مردان نان‌آور خانه‌اند؟

چرا بسیاری از زنان، شغل شریک زندگی خود را در اولویت قرار می‌دهند؟ این سؤالی است که کیت مورگان گزارشگر بی‌بی‌سی به دنبال جواب آن رفته است. شاید این انتخاب در زمان اوج‌گیری کرونا و خانه‌نشین شدن و دورکاری زنان بیش از هر چیزی خود را عیان کرد. در میان ایرانیان نیز این شرایط کاملا مرسوم است: زنانی که کار می‌کنند، علاوه بر مشغولیت اجتماعی و کار حرفه‌ای خود مسئولیت‌های دیگری مانند رسیدگی به فرزندان، آشپزی و مدیریت خانه را نیز برعهده دارند. هرچند این مقاله نشان می‌دهد این شرایط در تمام جهان برقرار است و زنان چه آگاهانه و چه ناخودآگاه، شغل خود را رها می‌کنند تا شریک زندگی خود را قادر به پیشرفت در حرفه‌اش کنند.

در این گزارش با اشاره به زندگی «کری»، روایتی متداول از مسیر زندگی زنان بسیاری ارائه شده است. وقتی کری 20 ساله بود، شغلی در زمینه مددکاری اجتماعی داشت. او به اندازه کافی پول به دست آورد تا هم هزینه‌هایش را بپردازد و هم مقداری را در یک حساب پس‌انداز کنار بگذارد. اما وقتی شریک زندگی‌اش فارغ‌التحصیل شد و پیشنهاد کار دریافت کرد، همه چیز تغییر کرد.

کری 30 ساله می‌گوید: «من کارم را رها کردم و با او نقل‌مکان کردم. با وجود اینکه من واقعا در حرفه و زندگی‌ام خوشحال بودم، اما آن را به خاطر کسی که دوست داشتم، رها کردم و به جایی رفتم که کسی را نمی‌شناختم و نمی‌توانستم شغلی پیدا کنم».

با گذشت زمان، کری متوجه شد که به‌طور کامل، حرفه شریک زندگی خود را بر شغل خود ترجیح داده و این منجر به ازدست‌دادن شغل و درآمدش شده است.

مردان بیشتر پول درمی‌آورند؟

اگرچه زنان در تحصیلات از مردان پیشی گرفته‌اند و در ایالات متحده نزدیک به نیمی از نیروی کار را تشکیل می‌دهند، بسیاری از زنان هنوز هم تجربه‌ای مانند تجربه «کری» را پشت سر گذرانده یا می‌گذرانند.

تحقیقاتی درباره کار در سال 2023 انجام شده که دیلویت آن را منتشر کرده است. از پنج هزار زن در 10 کشور تحقیق شده است و تقریبا 40 درصد از پاسخ‌دهندگان می‌گویند که شغل شریک زندگی آنها برایشان اولویت دارد. آنها دلایل مختلفی را ذکر کردند، از عوامل مالی و اجتماعی گرفته تا انجام وظیفه مراقبت و مسئولیت‌های خانگی.

اما بیشترین دلیلی که زنان در این نظرسنجی برای اولویت‌دادن به شغل شریک زندگی خود عنوان کرده‌اند، این است که مردان درآمد بیشتری نسبت به آنان به دست آوردند. این انتخاب تعجب‌آور نیست؛ چرا‌که طبق برخی داده‌ها در سراسر جهان مشخص شده که زنان هنوز به ازای هر دلاری که یک مرد به دست می‌آورد، تنها ۷۷ سنت درآمد دارند.

«اِما کاد»، مسئول تنوع جهانی در این نظرسنجی به بی‌بی‌سی می‌گوید: به‌طور طبیعی، برخی از افراد خواهند گفت: «خب، این شخص درآمد بیشتری دارد». مخصوصا در مواقع سختی، ممکن است در موقعیتی قرار بگیرند که فرد با درآمد کمتر دارد، بگوید «خب، من که فقط یک پشت میز نشین هستم».

پاملا استون، استاد جامعه‌شناسی در کالج هانتر در شهر نیویورک، این سؤال را می‌پرسد که «آیا این انتخاب منطقی است؟». بسیاری از زنانی که او برای کتاب‌هایش با آنها مصاحبه کرده، همسرشان را دیده‌اند که با سرعت تمام در حال پیشرفت بوده است. در نتیجه وقتی نوبت به تصمیم‌گیری در داخل خانواده شده است، زنان در توجیه این انتخاب می‌گویند: «می‌دانستم که او می‌تواند بسیار بیشتر از من پول دربیاورد».

‌تبعیض جنسیتی

استون می‌گوید: «فقط مسئله میزان درآمد نیست، موضوع دیگر آن است که به راحتی می‌توان پیش‌بینی کرد که شغل‌های بیشتری برای مردان هست؛ زیرا تبعیض جنسیتی در بازار وجود دارد».

