پرونده عربستان روی میز بایدن

سخنگوی کاخ سفید از تصمیم جو بایدن برای بازنگری در روابط ایالات متحده با عربستان سعودی، متحد نزدیک واشنگتن در خلیج فارس خبر داد. این موضع در حالی از سوی کاخ سفید مطرح شده که مخالفت‌ها با فروش تسلیحات به عربستان و تقاضا برای کاهش همکاری‌‌های امنیتی میان واشنگتن و ریاض به‌تازگی در میان نمایندگان کنگره افزایش یافته است. کاخ سفید اعلام کرده است تصمیم جو بایدن همسو با قانون‌گذاران پرنفوذ در کنگره است که به دلیل آنچه حمایت عربستان از روسیه خوانده شده، خواستار پایان‌دادن به فروش تسلیحات به این کشور هستند.

جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا، در مصاحبه‌ای با سی‌ان‌ان تصریح کرد: «رئیس‌جمهوری ایالات متحده به‌وضوح خواستار ارزیابی مجدد در این روابط است و اعتقاد دارد ما باید آماده تجدید‌نظر در آن باشیم». به گفته کربی، رئیس‌جمهوری آمریکا همچنین آماده همفکری با کنگره برای مشخص‌کردن ماهیت و چگونگی ادامه روابط با عربستان در آینده است. باب منندز، سناتور ۶۸‌ساله از ایالت نیوجرسی و رئیس کمیته روابط خارجی سنای ایالات متحده، پیش‌تر در واکنش به همراهی ریاض با تصمیم «اوپک‌پلاس» برای کاهش تولید نفت به میزان دو میلیون بشکه در روز که از دید برخی تحلیلگران نوعی تحقیر دیپلماتیک برای جو بایدن است، خواستار توقف فروش سلاح به عربستان و پایان‌دادن همکاری امنیتی با این کشور شده بود. منندز تأکید کرده بود در صورت ادامه روند حمایتی عربستان از روسیه که تأثیرگذاری بر تصمیم اوپک‌پلاس از نشانه‌های آن عنوان شده است، شیوه کنونی روابط و همکاری با ریاض باید به کلی دستخوش تغییر شود. تصمیم اوپک‌پلاس به اعتقاد کارشناسان سیاست خارجی در آمریکا نه‌تنها باعث تقویت منافع روسیه و درآمدزایی برای مسکو می‌شود، بلکه موضع دولت دموکرات آمریکا را به‌خصوص در آستانه برگزاری انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره در ماه نوامبر تضعیف می‌کند. منندز همچنین از محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان، انتقاد کرد و گفت او به‌طور غیرمستقیم و از مسیر «اوپک‌پلاس» تداوم جنگ پوتین در اوکراین را تضمین کرده است. او در این زمینه تصریح کرد: «عربستان باید بداند که هیچ راهی برای بازی در هر دو طرف درگیری وجود ندارد. دیگر کافی است و تا زمانی که پادشاهی سعودی در موضعش در قبال جنگ در اوکراین تجدیدنظر نکند، من حامی هیچ نوع همکاری با عربستان سعودی نخواهم بود». برخی تحلیلگران پس از این سخنان منندز که به‌تازگی بیان شد، احتمال تغییر سیاست خارجی ایالات متحده در قبال متحد کلیدی‌ واشنگتن در منطقه خلیج فارس را مطرح کرده بودند. علاوه بر رئیس کمیته روابط خارجی سنای آمریکا، دو قانون‌گذار دیگر به نام‌های ریچارد بلومنتال (سناتور ایالت کنتیکت) و رو کانا (عضو مجلس نمایندگان) دیدگاه مشابهی را مطرح و عربستان سعودی را به تضعیف تلاش‌های ایالات متحده و کمک به تشدید حملات روسیه به اوکراین متهم کردند.

جو بایدن در حالی ماه جولای با وجود انتقاد‌های گسترده به عربستان سفر کرد که پیش از به دست گرفتن قدرت وعده داده بود ریاض را به دلیل قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد حکومت عربستان و دیگر چالش‌های حقوق‌بشری تحت فشار قرار دهد. انجام این دیدار انتقادهای بسیاری از مدافعان حقوق بشر را به همراه داشت و تصمیم «اوپک‌پلاس» در هفته گذشته نیز باعث شد بر شمار منتقدان سفر بایدن به عربستان بیش از هر زمانی افزوده شود. تغییر رویکرد در روابط خارجی واشنگتن با ریاض در حالی محتمل به نظر می‌رسد که ایالات متحده ماه آگوست گذشته از تصمیم برای فروش ۳۰۰ فروند موشک پاتریوت و تجهیزات مرتبط با آن به ارزش ۳.۰۵ میلیارد دلار خبر داده بود. شراکت و همکاری امنیتی بین ایالات متحده و عربستان سعودی پس از پایان جنگ جهانی دوم امضا شد و این حکومت را از حمایت نظامی در برابر دسترسی آمریکایی‌ها به نفت برخوردار کرد.