چند نکته درباره کسب‌وکارهای کوچک
هر روز خبری مبنی بر فیلترینگ منتشر می‌شود، گوگل پلی و گوگل مپ از آخرین اپلیکیشن‌هایی هستند که در ایران فیلتر شده‌اند. در‌این‌میان آسیب زیادی که به خاطر فیلترینگ بر کسب‌وکارهای کوچک وارد آمده است، مطرح است.
هر روز خبری مبنی بر فیلترینگ منتشر می‌شود، گوگل پلی و گوگل مپ از آخرین اپلیکیشن‌هایی هستند که در ایران فیلتر شده‌اند. در‌این‌میان آسیب زیادی که به خاطر فیلترینگ بر کسب‌وکارهای کوچک وارد آمده است، مطرح است. هرچند در میزان آن، برخی مسئولان شک و شبهه وارد کرده‌اند. مدیران پلتفرم‌های مختلف در گفت‌وگو با دیجیاتو، اثرات مخرب ادامه این وضعیت را گوشزد کرده‌اند تا شاید با تغییر عقیده تصمیم‌گیران این اوضاع، شاهد اخذ تصمیمی بهتر باشیم.
اما شاید تیتر «می‌خواهیم زنده بمانیم» بهترین توصیف برای این فضا بود. در این گزارش به این نکته اشاره شده است که موج فیلترینگ در آینده‌ای نه‌چندان دور، سونامی تعدیل و تعطیلی استارت‌آپ‌های کوچک و بزرگ را به همراه خواهد داشت. به گواه آمارهای رسمی، اختلالات اخیر اینترنت و مسدودسازی‌ها بیش از 80 هزار میلیارد تومان به کسب‌وکارها خسارت وارد کرده و ادامه آن می‌تواند کشور را با چالش بزرگ بی‌کاری روبه‌رو کند. به گفته مدیر یکی از اپلیکیشن‌ها این فیلترینگ تأثیر حداقل 40 درصدی داشته است. او گفته است: «در هفته‌های اخیر، فیلترینگ و اختلال اینترنت موجب کاهش تقریبا 40 درصدی تراکنش‌ها شده است. قطعی مقطعی سرویس پیامکی نیز تراکنش‌ها را تا 40 درصد کاهش داد که در مجموع به نسبت ماه‌های پیشین ریزش 64 درصدی تراکنش‌ها را شاهد هستیم». همچنین یکی دیگر از مدیران از کاهش 80درصدی سفارش خبر داده است. البته بعضی روزها سفارش‌ها صفر بوده و منجر به تعطیلی برخی فروشگاه‌ها شده است. همچنین یکی دیگر از مدیران اعلام کرده است گردش مالی تبلیغات در اینستاگرام با افت حدود 300 میلیارد تومانی در یک ماه روبه‌رو شده بود.
همچنین یکی از نکاتی که در بازخوانی این گزارش باید مورد توجه قرار گیرد، بحث تاب‌آوری استارت‌آپ‌ها است. مدیران این استارت‌آپ‌ها در این زمینه معتقدند تاب‌آوری آنها دائمی نخواهد بود. یکی از آنان می‌گوید: «وقتی کسب‌وکاری آسیب ببیند و درآمد و هزینه با هم نخواند، درگیر اتفاقات عجیب‌وغریبی می‌شود. شاید آنهایی که جذب سرمایه کرده‌اند، با یک فاصله زمانی به مشکل بربخورند؛ اما سرانجام همه را درگیر خواهد کرد. باید دید حاکمیت چه تصمیمی برای اینترنت و اینستاگرام خواهد گرفت». یکی دیگر از آنها گفته است: «معمولا منتظریم تا ببینیم چه تصمیمی برای ما می‌گیرند. آینده شفاف نبوده و مشخص نیست آیا قرار است اینستاگرام یا سایر سرویس‌ها برگردند یا خیر. این موضوعی آزاردهنده است و عملا هزینه تصمیم‌نگرفتن را پرداخت می‌کنیم. می‌توان مطمئن بود اگر این شرایط ادامه یابد، از آذر ماه شاهد تعدیل درخورتوجهی در اکوسیستم خواهیم بود». این فعال استارت‌آپی معتقد است: «وقتی اکوسیستم نوآوری درگیر ناامیدی می‌شود، یک زنگ خطر را به صدا درمی‌آورد».
همچنین یکی از مدیران معتقد است که فعالان این حوزه با مشکلاتی که اکنون بر سر راه قرار گرفته است، باید هرچه در این چند سال آموخته و انجام داده‌اند، به کناری بگذارند و به چهار سال پیش بازگردند و از اول همه را شروع کنند. این اتفاق برای بیشتر کسب‌وکارهای خانگی در حال وقوع است.
اما یکی دیگر از مدیران بر این باور است که ضرر مالی و کاهش فروش ناشی از قطع اینترنت و فیلترینگ سهم کوچکی از آسیب‌هایی است که به کسب‌وکارها وارد می‌شود. او گفته است: «ازبین‌رفتن حال خوب در شرکت، ضربه به اعتماد و اینکه آدم‌ها دیگر از امکان استفاده از سرویس‌های مختلف در کسب‌وکارشان مطمئن نباشند، بخش اعظم آسیب‌های فیلترینگ را شامل می‌شود. ما در یک ماه گذشته بیشتر از آنکه سرویس فروش‌مان مختل باشد، عملیات داخلی شرکت‌مان مثل ابزارهای ارتباطی داخل تیم‌ها یا ابزارهای طراحی و توسعه محصول با اختلال مواجه شده است».
یکی دیگر از مدیران نیز تشریح کرده است: «فیلترینگ و اختلال اینترنت، بحث اطلاع‌رسانی و تبلیغات را نیز با مشکل مواجه کرده است و آن دست از افرادی هم که احیانا به دنبال برگزاری رویدادی بودند، با چالش جدی برای تبلیغات و اطلاع‌رسانی روبه‌رو بوده‌اند».
همچنین او به بحث تغییر سرمایه‌گذاران از خصوصی به دولتی اشاره کرده و گفته است: «اکثر کسب‌وکارها در آینده نزدیک و اگر حداقل تا شش ماه دیگر این شرایط ادامه یابد، مجبور به تعطیلی کسب‌وکارشان خواهند شد. شرایط به‌ویژه برای کسب‌وکارهای آنلاین و استارت‌آپ‌ها بسیار بحرانی است؛ چرا‌که زیان انباشته و توسعه‌شان وابسته به جذب سرمایه‌گذار است؛ اما زمانی که برای بار دوم با قطع اینترنت روبه‌رو می‌شوید، سرمایه‌گذار دیگر دلیلی برای ریسک و سرمایه‌گذاری ندارد. از این پس اگر هم سرمایه‌گذاری صورت گیرد، دولتی است که ریسک‌های خاص خود را دارد. به‌همین‌خاطر شرایط برای تأمین مالی بسیار دشوارتر از قبل و تقریبا غیرممکن می‌شود».
