از استقبال عربستان سعودي تا توييت عربي ظريف
تهران و رياض به ميز مذاکره نزديک ميشوند
شرق: نشانههاي حرکت ايران و عربستان به سمت کاهش تنشها، از ميان خطوط به متن مواضع رسيده است. در روزهاي اخير، مواضع مقامات ايران، عربستان و برخي کشورهاي منطقه حاکي از جديترشدن احتمال شکلگيري نوعي مکالمه بين دو قدرت منطقهاي است که دو سوي چالشهاي مهمي از جمله جنگ پنجساله يمن قرار گرفتهاند. محمدجواد ظريف، وزير امور خارجه و محمود واعظي، رئيس دفتر رئيسجمهور ايران، فيصل بن فرحان، وزير امور خارجه عربستان و نيز عمرانخان، نخستوزير و شاهمحمود قريشي، وزير خارجه پاکستان، مقاماتي بودند که در روزهاي اخير نشانههاي حرکت به سمت گفتوگو را ابراز کردهاند. اين در کنار ديدارهاي متعدد ظريف و يوسف بنعلوي، وزير خارجه عمان، بهعنوان ميانجي پيشفرض منطقه رخ ميدهد.
وزير خارجه ايران در توييتي به زبان عربي نوشت: «ايران همچنان به گفتوگو با همسايگان خود علاقهمند است. ما آمادگي خود را براي مشارکت در هر اقدام همافزا براي تأمين منافع منطقه اعلام ميکنيم». وي افزود: «ما از هر گامي که اميد را به مردم منطقه بازگرداند و ثبات و شکوفايي را به ارمغان آورد، استقبال ميکنيم». اين البته کموبيش تکرار مواضعي است که ظريف پيشتر نيز داشت اما در فضاي فعلي تأکيد دوباره او، آنهم به زبان عربي که به معناي ارسال پيام مستقيم به دولتهاي عربي منطقه است، معناي جديتري پيدا ميکند. ظريف همچنان در توييت ديگري که بهنوعي واکنش به اتهامات عليه ايران نيز به حساب ميآمد، نوشت: «کشورهاي عادي کشتارگاههايشان را بهجاي کنسولگري جا نميزنند؛ کشورهاي عادي به همسايگانشان حمله نميکنند، باعث ايجاد بحرانهاي بشردوستانه نميشوند و از مذاکره سرباز نميزنند. با تمام اين اوصاف ما هيچ پيششرطي براي مذاکره تعيين نميکنيم». اشاره ظريف به «کشورهاي عادي»، طعنه او به همراهي عربستان سعودي با اتهام «غيرعاديبودن» رفتار ايران است که از سوي ايالات متحده مطرح ميشود و بهتازگی نيز در صحبتهاي وزير مشاور امور خارجه سعودي
تکرار شده بود، اما در همين توييت نيز او تأکيد ميکند ايران از مذاکره سر باز نميزند و پيششرطي تعيين نميکند. ظريف پيشتر نيز در سفر هند گفته بود: «ما براي مذاکره با عربستان سعودي و ساير کشورهاي حوزه خليج فارس آمادهايم و حاضر به ارائه پيشنهادهایی درباره امنيت در اين منطقه بهويژه در تنگه هرمز بوديم و پيشنهادهایی نيز براي ايجاد آرامش و صلح در تنگه هرمز ارائه کردهايم». سيدمحمود واعظي، رئيس دفتر رئيسجمهور ايران نيز هفته گذشته گفته بود بحث رابطه ايران با عربستان مشابه بحث ايران و آمريکا نيست: «هيچوقت بحث اين نبوده که ميان ايران و عربستان پيامي تبادل نشود و ارتباطي نداشته باشيم، موضوع رابطه با عربستان نبايد شبيه رابطه تهران و واشنگتن شود. عربستان همسايه ماست، مشکلي براي مدتي پيش آمده است و جنگ عربستان با يمن هم مزيد بر علت شده و گرفتاري به وجود آمده است، سياست ايران همواره داشتن روابط خوب با همسايگان از جمله عربستان است».
