توافق ایران و عربستان و آرزوهای بربادرفته نتانیاهو

حسن فصح : تأکید مقامات عربستان سعودی بر اجازه‌ندادن برای استفاده از آسمان این کشور در هرگونه عملیات نظامی علیه ایران، برای بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، تأثیری مانند شنیدن خبر امضای توافق‌نامه بین عربستان و ایران زیر نظر چین داشت. این موضع عربستان و امضای توافق‌نامه با تهران، همه امیدهای نتانیاهو را که می‌خواست با بازگشت به ساختمان نخست‌وزیری اسرائیل، با قدرت به‌سوی برقراری روابط سیاسی و دیپلماتیک با عربستان از طریق گسترش دایره توافق‌نامه «ابراهیم» پیش برود، نقش بر آب کرد. نتانیاهو از این مسیر به دنبال تکمیل محاصره سیاسی و ژئوپلیتیک و ژئواقتصادی نظام ایران بود تا بتواند شروط اسرائیل را بر هرگونه توافق احتمالی با ایران درباره برنامه هسته‌ای این کشور یا سایر پرونده‌های مرتبط با نفوذ منطقه‌ای ایران و عوامل نظامی آن در پشت مرزهای اسرائیل و برنامه موشکی و پهپادی این کشور، تحمیل کند و همه مسیرها و منافذ برای مداخله دیگران در صحنه داخلی فلسطین را ببندد، به‌طوری‌که حکومت تل‌آویو بتواند برنامه‌های خود درباره آینده روابط با تشکیلات خودگردان فلسطینی و گسترش شهرک‌سازی را به‌آسانی به اجرا بگذارد. شوکی که توافق عربستان با ایران به اسرائیل وارد کرد، در موضع‌گیری‌های مقامات سیاسی و نظامی اسرائیلی و همچنین در اظهارات مسئولان هر دو طرف دولت و مخالفان آن نمایان بود و تقریبا همه اتفاق نظر داشتند که آنچه در پکن بین ریاض و تهران روی داد، ضربه‌ای شدید به جاه‌طلبی‌های منطقه‌ای تل‌آویو وارد کرد و آن را وارد چرخه‌ای برای بررسی ساز و کارهای ممکن به‌منظور مقابله با ادامه تلاش‌های ایران در زمینه توسعه توانایی هسته‌ای و نفوذ منطقه‌ای خود و ازبین‌بردن تنش‌ها با کشورهای منطقه به‌خصوص کشورهای خلیج فارس کرد. محافل سیاسی و رسانه‌ای اسرائیلی با تأخیر زیاد، وخیم‌شدن اوضاع امنیتی در کرانه باختری رود اردن را به نقش‌آفرینی ایران ارتباط دادند. تمرکز اصلی اسرائیل بر بسیج طرف‌های منطقه‌ای و بین‌المللی به‌منظور بستن راه به روی هرگونه راه‌حلی بود که توانایی‌های ایران در عرصه هسته‌ای را به رسمیت بشناسد؛ چراکه پیشرفت هسته‌ای ایران می‌تواند توازن قوا و معادله‌های امنیتی و راهبردی را در سطح منطقه تغییر دهد. اعلام تعویق گسترش شهرک‌های یهودی‌نشین توسط نتانیاهو که در اجلاس عقبه درباره آن توافق شد، نتیجه باور نتانیاهو به ضروری‌بودن پایبندی به تفاهم‌های این اجلاس نبود بلکه او احساس می‌کرد وارد روندی شده که ممکن است در پایان آن، همه دستاوردهایش در سطح منطقه را از دست بدهد. این تصمیم نتانیاهو همچنین نتیجه پس‌لرزه‌های توافق عربستان و ایران و همچنین نتیجه چالش‌های داخلی پس از شورش نهادهای مدنی و نظامی در برابر اصلاحات قضائی دولت نتانیاهو بود. تحولات در منطقه و در داخل اسرائیل به نظام ایران فرصت می‌دهد به بازی خود برای فشار بر اسرائیل از داخل و ایجاد چالش‌های امنیتی و نظامی برای تل‌آویو و حکومت فلسطینی ادامه دهد و همچنین جایگاه و نقش نیروهای فلسطینی هم‌پیمان با خود مثل حماس و جهاد اسلامی را تقویت کند. اظهارات خلیل الحیه از رهبران حماس مبنی بر اینکه ایران کمک مالی و نظامی و آموزشی و لجستیکی در اختیار این جنبش قرار می‌دهد، نشان می‌دهد تهران دیگر در علنی‌کردن حمایت خود از گروه‌های فلسطینی و قرارداشتن در پشت پرده تحولات در کرانه باختری، تردید ندارد. این موضع ایران همسو با سخنان مقامات عالی این کشور است که بر ادامه حمایت جدی ایران از محور مقاومت در منطقه تأکید کرد. ایران به دنبال ایجاد بحران برای حکومت تل‌آویو است تا آن را از سیاست تشدید تنش با ایران و تهدید این کشور منصرف کند و به ایران فرصت دهد به سمت پایان‌دادن به بحران‌ها و کاهش تنش با کشورهای عربی همسایه خود پیش برود و از موفقیت در این زمینه به‌عنوان برگ برنده در میز مذاکرات هسته‌ای با واشنگتن و تروئیکای اروپایی استفاده کند و از این طریق به محاصره و تحریم‌ها علیه خود پایان دهد.

منبع: ایندیپندنت عربی