تنها راه، تعطیلی مدارس است؟
این روزها مدارس بسیاری از شهرهای کشور به علت آنچه آلودگی هوا نامیده می‌شود، تعطیل می‌شوند.
این روزها مدارس بسیاری از شهرهای کشور به علت آنچه آلودگی هوا نامیده می‌شود، تعطیل می‌شوند. تهران، اصفهان و مشهد از شهرهای بزرگ ایران هستند که در این مدت با تعطیلی بسیار مدارس روبه‌رو شدند. اینکه بهترین کار از نظر مسئولان حذف دانش‌آموزان از محیط مدرسه است، اتفاقی است که بسیاری از تحلیلگران را شگفت‌‌زده کرده و بسیاری از آنان این مسئله را به بی‌کفایتی و عدم توانمندی مسئولان ارتباط می‌دهند.
از سوی دیگر، در جای دیگر جهان، یعنی دهلی‌نو در هندوستان، خبر می‌رسد که مسئولان قصد دارند مدارس دولتی این کشور در صدر مدارس جهان قرار گیرد. تشابه هند با ایران را شاید در یک نکته بیش از همه بتوان پیدا کرد و آن‌هم موضوع آلودگی هواست. همین دو هفته پیش بود که بر اساس جدیدترین گزارش پایگاه بین‌المللی سنجش و رتبه‌بندی کیفیت شهرها، اعلام شد که کلان‌شهر «دهلی» هند با شاخص ۳۰۹، آلوده‌ترین شهر جهان است. بعد از آن نیز شهر ووهان چین با شاخص ۲۵۱ در رتبه دوم در جهان بود. همچنین در بین ۱۰ شهر آلوده جهان، نام سه شهر هندی قرار دارد. اسامی ۱۰ شهر آلوده جهان عبارت است از دهلی (هند)، ووهان (چین)، داکا (بنگلادش)، لاهور (پاکستان)، آکرا (غنا)، دوحه (قطر)، بغداد (عراق)، کلکته (هند)، بمبئی (هند) و سارایوو (بوسنی و هرزگوین).
اما این موضوع سبب نشده تا «آرویند کجریوال»، رئیس ایالت دهلی، نخواهد آرزویش را دنبال کند. او در گفت‌وگو با تایمز هند بیان کرد که مدارس دولتی دهلی باید بهترین مدارس در جهان باشند و حتی دانش‌آموزان خارج از کشور برای آموزش به اینجا بیایند. او خطاب به معلمان گفت: «ما می‌خواهیم سیستم آموزشی کل کشور را بهبود ببخشیم. ما باید با مدارس بین‌المللی رقابت کنیم. زمانی می‌خواستیم مدارس دولتی بهتر از مدارس خصوصی باشند. این اتفاق افتاده است. اکنون می‌خواهیم مدارس ما بهترین مدارس جهان شوند. ما تصور می‌کنیم بهترین‌ها باشیم». او با اشاره به اینکه هنوز زمینه برای بهبود وجود دارد، گفت: «قبل از سال 2015، مدارس در وضعیت بسیار بدی قرار داشتند اما معلمان برای تغییر استقبال کردند. همه مدارس چادری اکنون تبدیل به مدارس استعدادیابی شده‌اند. قبلا میز نبود، از پشت‌بام بر سر دانش‌آموزان نشتی آب می‌آمد، در مدارس امنیتی وجود نداشت اما حالا از نظر زیرساختی کارهای زیادی انجام داده‌ایم. نه‌تنها زیرساخت‌ها بهتر شده بلکه حتی فضا برای ستایش و دلگرمی دانش‌آموزان و معلمان نیز بهتر شده است».
بحث آلودگی هوا فقط خاص کشور ما نیست؛ هرچند با این موضوع طوری برخورد می‌شود گویا هیچ ایده و تصوری برای حل این مشکل وجود ندارد. مثلا یکی از موفق‌ترین تجربه‌ها در کنترل آلودگی هوا مربوط به شهر مکزیکوسیتی، پایتخت مکزیک است؛ به‌طوری‌که مشهور بود در این شهر به دلیل آلودگی هوا پرنده‌ها هنگام پرواز می‌مردند. دولت مکزیک با سرمایه ۹.۳ میلیارد دلاری پالایشگاه‌هایی برای تولید سوخت مناسب (با گوگرد پایین) راه‌اندازی کرده است. مقام‌های شهری با الگوگرفتن از اتوبوس‌رانی سریع در پایتخت کلمبیا، نوعی سیستم اتوبوس‌رانی به نام «متروباس» راه انداخته‌اند. کارخانه‌ها و مراکز صنعتی مجبور شدند حومه شهر را ترک کنند و به مناطق دورتر بروند. با پرداخت وام خودروها و تاکسی‌های فرسوده با روالی منظم تعویض شدند. متروی مکزیکوسیتی خیلی سریع با کمک الزامی همه بخش‌ها راه‌اندازی شد و حالا اسم هیچ‌کدام از شهرهای این کشور در فهرست شهرهای آلوده جهان قرار ندارد.
در‌نهایت همان‌طور که خبرگزاری مهر گزارش داده است، بر پایه تحقیقی که دانشگاه «ساری» در گیلدفورد انگلستان انجام داده است، یک‌سری اقدامات ساده می‌تواند مواجهه با سموم را به نصف کاهش دهد. بر پایه یافته‌های آنها، نصب یک صفحه سبز در امتداد دیوار اطراف مدرسه، نصب دستگاه‌های تصفیه هوا در کلاس‌های درس و سازماندهی طرح‌های خیابانی مدارس در ساعات تردد و رفت‌‌و‌آمد، کیفیت هوای کلاس‌ها و زمین‌های بازی آن را بهبود می‌بخشد. محققان دریافته‌اند تصفیه‌کننده‌های هوا در کلاس‌های درس غلظت آلودگی داخلی را تا ۵۷ درصد و طرح ساماندهی خیابان‌های مدارس که از تردد وسایل نقلیه موتوری مقابل مدارس در زمان شروع و پایان کلاس‌ها پیشگیری می‌کند، غلظت ذرات را تا ۳۶ درصد کاهش خواهد داد. صفحات سبز در محدوده مدرسه نیز برخی از خطرناک‌ترین سطوح ذرات معلق بیرون را که از خیابان‌ها می‌آید، با توجه به شرایط بادی تا ۴۴ درصد کاهش می‌دهد.
سؤال همین‌جاست که واقعا تعطیلی مدارس تنها راهی است که مسئولان ایرانی به نظرشان می‌رسد؟