایران تاکید دارند. البته راه حل جدید می تواند به توافق موقت منجر شود. توافق جامع نیازمند حل‌وفصل جزئیات پیچیده‌ای مانند سطح غنی‌سازی و راستی‌آزمایی است، اما در چارچوب توافق موقت می‌توان با تأکید بر حق مشروع ایران در غنی‌سازی، ذیل معاهده منع گسترش تسلیحات هسته‌ای (NPT)، از توقف گفت‌وگوها جلوگیری کرد. به گزارش «لاریپابلیکا»، این ابتکار خطوط اصلی مذاکرات را مشخص کرده و فضایی برای پیشرفت تدریجی فراهم می‌سازد.

ایران، به‌حق، بر حفظ برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای خود تأکید دارد، که با شفافیت بی‌سابقه در بازرسی‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (۹۲ درصد بازرسی‌های ویژه از ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۵) اثبات شده است. این پیشنهاد می‌تواند به تهران اجازه دهد بدون عقب‌نشینی از خطوط قرمز خود، در برابر فشارهای آمریکا برای غنی سازی صفر مقاومت کند. با این حال، موفقیت این ابتکار به تضمین رفع کامل تحریم‌ها و احترام به حقوق ایران بستگی دارد. تهران، که تجربه خروج یک‌جانبه آمریکا از برجام در ۲۰۱۸ را پشت سر گذاشته، به‌درستی خواستار تعهدات الزام‌آور است.

پلی برای دیپلماسی عادلانه

عمان، با سابقه درخشان در میانجی‌گری، نقش کلیدی در ارائه این پیشنهاد ایفا کرده است. سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، تأیید کرده که راهکارهای عمانی برای رفع موانع در حال بررسی است. مسقط، که پیش‌تر نیز در مذاکرات منجر به برجام تسهیل‌گر بود، با بی‌طرفی خود اعتماد تهران را جلب کرده و فضایی برای گفت‌وگوهای غیرمستقیم فراهم آورده است.

اظهارات اسماعیل بقائی، سخنگوی وزارت امور خارجه، مبنی بر جعلی بودن توییت منتسب به وزارت خارجه عمان، نشان‌دهنده هوشیاری ایران در برابر جریان‌سازی‌های رسانه‌ای است. این واکنش، تلاشی برای مدیریت انتظارات داخلی و حفظ تمرکز بر مذاکرات واقعی است. عمان، با پیشنهاد چارچوبی در رم، به دنبال ایجاد مصالحه‌ای است که حقوق ایران را محترم شمارد، اما موفقیت این میانجی‌گری به توانایی مسقط در متقاعدسازی آمریکا برای عقب‌نشینی از مواضع غیرقانونی‌اش بستگی دارد.

مقاومت در برابر زیاده‌خواهی آمریکا

مذاکرات رم با چالش‌های جدی مواجه است. فعلا واشنگتن بر غنی‌سازی صفر اصرار دارد، سیاستی که با NPT در تضاد است و حقوق هسته‌ای ایران را نقض می‌کند. تهران هم تا کنون این خواسته را رد کرده و بر استقلال خود در برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای تأکید دارد.  تجربه برجام نشان داد که اعتماد یک‌جانبه به آمریکا پرهزینه است. خروج واشنگتن از توافق در ۲۰۱۸ و اعمال فشار حداکثری، اقتصاد ایران را هدف قرار داد، اما مقاومت تهران این سیاست را ناکام گذاشت. پیشنهاد چارچوبی می‌تواند فرصتی برای ایران باشد تا با حفظ حقوق خود، تحریم‌ها را کاهش دهد، اما هر توافقی باید شامل تضمین‌های محکم برای جلوگیری از تکرار بدعهدی باشد.

دیپلماسی در خدمت استقلال ایران

آینده مذاکرات به توانایی ایران در حفظ مواضع اصولی خود وابسته است. اظهارات عراقچی درباره اولویت‌های سیاست خارجی، از جمله گسترش روابط با سایر بازیگران، نشان‌دهنده راهبرد تهران برای تقویت جایگاه جهانی و کاهش وابستگی به غرب است. این رویکرد، اهرمی در مذاکرات فراهم می‌کند تا ایران از موضع قدرت گفت‌وگو کند. در مقابل، دولت ترامپ با فشارهای داخلی و نگرانی‌های اسرائیل مواجه است. با این حال، اظهارات او در مصاحبه با مجله تایم، مبنی بر اطمینان به توافق با ایران، نشانه‌ای از امکان انعطاف است. تهران، با تکیه بر شفافیت هسته‌ای و حمایت از NPT، در موضع حقوقی برتری دارد و می‌تواند از این پیشنهاد برای تثبیت حقوق خود بهره ببرد.

در جمع‌بندی، توافق چارچوبی، فرصتی برای ایران است تا ضمن دفاع از حقوق هسته‌ای خود، دیپلماسی را پیش ببرد. عمان، با میانجی‌گری هوشمندانه، فضایی برای مصالحه ایجاد کرده، اما موفقیت این ابتکار به عقب‌نشینی آمریکا از زیاده‌خواهی‌ها و احترام به استقلال ایران بستگی دارد. در غیر این صورت، تهران با اتکا به مقاومت و دیپلماسی فعال، می‌تواند مسیر خود را مستقل از فشارهای خارجی ادامه دهد.