ناآرامیهاي سیاسی و مدنی در قزاقستان همچنان ادامه دارد
بازداشت متحد قدیمی نظربایف به اتهام خیانت
اوضاع قزاقستان همچنان ناآرام است. رسانههای آلمان صبح روز گذشته به نقل از پورتال Vlast.kz نوشتهاند که حداقل در دو نقطه شهر آلماتی تیراندازی صورت گرفته و انفجارهایی نیز رخ داده است. به گزارش دویچهوله، شاهدان عینی از سوختن خودروها، گشتزنی نیروهای امنیتی و خودروهای زرهی خبر دادهاند. با این حال تأکید شده است که دستیابی به منابع مستقل برای تأیید این اطلاعات دشوار است. به گفته منابع رسمی قزاقستان کریم ماسیموف، نخستوزیر و رئیس پیشین شورای امنیت ملی قزاقستان، به اتهام «خیانت» بازداشت شده؛ اما جزئیات بیشتر دراینباره منتشر نشده است. ماسیموف که روز چهارشنبه با شدتگرفتن ناآرامیها از سمت خود در ریاست کمیته امنیت ملی قزاقستان برکنار شده بود، دو بار بین سالهای ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۲ و همچنین ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۶ بهعنوان نخستوزیر در دولت حضور داشت. ماسیموف از متحدان نورسلطان نظربایف، رئیسجمهوری سابق قزاقستان است که برخی معتقد بودند از ناآرامیها در این کشور حمایت میکند. با این حال، به گزارش خبرگزاری ملی قزاقستان، نظربایف از همه خواسته است به رئیسجمهور فعلی قزاقستان کمک کنند که بر تهدیدها غلبه و تمامیت قزاقستان را تضمین
کند.این در حالی است كه برخی منابع میگویند كه نظربایف نیز به دنبال راهی برای خروج از قزاقستان است یا احتمالا همراه با دخترانش آنجا را ترک کرده؛ اما سخنگوی رئیسجمهوری سابق قزاقستان این شایعه را تکذیب کرده و گفته است او کماکان در پایتخت است. سخنگوی رئیسجمهوری سابق از مردم قزاقستان خواسته تا از توقایف حمایت کنند. از زمان آغاز بحران سیاسی در قزاقستان، مقامهای رسمی و شبکههای تلویزیونی دولتی و رسانهها اشارهای به نظربایف یا اعضای خانوادهاش نکردهاند.قاسم توقایف ناآرامیها را کار «راهزنان و تروریستها» دانسته و گفته است ۲۰ هزار نفر از آنان «بهخوبی آموزش دیده و سازماندهی شدهاند». ناآرامی در جمهوری قزاقستان به دلیل نارضایتی از افزایش قیمت بنزین آغاز و بهسرعت به تظاهراتی خشونتآمیز علیه دولت تبدیل و به نیروهای امنیتی دستور تیراندازی بدون هشدار به معترضان داده شده است. حداقل ۲۶ نفر از تظاهرکنندگان کشته و صدها نفر زخمی و بیش از چهار هزار نفر در سراسر کشور بازداشت شدهاند. براساس اطلاعات رسمی، تاکنون حداقل ۱۸ افسر پلیس و سرباز نیز کشته شدهاند.با تشدید اعتراضها، روسیه پس از درخواست کمک توکایف، در رأس
ائتلافی متشکل از کشورهای عضو سازمان پیمان امنیت جمعی، نیروهای هوابرد خود را به داخل خاک قزاقستان برای کمک به سرکوب معترضان اعزام كرد. روزنامه نیویوركتایمز در گزارشی نوشت كه روند اعتراضات در قزاقستان برای مسکو بسیار نگرانکننده است؛ زیرا قزاقستان از نگاه ولادیمیر پوتین، رئیسجمهوری روسیه، حیاط خلوت و عرصه نفوذ روسیه در منطقه به شمار میرود.به گفته کارشناسان، رویدادهای جاری در قزاقستان، از دیدگاه مسکو بهعنوان سومین حرکت اعتراضی پس از تظاهرات به طرفداری دموکراسی در اوکراین در سال 2004 و سپس بلاروس در سال 2020 است و بههمیندلیل مسکو، نگران بروز هرگونه آشوب در همسایگی خود و سایر کشورهای همجوار است که میتواند عامل تهدیدی برای نفوذ روسیه در منطقه، در ابعاد اقتصادی و ژئوپلیتیک باشد.این در حالی است که قزاقستان از اهمیت اقتصادی و نفتی بسزایی برای آمریکا برخوردار است؛ زیرا غولهایی مانند شرکت «اکسان موبیل» و «شورون» دهها میلیارد دلار را در غرب این کشور سرمایهگذاری کردهاند که از قضا، مکان بروز این ناآرامیهاست که روز یکشنبه گذشته در اعتراض به افزایش قیمت سوخت مایع در این کشور آغاز شده و منجر به استعفای دولت
شد.
از سویی اتحادیه اروپا که خود با چالش تحرکات نظامی روسیه در مرزهای خود و اوکراین مواجه است، درباره اعزام نیرو از سوی مسکو به آلماتی و همزمان با آن دستور توکایف به ارتش قزاقستان برای گشودن آتش مستقیم و بدون هشدار قبلی به سوی تظاهرکنندگان شدیدا ابراز نگرانی کرده و دراینباره هشدار داده است.
