در نکوهش چندصدایی

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،

عنوان این یادداشت (در نکوهش چندصدایی)، در نگاه نخست شاید حتی شوکه‌کننده باشد، زیرا اصولا واژه چندصدایی گوش‌نواز بوده و نوعا افاده معنا و مفهومی مثبت می‌کند و از وجود دیدگاه‌ها و نظرات مختلف راجع به موضوعی واحد بین مردم و شنیده‌شدن صداهای گوناگون برخاسته از آن نظرات و دیدگاه‌ها و وزن‌دهی به هرکدام براساس معیارهای دموکراتیک و... خبر می‌دهد.

چندصدایی مدنظر این یادداشت با چندصدایی پیش‌گفته فقط در نوشتن یکی است، چراکه در بافتار مورد نظر نه‌تنها پسندیده نیست که حتی نکوهیده هم هست. بین این دو گونه چندصدایی، به قول منطقیون، رابطه تباین (از نسب اربعه) برقرار است.

چندصدایی تا وقتی که در حوزه اندیشه‌ورزی و تضارب افکار موضوعیت دارد، کاملا وارد، جایز، فرخنده و نیکوست، اما وقتی پای عمل و اجرا به میان می‌آید و به قولی به نقطه سر سطر می‌رسد، می‌تواند موجب ازبین‌رفتن وحدت رویه و مدیریت و ایجاد تشتت آرا و سوء‌تفاهم برای جامعه مخاطب شود و بار حیثیتی، مالی و از همه مهم‌تر، حقوقی (به‌ویژه در عرصه بین‌المللی که دیگر صرفا مدعی احتمالی داخلی در کار نیست، که پای دولت‌های خارجی و نهادها و سازمان‌های بین‌المللی نیز می‌تواند به میان آید) پیدا کند.

در آن موقع، این سیاست رسمی و مقامات مسئول هستند که باید پاسخ‌گو باشند و چه بسا مجبور شوند که از جیب مردم هزینه‌هایی را پرداخت کنند، حال آنکه طرح‌دهندگان و توییت‌زن‌ها و ستون‌نویس‌ها مورد بازخواست و حتی پرسشگری واقع نمی‌شوند. در همین چند روز اخیر، چندصدایی مخرب وقت و انرژی زیادی از کشور گرفت تا جایی که معاون پارلمانی رئیس‌جمهور به حق فریاد برآورد که آی ایها الناس یک بنده خدایی سخنگوی رسمی امور پارلمانی دولت است. 

این در حالی است که بعضی مجلسی‌ها هم با انجام نطق‌ها و مصاحبه‌های جنجالی و بعضا غیرمسئولانه حتی از خرمشهری سخن به میان آوردند که چند تای آن کار یک بمب اتمی را می‌کند! هم‌زمان یک مقام وزارت خارجه که نه حالا، بلکه قبلا سخنگو بوده خود را در کسوت پیشین دیده و از «بازگشت بازرسان آژانس انرژی اتمی در هفته‌های آینده به کشور» خبر داده است!

معلوم نیست سخنگوی حی و حاضر دستگاه سیاست خارجی در کجای کار ایستاده است که در زمانی که شرف حضور دارد، شخص دیگری نقش او را ایفا می‌کند و از جانب وی سخن می‌گوید و آن هم سخنی که شبهه تعارض با مصوبه اخیر مجلس درباره تعلیق همکاری با آژانس را دارد. پرسش این است که مگر این وظیفه ذاتی سخنگوی وزارت خارجه نیست که موضع‌گیری‌ها و اعلام خبرهای مربوط به آن دستگاه از زبان و قلم او ساری و جاری شود؟

ناگفته نماند که قبل از آن، دو نفر از مقامات عالی‌رتبه پیشین وزارت امور خارجه طرح هسته‌ای مشترکی ملقب به مناره (برگرفته از حروف اول عنوان طرح Middle East Network for Atomic Research and Advancement)، ناظر به ایجاد نهادی منطقه‌ای برای تسهیل همکاری هسته‌ای صلح‌آمیز بین اعضا، ارائه دادند. نگارنده هیچ ایرادی به ابراز نظر، آن هم توسط کسانی که تخصص و خبرویت دارند و اتفاقا فلسفه وجودی‌شان برای چنین روزهای حساس و سرنوشت‌سازی است، ندارد.

اما الزامات امر را هم نمی‌توان نادیده گرفت. بالاخره هیچ‌کس آن دو مقام عالی‌رتبه را حتی اگر سابق یا اسبق باشند، افراد عادی یا حتی کارشناس و تحلیلگر به شمار نمی‌آورد، بلکه به عکس هر حرفشان را به حساب پیام و نظر حداقل نیمه‌رسمی دولت یا حتی حاکمیت منظور می‌دارد و برای آن، حساب ویژه باز می‌کند؛ حسابی که البته ممکن است بی‌حساب باز شده باشد و با این غلط‌نمایی عواقبی در پی داشته باشد.

چکیده و جمع‌بندی کلام

با توجه به مطالب پیش‌گفته و با مغتنم‌شمردن نظرات کارشناسی و تخصصی و حرفه‌ای اهل فن درباره موضوعات مبتلابه کشور به‌ویژه مسائل هسته‌ای در شرایط خطیر و به‌شدت حساس کنونی که البته طبعا پرحرفی و زیاده‌گویی را برنمی‌تابد و همگان، به‌ویژه دست‌اندرکاران امور را به کم‌گوی و گزیده‌گوی چون دُر فرامی‌خواند، لازم می‌داند سه نکته ابتدایی مندرج در زیر را در این فراز پایانی یادآور شود؛

۱. مسئولان و نمایندگان مجلس قدری خویشتن‌داری به خرج دهند و از انجام مصاحبه‌های چالشی که حتی می‌تواند برای راه‌اندازی دور جدیدی از جنگ‌افروزی بهانه به دست دشمن بدهد یا دست‌کم راه دفاع از حقوق حقه کشور و ملت را ناهموار کند، به جد بپرهیزند؛

۲. مسئولان از تداخل در امور یکدیگر و دیگران پرهیز کنند و به مصداق هرکسی را بهر کاری ساخته‌اند، فقط در حوزه مسئولیت مستقیم خود انجام وظیفه کنند و از هرگونه حاشیه بپرهیزند‌ و اگر حرف واجبی برای گفتن دارند، آن را صرفا از طریق تشکیلات ذی‌صلاح سازمان متبوع خود نظیر دستگاه سخنگویی و شورای اطلاع‌رسانی به آگاهی عمومی برسانند؛

۳. کسانی که حرفی، طرحی، سخنی، پیشنهادی، نقدی، ایرادی، انتقادی و... در رابطه با پرونده هسته‌ای دارند، آن را با مقامات مسئول ذی‌ربط در میان بگذارند.

جا دارد دولت به‌طور عاجل و بدون کوچک‌ترین فوت وقتی، راهکارهای راهبردی و اجرائی چنین تعاملی را عملا امکان‌پذیر کند و کشور و ملت را از برکات هم‌افزایی ایجادشده در فضایی پالوده بهره‌مند کند.