موضوع دیگری که در این گزارش به آن پرداخته می‌شود ناامیدی زنانی است که بر داشتن شغل خود اصرار ورزیده‌اند. کمتر احتمال دارد که زنان به درآمد واقعی خود دست یابند یا بتوانند با درآمد شریک زندگی خود رقابت کنند.

اما حتی اگر درآمد یک زن از همسرش بیشتر شود، این تضمینی نیست که شغل او به اولویت زندگی‌شان تبدیل شود.

در بسیاری از موارد ذکرشده در گزارش منتشرشده درباره کار –دیلویت- زنانی که درآمد بالاتری داشتند، همچنان شغل خود را در رتبه دوم قرار می‌دهند. از هر 10 زن، یک زن گفته است که در زندگی مشترک، بیشترین درآمد را دارد، اما 20 درصد از آنها هنوز برای اولویت‌دادن به شغل دیگری تحت فشار هستند.

‌من از تو مراقبت می‌کنم!

سؤال دیگری که پیش می‌آید این است که مسائل فرهنگی در این انتخاب چقدر تأثیرگذار است؟ چراکه زنان تنها به دلیل پول، شغل همسرشان را در اولویت قرار نمی‌دهند: فشارها و انتظارات اجتماعی نیز در این میان وجود دارد.

در یک مطالعه چند نسلی، استون و همکارانش با بیش از 25هزار فارغ‌التحصیل از مدرسه بازرگانی هاروارد مصاحبه کردند. آنها دریافته‌اند که اگرچه «اکثریت قریب به اتفاق» این زنان انتظار ازدواجی برابر را داشتند که در آن هر دو شغل از اهمیت یکسانی برخوردار باشد، بیش از نیمی از مردان مورد بررسی، معتقد بودند که شغل آنها باید اولویت داشته باشد.

مردان انتظار داشتند که «نان‌آور» باشند، اصطلاحی که معنایی فراتر از درآمد بیشتر است. طبق تحقیقات دانشگاهی در بریتانیا رفاه روانی مردان به درآمد بیشتر از شریک زندگی خود بستگی دارد و طبق نظرسنجی مرکز تحقیقات پیو در سال 2023 حتی اگر زوج‌ها درآمدهای مشابهی داشته باشند، باز هم شرکای زندگی در نقش‌های جنسیتی سنتی قرار می‌گیرند، به طوری که مردان زمان بیشتری را صرف کار با حقوق و فعالیت‌های اوقات فراغت می‌کنند و زنان بیشتر مراقبت از کودکان و کارهای خانه را بر عهده می‌گیرند.

از سوی دیگر وقتی که مردان خود را نان‌آور خانه می‌دانند، طبق برخی تحقیقات احترام کمتری برای شغل همسرشان قائل هستند و نسبت به آنها انعطاف کمتری دارند. آن‌طور‌که «استون» می‌گوید: «وقتی مردی شغل همسرش را بی‌ارزش می‌داند، تلاش کمتری برای موفقیت و پیشرفت او در حرفه‌اش می‌کند».

البته گاهی نیز با جملاتی کلیشه‌ای مانند اینکه من دوست دارم از تو مراقبت کنم، سعی می‌کنند این شرایط را متوازن کنند اما حسی که زنان از این جملات می‌گیرند، قابل مقایسه برای فداکاری‌ای که انجام می‌دهند، نیست.

‌زنانی که نمی‌خواهند خانه‌نشین شوند

کارشناسان می‌گویند که این روزها زنان نیز شغل خود را در اولویت قرار می‌دهند. بر اساس گزارش دیلویت، باوجود این واقعیت که 88 درصد از زنان پاسخ‌دهنده تمام‌وقت کار می‌کنند، تقریبا نیمی از آنها مسئولیت اصلی کارهای خانگی مانند نظافت یا مراقبت از افراد تحت تکفل را بر عهده دارند. فقط حدود 10 درصد می‌گویند که این مسئولیت‌ها را به همراه همسرشان انجام می‌دهند.

درواقع زنان تمام‌وقت کار می‌کنند و سپس به خانه می‌روند و کارهای زیادی را در عصرها، آخر هفته‌ها و قبل از رفتن به سر کار انجام می‌دهند، آن‌وقت است که «خستگی» و «فرسودگی شغلی» برای زنان پیش می‌آید و آنها با این شرایط روبه‌رو می‌شوند که «من انرژی ندارم»، «من زمانی ندارم که به پیشرفت حرفه‌ام اختصاص دهم» و آن‌وقت است که دیگر نمی‌توانند کار خود را در اولویت قرار دهند؛ اتفاقی که هرگز برای مردان رخ نمی‌دهد.