اوضاع قزاقستان همچنان ناآرام است. رسانههای آلمان صبح روز گذشته به نقل از پورتال Vlast.kz نوشتهاند که حداقل در دو نقطه شهر آلماتی تیراندازی صورت گرفته و انفجارهایی نیز رخ داده است. به گزارش دویچهوله، شاهدان عینی از سوختن خودروها، گشتزنی نیروهای امنیتی و خودروهای زرهی خبر دادهاند. با این حال تأکید شده است که دستیابی به منابع مستقل برای تأیید این اطلاعات دشوار است. به گفته منابع رسمی قزاقستان کریم ماسیموف، نخستوزیر و رئیس پیشین شورای امنیت ملی قزاقستان، به اتهام «خیانت» بازداشت شده؛ اما جزئیات بیشتر دراینباره منتشر نشده است. ماسیموف که روز چهارشنبه با شدتگرفتن ناآرامیها از سمت خود در ریاست کمیته امنیت ملی قزاقستان برکنار شده بود، دو بار بین سالهای ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۲ و همچنین ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۶ بهعنوان نخستوزیر در دولت حضور داشت. ماسیموف از متحدان نورسلطان نظربایف، رئیسجمهوری سابق قزاقستان است که برخی معتقد بودند از ناآرامیها در این کشور حمایت میکند. با این حال، به گزارش خبرگزاری ملی قزاقستان، نظربایف از همه خواسته است به رئیسجمهور فعلی قزاقستان کمک کنند که بر تهدیدها غلبه و تمامیت قزاقستان را تضمین
کند.این در حالی است كه برخی منابع میگویند كه نظربایف نیز به دنبال راهی برای خروج از قزاقستان است یا احتمالا همراه با دخترانش آنجا را ترک کرده؛ اما سخنگوی رئیسجمهوری سابق قزاقستان این شایعه را تکذیب کرده و گفته است او کماکان در پایتخت است. سخنگوی رئیسجمهوری سابق از مردم قزاقستان خواسته تا از توقایف حمایت کنند. از زمان آغاز بحران سیاسی در قزاقستان، مقامهای رسمی و شبکههای تلویزیونی دولتی و رسانهها اشارهای به نظربایف یا اعضای خانوادهاش نکردهاند.قاسم توقایف ناآرامیها را کار «راهزنان و تروریستها» دانسته و گفته است ۲۰ هزار نفر از آنان «بهخوبی آموزش دیده و سازماندهی شدهاند». ناآرامی در جمهوری قزاقستان به دلیل نارضایتی از افزایش قیمت بنزین آغاز و بهسرعت به تظاهراتی خشونتآمیز علیه دولت تبدیل و به نیروهای امنیتی دستور تیراندازی بدون هشدار به معترضان داده شده است. حداقل ۲۶ نفر از تظاهرکنندگان کشته و صدها نفر زخمی و بیش از چهار هزار نفر در سراسر کشور بازداشت شدهاند. براساس اطلاعات رسمی، تاکنون حداقل ۱۸ افسر پلیس و سرباز نیز کشته شدهاند.با تشدید اعتراضها، روسیه پس از درخواست کمک توکایف، در رأس
ائتلافی متشکل از کشورهای عضو سازمان پیمان امنیت جمعی، نیروهای هوابرد خود را به داخل خاک قزاقستان برای کمک به سرکوب معترضان اعزام كرد. روزنامه نیویوركتایمز در گزارشی نوشت كه روند اعتراضات در قزاقستان برای مسکو بسیار نگرانکننده است؛ زیرا قزاقستان از نگاه ولادیمیر پوتین، رئیسجمهوری روسیه، حیاط خلوت و عرصه نفوذ روسیه در منطقه به شمار میرود.به گفته کارشناسان، رویدادهای جاری در قزاقستان، از دیدگاه مسکو بهعنوان سومین حرکت اعتراضی پس از تظاهرات به طرفداری دموکراسی در اوکراین در سال 2004 و سپس بلاروس در سال 2020 است و بههمیندلیل مسکو، نگران بروز هرگونه آشوب در همسایگی خود و سایر کشورهای همجوار است که میتواند عامل تهدیدی برای نفوذ روسیه در منطقه، در ابعاد اقتصادی و ژئوپلیتیک باشد.این در حالی است که قزاقستان از اهمیت اقتصادی و نفتی بسزایی برای آمریکا برخوردار است؛ زیرا غولهایی مانند شرکت «اکسان موبیل» و «شورون» دهها میلیارد دلار را در غرب این کشور سرمایهگذاری کردهاند که از قضا، مکان بروز این ناآرامیهاست که روز یکشنبه گذشته در اعتراض به افزایش قیمت سوخت مایع در این کشور آغاز شده و منجر به استعفای دولت
شد.
از سویی اتحادیه اروپا که خود با چالش تحرکات نظامی روسیه در مرزهای خود و اوکراین مواجه است، درباره اعزام نیرو از سوی مسکو به آلماتی و همزمان با آن دستور توکایف به ارتش قزاقستان برای گشودن آتش مستقیم و بدون هشدار قبلی به سوی تظاهرکنندگان شدیدا ابراز نگرانی کرده و دراینباره هشدار داده است.