صفرهای کوبنده

کاوه نصرتی: پس از وقفه‌ای هشت‌‌ماهه در انتشار گزارش‌های ماهانه متوسط قیمت مسکن در تهران، مرکز آمار ایران در روز گذشته اقدام به ارائه گزارش بازار مسکن تهران در شهریور سال جاری کرد. به نظر می‌رسد مسئولان اقتصادی هم به این نتیجه رسیده‌اند که عدم انتشار گزارش و پاک‌کردن صورت‌مسئله مصائب اقتصادی کشور، نمی‌تواند منجر به بهبود متغیرهای اقتصادی شود و چه‌بسا ابهام و عدم شفافیت در فضای اقتصادی می‌تواند‌ به تشدید شرایط بحران‌زا بینجامد. با این حال، نمی‌توان یک نکته را نیز در‌خصوص انتخاب این زمان برای انتشار گزارش شاخص قیمت مسکن در نظر نگرفت و آن هم این است که در سه ماه اخیر شاهد کاهش قیمت مسکن ولو بسیار جزئی بوده‌ایم و چه‌بسا مسئولان مربوطه در بخش مسکن، این افت قیمت حداقلی در این مدت را به‌عنوان دستاورد به مخاطب و جامعه نشان دهند. در ادامه نگاهی به این گزارش خواهیم داشت. بر اساس گزارش «شاخص و متوسط قیمت آپارتمان‌های مسکونی شهر تهران شهریور‌ماه ١٤٠٢» منتشر‌شده توسط مرکز آمار ایران، متوسط قیمت هر مترمربع مسکن در شهر تهران بر اساس دو روش متوسط وزنی و حسابی به ترتیب معادل ۸۰‌میلیون‌و ۸۰۰ هزار تومان و ۷۷‌میلیون‌و ۵۰۰ هزار تومان بوده است (متوسط وزنی برابر مجموع ارزش املاک فروش‌رفته به مجموع مساحت املاک فروش‌رفته است و در سطح کل شهر تهران از وزن منطقه‌ای (جهت از بین بردن اثر حجم معاملات) به‌عنوان وزن استفاده شده است. همچنین متوسط حسابی میانگین حسابی یک متر‌مربع زیر‌بنای آپارتمان‌های مسکونی محاسبه و در سطح کل شهر تهران از وزن منطقه‌ای (جهت از بین بردن اثر حجم معاملات) استفاده شده است).

به این ترتیب و با لحاظ‌کردن نرخ متوسط وزنی، شاخص تورم سالانه قیمت مسکن تهران به 83.9 درصد رسیده و شاخص تورم نقطه به نقطه نیز به 75.2 درصد رسیده است که این میزان تورم سنگین نشان‌دهنده تشدید بحران این حوزه بسیار حیاتی در اقتصاد مسکن است. این میزان از تورم به‌طور قطع سهم تقاضای مصرفی را از بازار مسکن بسیار محدودتر خواهد کرد و با توجه به رکود بازارها و میانگین بسیار بالای قیمت‌ها که حتی با لحاظ‌کردن نرخ دلار تلگرامی و نرخ سامانه ارز و طلا، متوسط نرخ مسکن بین 60 تا صد درصد بالاتر از متوسط‌های بلندمدت خود است؛ بنابراین تقاضای سرمایه‌گذاری نیز به حداقل خود رسیده است. این دو موضوع به خوبی در حجم معاملات مسکن در شهریور نمایان است. بر اساس اطلاعات منتشر‌شده توسط مرکز آمار، در ماه قبل تعداد کل معاملات ثبت‌شده در سامانه املاک و مستغلات سه‌هزار‌و هشت واحد مسکونی بوده که تاریخ انجام ۷۸۴ مورد آن مربوط به شهریور ۱۴۰۲ نیست. به این ترتیب تعداد معاملات شهریور ‌نسبت به مرداد سال گذشته ۱۱.۲ درصد کاهش را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ تجربه کرده است که شاید بتوان در 10 سال اخیر صرفا دو یا سه ماه را با این حجم از معاملات مشاهده کرد.

با‌این‌حال، متوسط نرخ مسکن تهران نسبت به ماه قبل با کاهش 1.7‌درصدی همراه بوده است و نسبت به مرداد‌ (‌که در این ماه نیز شاهد افت 0.7درصدی متوسط نرخ‌ها بودیم)، شاهد تندتر‌شدن شیب کاهش قیمت‌ها به صورت جزئی هستیم. بر این اساس، به نظر نمی‌رسد که این میزان افت قیمت منجر به تحولی محسوس در توانایی خرید مصرف‌کنندگان یا ترغیب سرمایه‌گذاران جهت حضور در این بازار شود. همچنین از دیگر نکات شایان توجه این گزارش می‌توان به تورم ماهانه 14‌درصدی در اسفند سال قبل اشاره کرد که در عرض تنها یک ماه، متوسط نرخ مسکن در تهران 14 درصد افزایش قیمت را تجربه کرد. با‌این‌حال، از تیر‌ماه سال جاری شاهد تورم منفی در قیمت مسکن تهران و با درصدهای بسیار ضعیف هستیم. بر اساس تفکیک‌بندی بر مبنای مناطق مختلف تهران، بیشترین متوسط قیمت مسکن تهران در منطقه یک و با میانگین حدود ۱۵۸ میلیون تومان به ازای هر مترمربع بوده و کمترین متوسط قیمت نیز مربوط به منطقه 18 و با متوسط نرخ ۴۱.۵ میلیون تومان به ازای هر مترمربع بوده است.

در نمودار زیر و بر اساس اطلاعات ارائه‌شده در نمودار تورم ماهانه گزارش مرکز آمار ایران، روند تغییر قیمت مسکن در شهر تهران ارائه شده است. همان‌گونه که در گزارش نیز مشخص است، شاهد رشد بی‌وقفه و با شیب تند قیمت‌ها از آذر‌ماه پارسال تا اردیبهشت‌ماه و پس از آن شاهد تثبیت و کاهش جزئی در سه ماه اخیر بوده‌ایم.