فيصل بن فرحان، وزير امور خارجه عربستان نيز هفته گذشته گفته بود کشورش آماده مذاکره با ايران است. او تأکيد کرده بود کشورش از مذاکرات استقبال ميکند، البته با ذکر اين شرط که «ايران با خشونت از برنامهها و گروههایي که در منطقه دارد، حمايت نکند». بن فرحان از تلاش «کشورهاي زيادي» براي ميانجيگري خبر داده بود؛ پاکستان يکي از اين کشورهاست و مقاماتش بر اين تمايل تأکيد کردهاند. وزير امور خارجه پاکستان از اعلام آمادگي عربستان براي مذاکره با ايران و همچنين علاقهمندي تهران به گفتوگو با همسايگان استقبال کرد. شاهمحمود قريشي که بهتازگی به رياض، تهران و واشنگتن رفته است، در حاشيه يک نشست خبري در اسلامآباد به ايرنا گفت: «ما خواستار رفع سوءتفاهمهاي احتمالي ميان دو کشور برادر ايران و عربستان هستيم». قريشي با اشاره به روابط نزديک اسلامآباد با رياض گفت: «پاکستان همزمان روابط محکمي با جمهوري اسلامي ايران بهعنوان کشور دوست و همسايه دارد». او تأکيد کرد: «پاکستان خواهان هيچگونه کينه و کدورت ميان تهران و رياض نيست و ما با همين هدف به ايران و عربستان سفر کرده و پيام صلح را به دوستان خود ابلاغ کرديم». وزير امور خارجه
پاکستان افزود: «منطقه تحمل هيچگونه درگيري جديدي را ندارد». عمرانخان، نخستوزير پاکستان نيز در سخنراني خود در اجلاس داووس، از رايزني پاکستان با مقامهاي بلندپايه جمهوري اسلامي ايران، عربستان و آمريکا با هدف تنشزدايي در منطقه سخن گفت و تصريح کرد: «در کشورمان دعا ميکنيم که هيچگونه جنگي در منطقه رخ ندهد، پاکستان ديگر به هيچ درگيري و جنگي نخواهد پيوست و فقط بهدنبال مشارکت در صلح است». او ادامه داد: «جنگ در منطقه منجر به افزايش قيمت نفت شده و پس از آن ميزان فقر در جهان بالا ميرود و فقط خدا ميداند که اين وضعيت احتمالي تا کجا ادامه خواهد يافت».
تلاشهاي پاکستان براي ميانجيگري، کموبيش مانند تلاشهاي عمان، بهتنهايي نخواهد توانست اختلافات جدي و گسترده ميان ايران و عربستان را حل کند، اما افزايش کنشگري اين کشور از جمله نشانههايي است که خبر ميدهد مقامات منطقه در گفتوگوهاي ميان خود، ميز مذاکره بين ايران و عربستان را نزديک ميبينند.
شرق: نشانههاي حرکت ايران و عربستان به سمت کاهش تنشها، از ميان خطوط به متن مواضع رسيده است. در روزهاي اخير، مواضع مقامات ايران، عربستان و برخي کشورهاي منطقه حاکي از جديترشدن احتمال شکلگيري نوعي مکالمه بين دو قدرت منطقهاي است که دو سوي چالشهاي مهمي از جمله جنگ پنجساله يمن قرار گرفتهاند. محمدجواد ظريف، وزير امور خارجه و محمود واعظي، رئيس دفتر رئيسجمهور ايران، فيصل بن فرحان، وزير امور خارجه عربستان و نيز عمرانخان، نخستوزير و شاهمحمود قريشي، وزير خارجه پاکستان، مقاماتي بودند که در روزهاي اخير نشانههاي حرکت به سمت گفتوگو را ابراز کردهاند. اين در کنار ديدارهاي متعدد ظريف و يوسف بنعلوي، وزير خارجه عمان، بهعنوان ميانجي پيشفرض منطقه رخ ميدهد.
