«دوران جدید» در روابط ترکیه و یونان

 رئیس‌جمهوری ترکیه بعد از نزدیک به شش سال از آخرین سفر رسمی به یونان، با سفر به این کشور وعده داد «دوران جدیدی» را در روابط با این رقیب تاریخی ترکیه آغاز خواهد شد. رجب طیب اردوغان در حالی به همراه هیئتی از وزیران کابینه برای دیدار با همتایان یونانی خود به آتن سفر کرد که هر دو کشور امیدوارند پس از سال‌ها اصطکاک، صفحه جدیدی را در روابط رقم بزنند. اردوغان خطاب به کاترینا ساکلاروپولو، رئیس‌جمهوری یونان، گفت: «من مطمئن هستم این نشست همکاری راهبردی بین ترکیه و یونان، دوره جدیدی خواهد بود که با قدرت ادامه خواهد داشت. خوش‌بینی خیلی بهتر است». اردوغان اظهار کرد ترکیه و یونان به دوستی و نه به دشمنی نیاز دارند. او مدعی شد که ترکیه هرگز یونان را به‌عنوان دشمن یا رقیب نمی‌داند. رئیس‌جمهور ترکیه گفت: «به همتای یونانی خود گفته‌ام که اگر ما را تهدید نکنید، ما نیز شما را تهدید نمی‌کنیم. بیایید اعتماد بین کشورهایمان را تقویت کنیم. بیایید همکاری‌ها را در بخش اقتصاد، حمل‌ونقل، بهداشت و آموزش افزایش دهیم». میتسوتاکیس نیز گفت: «جغرافیا و تاریخ حکم کرده است که ما در یک محل زندگی کنیم، اما من یک مسئولیت تاریخی را احساس می‌کنم که باید از این فرصت استفاده کنم تا مانند مرزهایمان، دو کشور را نیز کنار هم قرار دهم». وزیر خارجه یونان نیز بر مزایای روابط بهتر با ترکیه بدون نادیده‌گرفتن اختلاف‌های اساسی تأکید کرد. جورج گراپتریتیس گفت مسیر‌های ارتباط سیاسی یونان و ترکیه در ماه‌های اخیر ایجاد شده و سطح درک متقابل را تقویت کرده است. یونان و ترکیه، به‌عنوان دو کشور همسایه و هم‌پیمان در ناتو، دهه‌ها‌ست بر سر مسائلی همچون تعیین حدود فلات قاره (بستر آب‌های کم‌عمق دریاها)، منابع انرژی، مرز پروازی بر فراز دریای اژه و همچنین بر سر قبرس با هم اختلاف دارند. این دو کشور در دهه ۱۹۹۰ تا آستانه وقوع یک جنگ هم پیش رفتند و در طول سال‌های گذشته نیز بر سر منابع موجود انرژی در آب‌های شرقی دریای مدیترانه، مسائل دفاعی، مهاجرت و خرید هواپیماهای جنگنده، با یکدیگر جدل داشتند. این اختلاف‌ها به حدی رسید که مذاکرات دیپلماتیک بین دو کشور را متوقف کرد. اما پس از سفر وزیر خارجه یونان به ترکیه و ارسال کمک‌ به زلزله‌زدگان ترکیه در ماه فوریه، روابط این دو کشور بهبود یافت. علاوه بر اینکه هم انتخاب مجدد اردوغان و هم پیروزی مجدد حزب کریاکوس میتسوتاکیس، نخست‌وزیر یونان در سال جاری، فشارهای سیاسی داخلی بر این دو نفر را کاهش داد و به آنها فراغ‌بالی داد تا رقابت‌ها را کنار بگذارند. اردوغان در آغاز این سفر، در فرودگاه بین‌المللی آتن مورد استقبال وزیر امور خارجه یونان و دیگر مقامات این کشور قرار گرفت. دیدار اردوغان با کاترینا ساکلاروپولو، رئیس‌جمهوری یونان، سومین دیدار رهبران دو کشور از ماه جولای امسال بود. آتن و آنکارا مدتی است بر سر از‌‌سرگیری مذاکرات در همه سطوح موافقت کرده‌اند. اردوغان پیش از سفر خود به آتن، در مصاحبه‌ای با روزنامه یونانی «کاتیمرینی» گفت: «هیچ مشکلی وجود ندارد که نتوانیم از طریق گفت‌وگو و بر اساس حسن نیت متقابل حل کنیم». به گفته مقامات، یونان از اتحادیه اروپا مجوزی دریافت کرده تا شهروندان ترکیه دوباره بتوانند برای درخواست ویزای توریستی هفت‌روزه برای سفر به ۱۰ جزیره نزدیک به سواحل ترکیه اقدام کنند؛ موضوعی که انتظار می‌رود در طول این سفر به‌عنوان شاهدی بر حسن نیت اعلام شود. ترکیه بیش از دو دهه است که به دنبال عضویت در اتحادیه اروپا‌ست. یونان نیز پس از پشت‌ سر گذاشتن بحران اقتصادی حوزه پولی یورو، به دنبال این است تا بلکه جایگاه قبلی خود را بازیابد و به‌عنوان ستون ثبات در چشم‌انداز ژئوپلیتیکی جهان که البته به دلیل جنگ در اوکراین و درگیری غزه همچنان متغیر است، ظاهر شود. به گفته مقامات هر دو کشور، علی‌رغم ابراز حسن نیت، پیشرفت اندکی در مورد موضوعات پیچیده و قدیمی پیش‌بینی می‌شود. آتن گفته است تنها در مورد تعیین حدود مناطق انحصاری اقتصادی و فلات قاره در دریای اژه و شرق مدیترانه صحبت خواهد کرد، نه مسائل مربوط به «حاکمیت ملی». اردوغان هم بار دیگر بر موضع ترکیه مبنی بر اینکه اگر اختلاف به دیوان بین‌المللی دادگستری کشیده شود، باید همه موضوعات مورد بحث قرار گیرد، تأکید کرد. او به روزنامه «کاتیمرینی» گفت: «همه این مسائل به هم مرتبط هستند».