بازگشت شریف به پاکستان

نواز شریف، نخست‌وزیر پیشین پاکستان، پس از چهار سال تبعید خودخواسته، روز گذشته به پاکستان گشت. هواداران او برای برپایی جشن در لاهور آماده شده‌اند‌ اما دادگاه عالی پاکستان برای شریف که در یک پرونده اختلاس و فساد متهم است، فقط تا روز سه‌شنبه وثیقه حمایتی ارائه کرده است. بازگشت نواز شریف به پاکستان در حالی صورت می‌گیرد که حدود سه ماه تا انتخابات سراسری زمان باقی مانده است. حزب او، مسلم‌لیگ، به‌صراحت اعلام کرده که شریف،‌ نامزد این حزب برای نخست‌وزیری خواهد بود. او چهار سال پیش در پاکستان به اتهام فساد در زندان بود‌ اما اجازه یافت برای معالجه به بریتانیا برود و بعد از آن دیگر برنگشته بود. تحلیلگران معتقدند بعید است که او بدون موافقت ارتش به پاکستان برگشته باشد. ارتش هم هنوز نقش بزرگی در اداره پاکستان بر عهده دارد. چند روز پیش دادگاه با صدور حکمی ضمانت کرد که او در هنگام بازگشت به کشور بازداشت نشود. نواز شریف سه دوره نخست‌وزیر پاکستان بوده است. او از سال ۲۰۲۲ که عمران خان،‌ نخست‌وزیر سابق، نتوانست از پارلمان رأی اعتماد بگیرد،‌ تعاملات سیاسی خود را افزایش داده است. پس از کنار‌رفتن عمران خان، حزب نواز شریف دولت پاکستان را به دست گرفت و شهباز، برادر کوچک‌تر، مسئول آن بود‌ اما اکنون برادر بزرگ‌ به خانه بازگشته است. پرونده‌های قضائی شریف هنوز باز هستند‌‌ اما او از بازداشت نگرانی ندارد؛ زیرا فعلا ضمانت دادگاه برای آزادی را دارد. این اولین بار نیست که نواز شریف از تبعید بازمی‌گردد. در سال ۲۰۰۷، او و بی‌نظیر بوتو، از رهبران اپوزیسیون، به توافقی تاریخی با ارتش رسیدند که بر اساس آن برای اولین بار از زمان کودتای ۱۹۹۹ که باعث خلع او شد، در انتخابات شرکت کنند. در آن زمان، همه احزاب اصلی مخالف در یک جبهه قرار گرفتند و حزب مردم پاکستان به رهبری خانم بوتو،‌ هفته‌ها پس از ترور او در یک گردهمایی انتخاباتی، به پیروزی رسید. مسلم‌لیگ علنا گفته که نواز شریف نامزد این حزب در انتخاباتی است که به سال آینده موکول شده است. اما شریف ۷۳‌ساله چالش‌هایی را پیش‌رو دارد؛ از‌‌جمله بحران اقتصادی که حزب او عمدتا برای آن سرزنش می‌شود و همچنین این حس که این انتخابات منصفانه نخواهد بود،‌ به این دلیل که رقیبش در زندان است.

زمانی که نواز شریف در خارج از کشور بود، در مواردی علیه نیروهای مسلح اظهاراتی کرد. او به‌ویژه رئیس سابق سازمان اطلاعات پاکستان و رئیس سابق ستاد ارتش را به ایجاد بی‌ثباتی سیاسی متهم کرد. آنها این اتهامات را رد کردند. شریف در‌باره محکوم‌شدنش در دادگاه گفته بود قربانی «پرونده‌های ساختگی» شده و قضات را به تبانی متهم کرده بود. او گفته این اقدامات باعث دموکراسی متزلزلی شده که هیچ‌یک از نخست‌وزیران پاکستان مدت تصدی قانونی خود را نتوانسته‌اند کامل کنند.

زمانی که شریف در تبعید به سر می‌برد، برادرش، شهباز شریف، برای مدتی (پس از عمران خان) کرسی نخست‌وزیری پاکستان را تصاحب کرد و این موضوع مانند یک برگ برنده برای نواز شریف کارآمد بود؛ زیرا دولت شهباز شریف دست به تغییراتی در قوانین زد که راه‌های بازگشت برادرش به قدرت را تسهیل کرد. او با تغییرات در قانون، رد‌صلاحیت نمایندگان برای شرکت در انتخابات را به پنج سال محدود کرد. زاهد حسین، تحلیلگر مسائل سیاسی در پاکستان، به خبرگزاری فرانسه گفت بازگشت شریف احتمالا با توافقی بین تشکیلات نظامی و حزب او برای جلوگیری از موانع قانونی درخور توجه هموار شده است. او تأکید کرد: «نوعی هماهنگی با تشکیلات نظامی وجود داشت، وگرنه او نمی‌توانست تصمیم به بازگشت بگیرد».