آیا قرار است محور تاریخی اصفهان بار دیگر سواره‌رو شود؟
دلواپسی‌های چهارباغ
این روزها دلواپسی برای سوارهروشدن دوباره خیابان چهارباغ آن‌قدر زیاد شده که بعد از پنج سال که از پیاده‌رو شدن این محور تاریخی می‌گذرد، اکنون حرف‌و‌حدیث‌ها و شایعات زیادی برای سوارهروشدن این خیابان منتشر شده است؛
دریا قدرتی‌پور: این روزها دلواپسی برای سوارهروشدن دوباره خیابان چهارباغ آن‌قدر زیاد شده که بعد از پنج سال که از پیاده‌رو شدن این محور تاریخی می‌گذرد، اکنون حرف‌و‌حدیث‌ها و شایعات زیادی برای سوارهروشدن این خیابان منتشر شده است؛ موضوعی که هفته گذشته در صحن علنی شورای اسلامی شهر اصفهان برای چندمین بار از سوی بالاترین مقام شورای شهر مورد مخالفت قرار گرفت و او بار دیگر در رد سوارهروشدن این محور تاریخی گفت: چهارباغ یکی از بهترین محورهای شهر اصفهان است و با مدیریتی که در ادوار مختلف وجود داشته، به محوری فرهنگی، تجاری، گردشگری و تفریحی تبدیل شده است.
محمد نورصالحی این تصمیم را یکی از کارهای موفق شهرداری در ادوار گذشته دانست و گفت: معتقد هستم مردم از محور چهارباغ رضایتمندی بالایی دارند، اگر در این خیابان یا هر مکان دیگر معضل، مشکل فرهنگی و ناهنجاری رفتاری وجود دارد، باید با شیوه خاص با آن برخورد شود.
این اولین‌بار نیست که رئیس شورای اسلامی شهر اصفهان نسبت به این موضوع واکنش نشان می‌دهد. در آذرماه سال گذشته نیز هم‌زمان با انتشار شایعه سوارهروشدن چهارباغ، او این شایعه را تکذیب کرده بود. محمد نورصالحی در آن زمان با اشاره به اینکه این موضوع در حیطه کاری شورای اسلامی شهر و شهرداری مطرح نشده است، اعلام کرد که گذر چهارباغ، یک گذر پیاده‌راه با رویکرد فرهنگی و دارای محور تاریخی و باارزش همراه با پویایی و سرزندگی است؛ چراکه نبض حرکت و نشاط همراه با رونق اقتصادی و کیفیت مطلوب کسب‌‌و‌کار در این گذر جریان دارد.
همسو با رئیس شورای اسلامی شهر اصفهان، در اسفندماه سال گذشته، شهردار اصفهان نیز با تأکید بر اینکه احیای بافت تاریخی در سال 1402 با قدرت بیشتری تداوم می‌یابد، این اطمینان را به اصفهانی‌ها داده بود که چهارباغ عباسی پیاده‌راه خواهد ماند و شورای اسلامی شهر و شهرداری در‌این‌باره اتفاق نظر دارند و پای این کار ایستاده‌اند و جای نگرانی نیست. او همچنین درباره جمع‌آوری صندلی‌های چهارباغ که مهر محکمی بر شایعه سوارهروشدن چهارباغ می‌زد؛ اعلام کرده بود که جمع‌آوری این صندلی‌ها مصوبه شورای تأمین استان بوده و به صورت موقت انجام شده است. اما در اردیبهشت امسال و در آستانه روز اصفهان، نصب دوربین در چهارباغ بار دیگر آتش زیر خاکستر این شایعه را روشن کرد و این شائبه به وجود آمد که مقدمات سوارهروشدن یکی از زیباترین خیابان‌های ایران در حال تحقق است. برخی شنیده‌ها حاکی از طرح مسائل امنیتی و فرهنگی در تحقق این تصمیم است و برخی موافقان با این طرح نیز تأثیر این گذر را روی بار ترافیکی شهر اصفهان یا موضوعات دیگر مطرح کرده بودند. حرف‌و‌حدیث‌هایی که دلایل اصلی پیادهروشدن این خیابان را زیر سؤال می‌برد.
