تهرانی‌ها در ششمین سال خشک‌سالی
بیست‌وسوم مهر ۱۴۰۴ مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران گفت: «سال آبی ۱۴۰۳-۱۴۰۴، پنجمین خشک‌سالی پیاپی را پشت سر گذاشتیم و با توجه به کم‌بارشی‌ها از ابتدای پاییز تاکنون، وارد ششمین خشک‌سالی متوالی در سال آبی ۱۴۰۴-۱۴۰۵ شده‌ایم. از نظر میزان بارندگی در مقایسه با میانگین بلندمدت و همچنین در مقایسه با سال گذشته، صد درصد عقب هستیم».
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،
بیست‌وسوم مهر ۱۴۰۴ مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران گفت: «سال آبی ۱۴۰۳-۱۴۰۴، پنجمین خشک‌سالی پیاپی را پشت سر گذاشتیم و با توجه به کم‌بارشی‌ها از ابتدای پاییز تاکنون، وارد ششمین خشک‌سالی متوالی در سال آبی ۱۴۰۴-۱۴۰۵ شده‌ایم. از نظر میزان بارندگی در مقایسه با میانگین بلندمدت و همچنین در مقایسه با سال گذشته، صد درصد عقب هستیم». این داده‌ها نشان می‌دهد ساماندهی شهر تهران از نظر آب و زیست‌محیطی مسئله‌ای حیاتی و از بعضی جهات بحرانی است. دوره هولوسن، حدود 11 هزارو 700 سال آخر تاریخ زمین، تا امروز جدیدترین رسوبات «غیریکپارچه» یا «نرم» هستند. آبرفت‌های رسوبی دشت سیلابی هولوسن بیشتر در جنوب تهران عمدتا در جنوب مشاهده می‌شود.
قدیمی‌ترین و تثبیت‌شده‌ترین رسوبات پلیستوسن و قدیمی‌تر در شمال و جوان‌ترین و نرم‌ترین هولوسن در جنوب قرار دارند. کانال‌های طبیعی رودخانه مانند کن، درکه و بسیاری از کانال‌های کوچک‌تر که رسوبات را در دشت‌های سیلابی خود رسوب می‌دادند، با بتون، پوشیده یا صاف شده‌اند. این امر مانع از فرایند طبیعی رسوب‌گذاری و تغذیه مجدد رسوبات در دشت سیلابی شده است. رسوبات اکنون به طور مؤثر از شهر خارج می‌شوند یا در پشت سدها به دام می‌افتند و منطقه شهری را از تجدید طبیعی رسوبات محروم می‌کنند. تقاضای گسترده برای آب از سوی جمعیت و صنعت تهران منجر به حفر ده‌ها چاه عمیق شده که عمدتا از سفره‌های آب زیرزمینی در لایه‌های آبرفتی هولوسن و پلیستوسن پمپاژ می‌شوند. این امر باعث فرونشست زمین می‌شود. با پمپاژ آب، فضاهای خالی در رس‌ها و سیلت‌های شل و اشباع از آب هولوسن فرو می‌ریزند و زمین دائما فرو می‌ریزد. بخش‌های جنوبی تهران که بر روی ضخیم‌ترین توالی‌های هولوسن ساخته شده‌اند، با سرعت نگران‌کننده‌ای در حال فرونشست هستند که بیش از ۲۵ سانتی‌متر در سال در برخی مناطق است. وجود ۳۰ هزار حلقه چاه غیر‌مجاز در استان تهران برآورد می‌شود. از چاه‌های فعال شهرداری ۱۶۰ میلیون مترمکعب در سال برداشت می‌شود.
شهرداری تهران مجوز حدود ۷۰۰ حلقه چاه دارد که همه آنها فعال نیست و فقط ۳۰۰ حلقه چاه فعال دارد. ۵۰ حلقه چاه شهرداری تهران قابلیت شرب دارد و بقیه غیرقابل شرب است. البته چاه‌هایی که ۹۰ متر عمق دارد، می‌تواند در اختیار آبفا قرار بگیرد و بهسازی شود. برآورد می‌شود که کشاورزی تهران باید ۳۸ درصد برداشت از آب زیرزمینی را کم کند. همچنین کل مصرف آب تهران باید تا پایان برنامه هفتم ۲۲ درصد کاهش یابد. مسائل خاص تهران -یک محیط ساخته‌شده وسیع، رودخانه‌های مدفون، کوهپایه‌های بی‌ثبات و محل‌های دفن زباله آشفته- نمایانگر سوء‌مدیریت محیط‌زیستی است. اتصال مجدد تهران به سامانه‌های طبیعی با معکوس‌کردن راهبرد دفن و کنترل طبیعت و در عوض، پیونددادن عملکردهای شهر به سامانه‌های کوهستانی و حوزه آبخیز البرز ممکن است. احیای رود دره‌ها از فاضلاب‌های بتونی برای بازیابی راهروهای سبز الزامی است. رودخانه‌های سرپوشیده بزرگ‌ترین دارایی محیط‌زیستی از دست رفته تهران هستند. آنها باید به عنوان «ستون فقرات سبز» آینده شهر دیده شوند.
در ابتدا ساماندهی یک قطعه یکی، دو کیلومتری از یک رودخانه سرپوشیده با اهمیت کمتر مثلا در یک پارک با نصب تصفیه آب خطی در بخش‌هایی که هنوز پوشیده هستند، امکان‌پذیر است تا آب را قبل از جاری‌شدن به پایین‌دست تمیز کنیم. این امر مانع از تبدیل رودخانه‌ها به فاضلاب‌های روباز می‌شود. ایجاد شبکه سبز-آبی با تبدیل راهروهای بالای رودخانه‌ها به پارک‌های خطی پیوسته، بزرگراه‌های دوچرخه و مسیرهای عابر پیاده. این فقط مربوط به کشف آب نیست؛ بلکه مربوط به ایجاد بافت همبند برای محیط زیست و مردم است. از راهروهای احیاشده رودخانه به عنوان مجرای اصلی آب‌های سطحی می‌توان استفاده کرد و آن را با اصول شهر اسفنجی آبراه‌های زیستی، حوضچه‌های نگهداری برای کنترل سیلاب به کار گرفت. یک کمپین عظیم و مشارکتی با مشارکت شهروندان برای کاشت گونه‌های بومی مقاوم در برابر خشک‌سالی با ریشه‌های عمیق (مانند بلوط ایرانی) در دامنه‌ها خاک را تثبیت، آلودگی را جذب و زیستگاه را احیا می‌کند.
ایجاد «پل‌های زیست‌محیطی»: در جایی که توسعه، دامنه‌های تپه‌ها را تکه‌تکه کرده است، پل‌های هوایی یا راهروهای سبز زیستگاه‌های حیات وحش را دوباره به هم متصل می‌کند. مقاوم‌سازی محیط ساخته‌شده ۷۰۰ کیلومتر مربعی با پوشش «شهر اسفنجی» به نحوی باید صورت گیرد که بافت شهری موجود نفوذپذیرتر و کارآمدتر شود. بخشی از این فعالیت‌ها را می‌توان به‌این‌ترتیب نام برد: اجباری‌کردن سقف‌های سبز و انرژی خورشیدی پشت‌بام، الزام به نصب سقف‌های سبز یا پنل‌های خورشیدی در تمام ساختمان‌های جدید و تشویق به نصب سقف‌های سبز برای مدیریت آب‌های سطحی.
آخرین مطالب منتشر شده در روزنامه شرق را از طریق این لینک پیگیری کنید.