وزير خارجه ايران در توييتي به زبان عربي نوشت: «ايران همچنان به گفتوگو با همسايگان خود علاقهمند است. ما آمادگي خود را براي مشارکت در هر اقدام همافزا براي تأمين منافع منطقه اعلام ميکنيم». وي افزود: «ما از هر گامي که اميد را به مردم منطقه بازگرداند و ثبات و شکوفايي را به ارمغان آورد، استقبال ميکنيم». اين البته کموبيش تکرار مواضعي است که ظريف پيشتر نيز داشت اما در فضاي فعلي تأکيد دوباره او، آنهم به زبان عربي که به معناي ارسال پيام مستقيم به دولتهاي عربي منطقه است، معناي جديتري پيدا ميکند. ظريف همچنان در توييت ديگري که بهنوعي واکنش به اتهامات عليه ايران نيز به حساب ميآمد، نوشت: «کشورهاي عادي کشتارگاههايشان را بهجاي کنسولگري جا نميزنند؛ کشورهاي عادي به همسايگانشان حمله نميکنند، باعث ايجاد بحرانهاي بشردوستانه نميشوند و از مذاکره سرباز نميزنند. با تمام اين اوصاف ما هيچ پيششرطي براي مذاکره تعيين نميکنيم». اشاره ظريف به «کشورهاي عادي»، طعنه او به همراهي عربستان سعودي با اتهام «غيرعاديبودن» رفتار ايران است که از سوي ايالات متحده مطرح ميشود و بهتازگی نيز در صحبتهاي وزير مشاور امور خارجه سعودي
تکرار شده بود، اما در همين توييت نيز او تأکيد ميکند ايران از مذاکره سر باز نميزند و پيششرطي تعيين نميکند. ظريف پيشتر نيز در سفر هند گفته بود: «ما براي مذاکره با عربستان سعودي و ساير کشورهاي حوزه خليج فارس آمادهايم و حاضر به ارائه پيشنهادهایی درباره امنيت در اين منطقه بهويژه در تنگه هرمز بوديم و پيشنهادهایی نيز براي ايجاد آرامش و صلح در تنگه هرمز ارائه کردهايم». سيدمحمود واعظي، رئيس دفتر رئيسجمهور ايران نيز هفته گذشته گفته بود بحث رابطه ايران با عربستان مشابه بحث ايران و آمريکا نيست: «هيچوقت بحث اين نبوده که ميان ايران و عربستان پيامي تبادل نشود و ارتباطي نداشته باشيم، موضوع رابطه با عربستان نبايد شبيه رابطه تهران و واشنگتن شود. عربستان همسايه ماست، مشکلي براي مدتي پيش آمده است و جنگ عربستان با يمن هم مزيد بر علت شده و گرفتاري به وجود آمده است، سياست ايران همواره داشتن روابط خوب با همسايگان از جمله عربستان است».
فيصل بن فرحان، وزير امور خارجه عربستان نيز هفته گذشته گفته بود کشورش آماده مذاکره با ايران است. او تأکيد کرده بود کشورش از مذاکرات استقبال ميکند، البته با ذکر اين شرط که «ايران با خشونت از برنامهها و گروههایي که در منطقه دارد، حمايت نکند». بن فرحان از تلاش «کشورهاي زيادي» براي ميانجيگري خبر داده بود؛ پاکستان يکي از اين کشورهاست و مقاماتش بر اين تمايل تأکيد کردهاند. وزير امور خارجه پاکستان از اعلام آمادگي عربستان براي مذاکره با ايران و همچنين علاقهمندي تهران به گفتوگو با همسايگان استقبال کرد. شاهمحمود قريشي که بهتازگی به رياض، تهران و واشنگتن رفته است، در حاشيه يک نشست خبري در اسلامآباد به ايرنا گفت: «ما خواستار رفع سوءتفاهمهاي احتمالي ميان دو کشور برادر ايران و عربستان هستيم». قريشي با اشاره به روابط نزديک اسلامآباد با رياض گفت: «پاکستان همزمان روابط محکمي با جمهوري اسلامي ايران بهعنوان کشور دوست و همسايه دارد». او تأکيد کرد: «پاکستان خواهان هيچگونه کينه و کدورت ميان تهران و رياض نيست و ما با همين هدف به ايران و عربستان سفر کرده و پيام صلح را به دوستان خود ابلاغ کرديم». وزير امور خارجه
پاکستان افزود: «منطقه تحمل هيچگونه درگيري جديدي را ندارد». عمرانخان، نخستوزير پاکستان نيز در سخنراني خود در اجلاس داووس، از رايزني پاکستان با مقامهاي بلندپايه جمهوري اسلامي ايران، عربستان و آمريکا با هدف تنشزدايي در منطقه سخن گفت و تصريح کرد: «در کشورمان دعا ميکنيم که هيچگونه جنگي در منطقه رخ ندهد، پاکستان ديگر به هيچ درگيري و جنگي نخواهد پيوست و فقط بهدنبال مشارکت در صلح است». او ادامه داد: «جنگ در منطقه منجر به افزايش قيمت نفت شده و پس از آن ميزان فقر در جهان بالا ميرود و فقط خدا ميداند که اين وضعيت احتمالي تا کجا ادامه خواهد يافت».
تلاشهاي پاکستان براي ميانجيگري، کموبيش مانند تلاشهاي عمان، بهتنهايي نخواهد توانست اختلافات جدي و گسترده ميان ايران و عربستان را حل کند، اما افزايش کنشگري اين کشور از جمله نشانههايي است که خبر ميدهد مقامات منطقه در گفتوگوهاي ميان خود، ميز مذاکره بين ايران و عربستان را نزديک ميبينند.