دلیل اصلی پیادهروشدن چهارباغ که طرح اولیه آن در اوایل دهه 80 مطرح شد، توجه به آثار تاریخی این نقطه از شهر و همچنین مسائل زیست‌محیطی این خیابان بود. طرحی که توانست در کمتر از یک دهه، مسیر مطالعات تا اجرا را بپیماید و به‌عنوان یکی از عناصر مهم دولتخانه صفوی که نقطه اتصال به زاینده‌رود بود، بعد از گذراندن چالش‌های اجتماعی، اقتصادی، ترافیکی و میراثی باعث شود بالاخره ترمز تردد خودروها در این خیابان کشیده شده و چهارباغ به‌عنوان مهم‌ترین گذر پیاده در شهر اصفهان به مردم معرفی شود. روالی که از سال‌ها پیش در شهرهای تاریخی مختلف دنیا به‌ویژه در اروپا، پاریس، رم، لندن و وین در راستای حفظ و صیانت و تقویت یک محور تاریخی ایجاد شده بود و به‌همین‌خاطر در اصفهان هم با الگوبرداری مناسب از این شهرها رأی به پیادهروشدن چهارباغ داده شده بود.
خسارت به آتیه تاریخی اصفهان
سرپرست هیئت باستان‌شناسی چهارباغ به‌عنوان یکی از مخالفان سوارهروشدن چهارباغ در این زمینه می‌گوید: باعث تأسف است اگر دوباره چهارباغ عباسی مانند گذشته ماشین‌رو شود؛ چراکه هرگونه تغییر کاربری چهارباغ خسارت به آتیه تاریخی اصفهان است. محسن جاوری اضافه می‌کند: دو محور کمکی، یکی خیابان شمس‌آبادی و دیگری محور کناری که به موازات چهارباغ عباسی از خیابان کمال اسماعیل به آمادگاه متصل می‌شود، نقش کمکی دارند و مشکل ترافیکی را برطرف می‌کنند؛ سؤالم این است اگر این محور سواره‌راه شد، چه تأثیری برای شهر دارد؟ درحالی‌که اکنون از این زیبایی فضای شهری همه شهروندان لذت می‌برند. در این خیابان داده‌های بسیار مهمی در دو فصل کاوش به دست آمد؛ از‌این‌رو من این اقدام را بسیار غیر‌عاقلانه می‌دانم؛ زیرا هرگونه تغییر کاربری به نظر من به جز ضرر و خسارت برای آتیه تاریخی شهر اصفهان و خیابان چهارباغ هیچ نتیجه‌ای در بر ندارد. سال 1389 به دنبال کاوش‌های باستان‌شناسی که با سرپرستی محسن جاوری در کف تاریخی خیابان چهارباغ عباسی صورت گرفت، مستنداتی متعلق به دوره صفوی، بقایایی از هزاره چهارم پیش از میلاد یعنی شش هزار سال قبل و همچنین بقایایی از دوره ساسانی در چهارباغ کشف شد. در آن زمان چهارباغ پیاده‌راه شد تا حرکت مهم زیست‌محیطی موجب استواری آثار بی‌بدیل تاریخی و فرهنگی شهر اصفهان شود.
از دیگر مخالفانی که معتقد است چهارباغ نباید بار دیگر تبدیل به سواره‌رو شود، اسماعیل کهرم، فعال محیط زیست است که محکم و مطمئن می‌گوید: در‌صورتی‌که قرار باشد مجددا این خیابان ماشین‌رو شود، فاجعه‌ای در انتظار چهارباغ است. مشاور رئیس سابق سازمان حفاظت محیط زیست در امور محیط طبیعی، بوم‌شناس و فعال محیط زیست با تأکید بر اینکه چهارباغ نه‌تنها در ایران بلکه در جهان بی‌همتاست، گفته: من نمی‌دانم این شایعه را چه افرادی ترویج داده‌اند؛ اما حتی اگر در حد شایعه هم باشد، خیانتی به اصفهان و ایران کرده‌اند. به اعتقاد کهرم اگر این شایعه تبدیل به واقعیت شود، اثرات جبران‌ناپذیری به دنبال خواهد داشت و در سال‌های آینده چهارباغ دیگر ماهیتی نخواهد داشت.
به گفته کارشناسان خیابان چهارباغ آبرو و اعتبار شهر تاریخی اصفهان است و مسافران و گردشگران داخلی و خارجی در طول سال ضمن بازدید از اماکن تاریخی اصفهان از این خیابان عبور کرده و در پیاده‌روی آن تردد دارند؛ از‌این‌رو ایمن‌سازی پیاده‌روها در خیابان چهارباغ عباسی ازجمله شرایط مؤثر برای بازیابی هویت از‌دست‌رفته این خیابان است؛ طرحی که در حدود 40 سال بلاتکلیف مانده بود و در نهایت با انتخاب کارشناسی از سازمان میراث فرهنگی زیر نظر کمیته میراث و شهرداری بررسی شد و به تأیید سازمان میراث فرهنگی کشور رسید؛ اما حالا در گیر‌و‌دار زمزمه‌های سوارهروشدن حیران مانده است.