اتحادیه اروپا و ضرورت اصلاحات اساسی

محمود فاضلی-دیپلمات پیشین و  تحلیلگر  امور بین‌الملل: رهبران اتحادیه اروپا در یک نشست غیررسمی خود در گرانادای اسپانیا، بر ضرورت انجام اصلاحات لازم و اساسی در ساختار این نهاد اروپایی پیش از پیوستن اعضای جدید از‌جمله اوکراین تأکید کردند. سران کشورها و دولت‌های قاره اروپا درباره مسائل استراتژیک با تمرکز ویژه بر مسائل امنیتی و جنگ در اوکراین گفت‌وگو کردند. 47 رهبر از‌جمله از ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا، انگلیس، سوئیس، اوکراین و ارمنستان به این نشست دعوت شده بودند. در این نشست، بر این نکته نیز تأکید شد که سران ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا باید در جهت پیشبرد این اصلاحات سخت تلاش کنند تا اطمینان حاصل شود که اتحادیه قادر است با بیش از ۳۰ عضو به خوبی به وظایف خود عمل کند. رئیس کمیسیون اروپا پیشرفت کشورهای متقاضی الحاق در مسیر اجرای قوانینی همسو با مقررات و استانداردهای اتحادیه اروپا را مهم‌ترین فاکتور برای تعیین سرعت روند عضویت اعضای جدید قلمداد کرد. سران اتحادیه اروپا تأکید کردند که نامزدهای پیوستن به اتحادیه باید روندی طولانی را که برای اثبات شایستگی کشورهای مشتاق ترسیم شده و پیمودن آن ممکن است سال‌ها یا دهه‌ها طول بکشد، طی کنند، ضمن آنکه راه‌های میان‌بر به‌ دلایل ژئوپلیتیکی منتفی شده‌اند. در بیانیه مشترک رهبران اروپایی آمده است: «نامزدهای الحاق باید تلاش‌های اصلاحی خود را به‌ویژه در حوزه حاکمیت قانون افزایش دهند. اتحادیه نیز به موازات آن باید بسترهای لازم را برای پیوستن اعضای جدید فراهم کند و اصلاحات لازم را در این راستا انجام دهد». اتحادیه اروپا بین کشورهایی که از ابتکارات بروکسل در توزیع مهاجران بین اعضا حمایت می‌کنند و کشورهایی مانند مجارستان یا لهستان که دولت‌های راست افراطی آنها هجوم بیگانگان (مهاجران) را یک تهدید می‌دانند، تقسیم شده است. در‌حالی‌که مجارستان و لهستان با توافقی که توسط اتحادیه اروپا برای ایجاد تغییراتی برای رسیدگی به مهاجرت‌های غیرقانونی در زمان‌هایی که این اتحادیه با ورود گسترده مهاجران مواجه می‌شود، مخالف هستند، اما اتحادیه اروپا امیدوار است قبل از دور بعدی انتخابات نمایندگان اعضا در این اتحادیه، این توافق را به یک قانون تبدیل کند. این اجلاس در حالی برگزار شد که اوکراین پیش‌تر امیدوار به تعیین یک جدول زمانی برای پیوستن سریع این کشور به اتحادیه اروپا بود، اما سران ۲۷ کشور عضو تاکنون از همراهی با پیشنهاد شارل میشل، رئیس شورای اروپا، مبنی بر تعیین سال ۲۰۳۰ به عنوان تاریخ هدف در روند الحاق این کشور خودداری کرده‌اند. کشورهای عضو اتحادیه اروپا قرار است ماه دسامبر برای آغاز مذاکرات با کی‌یف به‌ منظور پیوستن اوکراین به اتحادیه تصمیم‌گیری کنند. این موضوع مستلزم آن است که همه ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا از آغاز مذاکرات الحاق با اوکراین حمایت کنند. اما مجارستان می‌تواند مانعی در این راه باشد.

ویکتور اوربان، نخست‌وزیر مجارستان، معتقد است اتحادیه اروپا پیش از آغاز مذاکرات الحاق با اوکراین، باید با توجه به شرایط جنگی موجود و نیز وسعت سرزمینی مورد پذیرش این کشور، به پرسش‌های دشواری پاسخ دهد. پذیرش یک کشور در اتحادیه اروپا بدون دانستن پارامترها و ویژگی‌های آن امری بی‌سابقه است. ویکتور اوربان مدعی است هیچ توافقی درباره مهاجرت در میان اعضای اتحادیه اروپا وجود ندارد. پیش‌تر در مورد مسئله مهاجرت تصمیم گرفته شده بود که هر یک از اعضا به صلاحدید خود و به‌صورت یک‌طرفه در این زمینه اقدام کنند، اما این تصمیم با پیشنهادی که در جلسه قبلی اعضای اتحادیه اروپا ارائه شد، تغییر کرد. نشست سران اتحادیه اروپا در حالی در اسپانیا برگزار شد که اصلاح ضوابط به‌ منظور بررسی عضویت اعضای جدید در این اتحادیه، یکی از مهم‌ترین موضوعاتی است که در آن مطرح شده است. طبق برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده، قرار است اتحادیه اروپا تا سال ۲۰۳۰ شاهد افزایش شمار اعضا باشد. ترکیه از سال ۱۹۹۹ نامزد عضویت در اتحادیه اروپا بوده است، اما به‌ دلیل آنچه بروکسل نگرانی‌های امنیتی و مسائل حکومت‌داری خوانده است، روند مذاکره آنکارا برای عضویت در این اتحادیه متوقف شده است. مقدونیه شمالی از سال ۲۰۰۵ نامزد عضویت در اتحادیه اروپا بوده است. این کشور پس از آنکه در سال ۲۰۲۰ نام خود را از «مقدونیه» به مقدونیه شمالی تغییر داد، باعث رفع حساسیت در یونان شد و چراغ سبز برای عضویت در این اتحادیه را کسب کرد. مونته‌نگرو از سال ۲۰۱۰ نامزد عضویت در اتحادیه اروپاست. ۳۳ فصل از مذاکرات میان دو طرف انجام شده که سه فصل از آن تاکنون به مرحله اجرا درآمده است. صربستان از سال ۲۰۱۲ نامزد عضویت در اتحادیه اروپاست. تاکنون ۲۲ فصل از ۳۵ باب مذاکره آغاز و دو فصل از آن کامل شده است. این موارد مربوط به الزاماتی است که بلگراد باید پیش از عضویت اجرائی کند. تنها چند روز پس از آغاز جنگ روسیه علیه این کشور در ۲۴ فوریه ۲۰۲۲ و در ماه ژوئن، اتحادیه اروپا، کی‌یف را نامزد عضویت در این اتحادیه کرد. مقامات اروپایی به‌شدت به‌ دنبال عضویت اوکراین در اتحادیه اروپا هستند؛ اقدامی که می‌تواند خشم روسیه را به همراه داشته باشد. مولداوی و آلبانی از دیگر نامزدهای عضویت در اتحادیه اروپا هستند.