ایالات متحده و بحران لبنان
بحران لبنان روزبهروز وخیمتر میشود و ابعاد گستردهتری پیدا میکند؛ اما تاکنون نه طرفهای سیاسی درگیر توانستهاند بر سر یک راهحل قابلپذیرش به توافق برسند و نه جامعه بینالمللی طرحی برای برونرفت از این گرداب ارائه کرده است.
بحران لبنان روزبهروز وخیمتر میشود و ابعاد گستردهتری پیدا میکند؛ اما تاکنون نه طرفهای سیاسی درگیر توانستهاند بر سر یک راهحل قابلپذیرش به توافق برسند و نه جامعه بینالمللی طرحی برای برونرفت از این گرداب ارائه کرده است.
درهمینحال، قاضی طارق بیطار، مسئول تحقیق پرونده انفجار بندرگاه بیروت، در یک اقدام بیسابقه، غسان عویدات، دادستان کل لبنان را همراه با سه نفر از قضات، به دستداشتن در این حادثه متهم کرده است. غسان عویدات کسی است که بر تحقیق نهادهای امنیتی درباره انبار نیترات آمونیوم در بندرگاه بیروت در سال ۲۰۱۹ نظارت کرده است.
این در حالی است که لبنان اکنون در خلأ قدرت به سر میبرد؛ زیرا پس از پایان ریاستجمهوری میشل عون در ۳۱ اکتبر2022 تابهحال کارهای دولتی را نخستوزیر و حکومت موقت پیش میبرند و پارلمان برای بار یازدهم نتوانست رئیسجمهوری جدیدی برگزیند. ازاینرو نجات صلیبا و ملحم خلف، دو نفر از نمایندگان متعلق به فراکسیون نیروهای تغییر در پارلمان، به نشانه اعتراض شب را در ساختمان پارلمان سپری کردند.
با آخرین شکست پارلمان در انتخاب رئیسجمهوری، سقوط ارزش پول لبنان نیز رکورد را شکست و بهای آن در بازار سیاه در مقابل هر دلار از مرز ۵۰ هزار لیره گذشت. سقوط ارزش لیره لبنانی به گرانشدن روزافزون ارزش مواد مصرفی اولیه مانند غذا و سوخت منجر شده و ۸۰ درصد از شهروندان لبنانی را در فقر و تنگدستی فرو برده است.
مشکلات یادشده، به اضافه وضعیت ناگوار بخشهای بهداشتی، آموزشی و اجتماعی، زندگی را برای مردم دشوار و غیرقابلتحمل کرده که ممکن است به یک انفجار اجتماعی بزرگ منتهی شود. برای پیشگیری از چنین اتفاقی، همه طرفهای داخلی، منطقهای و بینالمللی باید دست به دست هم بدهند و درباره یک راهحل سریع و همهجانبه به تفاهم و توافق برسند.
اندکی پیش از جشنهای سال نو در ماه دسامبر 2022، دو نفر از اعضای کمیته خارجی سنای آمریکا، باب منندز، سناتور دموکرات و جیم ریش، سناتور جمهوریخواه، در نامهای به رهبران سیاسی لبنان، به آنها هشدار دادند که یا راهی برای برونرفت از بحران فعلی پیدا کنند یا منتظر تحریمهای آمریکا باشند. این اقدام به علاوه تلاشها و سفرهای مقامهای آمریکایی و نمایندگانی از کنگره به لبنان در سال گذشته، بیانگر این است که ایالات متحده آمریکا نهتنها میخواهد در حل بحران لبنان نقش رهبری را ایفا کند، بلکه علاقهمند است در بازسازی نهادهای دولتی آن نیز پیشگام باشد تا لبنان در مسیر اصلاحات قرار گیرد. اما در شرایطی که لبنان در پرتگاه فروپاشی قرار گرفته، نیاز مبرم وجود دارد که آنها هرچه زودتر اقدامی کنند و از فروپاشی حتمی لبنان جلوگیری کنند.
درعینحال لازم است رهبران منتخب و احزاب سیاسی لبنان انتخاب یک رئیسجمهوری اصلاحطلب، غیرآلوده به فساد و متعهد به خدمت مردم را در اولویت کار خود قرار دهند. همچنین ضروری است که بعد از آن انتخاب نخستوزیر و تشکیل حکومت جدید نیز در اسرع وقت صورت بگیرد.
بحران اقتصادی فعلی لبنان که به سقوط ارزش پول ملی لبنان منجر شده و بخش بانکداری را با دشواری سختی مواجه کرده، نتیجه مصیبتبار کارنامههای نخبگان سیاسی و اقتصادی لبنان است. درحالحاضر ۸۰ درصد از جمعیت ششمیلیونو ۵۰۰ هزار نفری لبنان زیر خط فقر زندگی میکنند. افزون بر آن، هیچگونه توجهی به بخش آموزشوپرورش و بخش بهداشت نمیشود. حتی کار به جایی رسیده است که دانشگاه لبنان (بزرگترین دانشگاه در این کشور) قدرت خرید کاغذ برای برگزاری آزمونهای خود را ندارد.
درحالیکه حرکت لبنان به سوی یک دولت ناکام شتاب گرفته، انجام اصلاحات یک نیاز فوری و مبرم بهشمار میرود. یکی از شروط صندوق بینالمللی پول برای کمک به لبنان، ضرورت انجام اصلاحات در بخش کارمندان دولتی بود اما رهبران منتخب لبنان تابهحال گامی در این راستا برنداشتهاند.
اصلاحات در بخش برق نیز ازجمله اولویتها به حساب میآید؛ زیرا بر اثر فساد و کمبود برق درحالحاضر مردم لبنان طی یک شبانهروز فقط دو ساعت برق دارند. اگر بخش برق اصلاح نشود و بهبود نیابد، ثبات اقتصادی غیرممکن میشود و زندگی مردم به قهقرا میرود. ایالات متحده میتواند در این زمینه نقش داشته باشد.
یکی از کمکهای بسیار مهم و حیاتی آمریکا به لبنان، کمکهای مالی است که واشنگتن همواره در اختیار ارتش لبنان قرار داده است. با توجه به پایینآمدن حقوق کارمندان نظامی به دلیل بحران اقتصادی، کمکهای معیشتی که آمریکا به خانوادههای ارتشیان و نیروهای امنیتی لبنان ارائه میکند، مهلک تلقی شده است. ادامه این کمکها نقش بسزایی در حفظ ثبات و امنیت لبنان و تواناییاش در حفاظت از تمامیت ارضی و حاکمیت ملی آن دارد. آمریکا اخیرا نقش خود را در تسهیل توافق مرزهای آبی میان لبنان و اسرائیل، به اثبات رساند و از خطر ورود به یک جنگ دیگر جلوگیری کرد. اگر هماکنون ایالات متحده حل بحران لبنان را در اولویتهای خود قرار دهد، میتواند از فروپاشی بیشتر این کشور جلوگیری کند؛ در غیر این صورت، در آینده باید هزینه بیشتری برای این موضوع بپردازد.
The Independent