حمایت سیدعلی خمینی از مذاکرات با آمریکا/ تحلیل برخی روزنامه‌ها از سخنان سیدحسن و سید علی خمینی
سیدعلی خمینی گفت: ما امروز اگر با آمریکا مذاکره می‌کنیم، آن را جلوه‌ای دیگر از جهاد برای احقاق حقوق ملت و تلاش برای رفع ظلم می‌دانیم. بنابراین ما مذاکره‌کنندگان‌مان را جهادگران عرصه دیپلماسی می‌نامیم، نه مذاکره‌کنندگان برای رسیدن به صلح با استکبار.
حجت‌الاسلام و المسلمین سید حسن خمینی و حجت‌الاسلام و المسلمین سید علی خمینی درباره مذاکرات ایران و آمریکا دیروز سخن گفتند. این سخنان بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌ها داشته است.
سید حسن خمینی با تأکید بر اینکه «منافع یک فرد یا جمع مهم نیست، اما منافع ملی هر روز اقتضای خاصی دارد»، افزود: «امروز در مذاکرات، توانمندی خوبی در تیم آقای عراقچی وجود دارد که دیگران هم به این توان شهادت می‌دهند و به این تیم باید اعتماد کرد. همانطور که این تیم خوشبختانه اعتماد رهبری، رئیس‌جمهور و مردم را دارند و چشم امید همه به آن‌هاست که نتایج خوبی بگیرند. وزارت خارجه امروز به بلوغ و توانمندی خوبی رسیده است و امیدواریم نتیجه خوبی از مذاکرات به دست آید.»
او در ادامه با اشاره به مفهوم عزت در سیاست خارجی گفت:«عزت یک اصل است، اما عزت گاهی با جنگ به دست می‌آید و گاهی پای میز مذاکره. در برخی آیات سوره انفال، خداوند اشاره می‌کند که شما با کسی معاهده می‌بندید که دائم نقض عهد می‌کند و به همین خاطر به آمادگی قوای نظامی توصیه می‌کند. ولی در عین حال توصیه می‌کند که اگر دشمن دست دوستی داد، تو بال‌های خود را بگشا.»
در همین زمینه، حجت‌الاسلام والمسلمین سید علی خمینی نیز در مراسم گرامیداشت سالگرد امام خمینی در شهر نجف با حضور مسئولان نهادهای جمهوری اسلامی از جمله نماینده ولی‌فقیه و سفیر ایران در عراق، چنین اظهار کرد:«ما امروز اگر با آمریکا مذاکره می‌کنیم، آن را جلوه‌ای دیگر از جهاد برای احقاق حقوق ملت و تلاش برای رفع ظلم می‌دانیم. بنابراین ما مذاکره‌کنندگان‌مان را جهادگران عرصه دیپلماسی می‌نامیم، نه مذاکره‌کنندگان برای رسیدن به صلح با استکبار.»
او با اشاره به ظرفیت‌های تمدنی و ارزشی اسلام گفت:«نظام ارزشی اسلام با رنگ‌ها و فرهنگ‌های مختلف جمع می‌شود و آن‌ها را ارتقا می‌بخشد. یکی از ارکان نظام ارزشی اسلام، ظلم نکردن و زیر بار ظلم نرفتن است؛ اصلی که امام و مقام معظم رهبری بر آن تأکید داشته و دارند.»
سید علی خمینی افزود:«امام به ملت‌های اسلامی نهیب زد که این سرنوشت محتوم ما نیست که تا همیشه مظلوم باشیم و مستکبران عالم بر ما حکومت کنند. باید قوی شد، و نه ظلم کرد و نه اجازه داد که کسی به ما ظلم کند.»
او تأکید کرد که جهاد در اسلام صرفاً به مبارزه مسلحانه محدود نمی‌شود: «رفع و دفع ظلم تنها منحصر در به دست گرفتن اسلحه و حضور در جبهه‌های نبرد نیست، بلکه گاهی جهاد در اشکال دیگری ظهور و بروز می‌کند.»
در ادامه، او به انواع جهاد پرداخت و گفت:«گاهی تلاش برای رفع و دفع ظلم در دادگاه‌های بین‌المللی ظهور می‌کند (چنانکه در قضیه ملی شدن صنعت نفت و الغای قرارداد ۱۳۱۲ ایران و انگلیس رخ داد) و گاهی در قالب کار رسانه‌ای برای بیدار کردن افکار عمومی.»
او بار دیگر بر رویکرد جمهوری اسلامی در مذاکرات تأکید کرد و گفت:«ما امروز اگر با آمریکا مذاکره می‌کنیم، آن را جلوه‌ای دیگر از جهاد برای احقاق حقوق ملت و تلاش برای رفع ظلم می‌دانیم. بنابراین ما مذاکره‌کنندگان‌مان را جهادگران عرصه دیپلماسی می‌نامیم، نه مذاکره‌کنندگان برای رسیدن به صلح با استکبار!»
سید علی خمینی با لحنی قاطع افزود:«ما چگونه می‌توانیم با آمریکا که هم خود ظلم می‌کند و هم حامی اصلی جنایتکارترین رژیم جهان است به صلح برسیم؟ مذاکرات ایران و آمریکا، مذاکرات صلح نیست، بلکه جهاد برای احقاق حقوق ملت بدون تنازل از حقوق مردم و اصول انقلاب است.»
او افزود :«اگر ما ذره‌ای تمایل و رکون به ظلم و استکبار پیدا کنیم، نباید توقع نصرت الهی را داشته باشیم و بنابراین جمهوری اسلامی در ذات خود نمی‌تواند با استکبار کنار بیاید.»
این سخنان در رسانه‌ها به عنوان موقعیت‌سنجی و حمایت از مذاکرات با آمریکا ضمن حفظ اصول تعبیر شده است.
سخنان سید علی خمینی را می‌توان نوعی «پشتیبانی مشروط» از روند مذاکرات ایران و آمریکا دانست؛ حمایتی که در عین تأکید بر دیپلماسی، چارچوب ارزشی و انقلابی جمهوری اسلامی را نیز برجسته می‌سازد. هر دو چهره، مذاکرات را نه به معنای سازش بلکه به عنوان ابزار دفاع از حقوق ملت ایران در برابر ظلم معرفی می‌کنند. این نوع ادبیات، در رسانه‌هایی مانند ایرنا و ایسنا نیز بازتاب یافته است که از «تلاقی منافع ملی و دیپلماسی عزتمندانه» سخن می‌گویند.
در این میان، اعتماد به تیم دیپلماتیک و تأکید بر نقش جهادگونه دیپلمات‌ها، روایتی است که هم مشروعیت درونی به مذاکرات می‌دهد و هم نگرانی‌ها درباره احتمال عقب‌نشینی از اصول را خنثی می‌کند. این نگاه، برخلاف دوگانه‌سازی‌هایی است که مذاکره را با «سازش» برابر می‌گیرد و می‌کوشد میان مقاومت و دیپلماسی، هم‌افزایی ایجاد کند.
از منظر ناظرانی چون روزنامه جمهوری اسلامی، این مواضع نشانه‌ای از تحول در رویکرد بخشی از جریان‌های مذهبی نسبت به تعاملات بین‌المللی است؛ رویکردی که ضمن حفظ خط قرمزها، واقع‌گرایی سیاسی را نیز می‌پذیرد.
به بیان دیگر، سخنان این دو روحانی نزدیک به بیت امام، حامل پیامی دوگانه است:
*مذاکره لازم است، چون بخشی از جهاد است.
*اما مذاکره، به معنای صلح با استکبار نیست.
