مذاکرات صلح در سالگرد هفتم اکتبر

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،

شرق: جنگ ویرانگر غزه در شب ورود به دومین سال خود، شاهد تلاشی جدید برای پایان درگیری بود؛ تلاشی که با مذاکرات غیرمستقیم میان مقام‌های اسرائیل و حماس در شرم‌الشیخ مصر، بر‌اساس طرح صلحی از سوی دونالد ترامپ، آغاز شد. اما واقعیت میدانی نشان می‌داد صلح هنوز فاصله‌ای طولانی تا تحقق دارد. مقام‌های اسرائیلی و حماس روز گذشته در یکی از اقامتگاه‌های تفریحی ساحل دریای سرخ در مصر وارد گفت‌وگوهای غیرمستقیم شدند. این مذاکرات بخشی از طرح صلحی بود که ترامپ، رئیس‌جمهوری ایالات متحده، هفته گذشته برای پایان‌دادن به جنگ دو‌ساله غزه ارائه کرده بود. با وجود فضای دیپلماتیک تازه، تردیدهای زیادی درباره محتوای طرح باقی مانده است؛ ازجمله مسئله خلع سلاح حماس، که از مطالبات اصلی اسرائیل محسوب می‌شود، و همچنین ساختار حکمرانی آینده نوار غزه.

ترامپ در سخنانش گفته بود توافقی درباره غزه می‌تواند مسیر روند صلحی بزرگ‌تر را در خاورمیانه هموار کند و چهره منطقه را تغییر دهد. با این حال در همان روزی که این طرح بر میز قرار گرفت، اسرائیل به بمباران غزه ادامه داد و از توقف حملات سر باز زد. وزارت بهداشت غزه اعلام کرد در ۲۴ ساعت گذشته دست‌کم ۱۹ نفر در حملات هوایی اسرائیل کشته و ۹۶ نفر دیگر زخمی شده‌اند.

گفت‌وگوهای غیرمستقیم در شرم‌الشیخ

بر‌اساس بیانیه دفتر نخست‌وزیر بنیامین نتانیاهو، هیئت اسرائیلی به سرپرستی رون درمر، مذاکره‌کننده ارشد دولت، روز دوشنبه وارد شرم‌الشیخ شد. هیئت حماس نیز به ریاست خلیل الحیة روز یکشنبه به مصر رسیده بود.

به گفته منابع مصری، مذاکرات بر مرحله نخست آتش‌بس متمرکز بود؛ از‌جمله عقب‌نشینی جزئی نیروهای اسرائیلی، آزادی گروگان‌های باقی‌مانده در مقابل آزادی زندانیان فلسطینی در اسرائیل و زمینه‌سازی برای روند خلع سلاح تدریجی در غزه. روزنامه دولتی الاهرام گزارش داد که استیو ویتکاف، فرستاده ویژه آمریکا در خاورمیانه و جرد کوشنر، داماد و مشاور ترامپ، نیز در این گفت‌وگوها حضور یافتند. مقام‌های مصری گفتند این نشست «گامی مهم در بازسازی نظم منطقه‌ای» به شمار می‌رود.

طرح صلح و چشم‌انداز آن

طرح ارائه‌شده از سوی ترامپ شامل چند بند اصلی بود: آزادی ۴۸ گروگان باقی‌مانده (که حدود ۲۰ نفر از آنها زنده شناخته می‌شدند) طی سه روز، کناره‌گیری کامل حماس از قدرت و تحویل سلاح‌های این گروه. نتانیاهو گفته بود گفت‌وگوها «حداکثر ظرف چند روز» به نتیجه خواهد رسید، اما برخی مقام‌های حماس هشدار داده بودند زمان بیشتری لازم است تا پیکر گروگان‌های کشته‌شده در زیر آوار پیدا شود. عبدالفتاح السیسی، رئیس‌جمهوری مصر، در سخنانی تلویزیونی ضمن تمجید از ابتکار ترامپ گفت: «آتش‌بس، بازگرداندن گروگان‌ها و اسرا، بازسازی غزه و آغاز روند سیاسی منتهی به تشکیل کشور فلسطین، یعنی ما در مسیر درست صلح و ثبات پایدار گام برمی‌داریم». او تأکید کرد که نظام صلحی که از دهه ۱۹۷۰ به ابتکار آمریکا در منطقه شکل گرفته «چارچوبی راهبردی برای ثبات خاورمیانه» بوده است. السیسی این سخنان را در مراسم سالگرد جنگ ششم اکتبر ۱۹۷۳ با اسرائیل بیان کرد؛ نبردی که به بازپس‌گیری صحرای سینا از سوی مصر انجامید؛ همان سرزمینی که اکنون میزبان مذاکرات صلح جدید بود. ایالات متحده اعلام کرده بود که آزادی گروگان‌ها منوط به توقف حملات اسرائیل است. با این حال، ارتش اسرائیل گفت حملاتش صرفا «دفاعی» است و برای حمایت از نیروهای زمینی انجام می‌شود. در روزهای اخیر، ده‌ها فلسطینی در جریان این حملات کشته شده بودند.

وزارت بهداشت غزه اعلام کرد در ۲۴ ساعت گذشته، پیکر ۱۹ قربانی، از‌جمله دو امدادگر که هدف تیراندازی و حملات هوایی اسرائیل قرار گرفتند، به بیمارستان‌ها منتقل شده است. شمار مجروحان ۹۶ نفر گزارش شد. در حمله ۷ اکتبر، نیروهای حماس ۲۵۱ اسرائیلی را ربودند و حدود هزارو 200 نفر، عمدتا غیرنظامی، کشته شدند. بیشتر گروگان‌ها در آتش‌بس‌های گذشته یا توافق‌های تبادل اسرا آزاد شده‌اند. در‌حالی‌که گفت‌وگوها در مصر جریان دارد، خانواده‌های گروگان‌های اسرائیلی نامه‌ای به کمیته نوبل ارسال کردند و خواستار اعطای جایزه صلح نوبل به دونالد ترامپ شدند. آنها نوشتند: «در همین لحظه، طرح جامع رئیس‌جمهور ترامپ برای آزادی همه گروگان‌های باقی‌مانده و پایان این جنگ بر میز است. برای نخستین بار در ماه‌ها، امیدواریم کابوس ما به پایان برسد».

در نوار غزه، خانواده‌هایی که از آغاز جنگ در آوارگی و ترس زندگی می‌کردند، امید چندانی به بهبود اوضاع نداشتند. مادرانی که در نخستین روز جنگ فرزندشان را به دنیا آوردند، دومین سالگرد تولدشان را زیر صدای انفجار گذراندند.

رولا ساکر، ساکن اردوگاه النصیرات، گفت: «دو سال گذشته سراسر رنج بوده. امید داشتم دخترم قوی بزرگ شود، اما او ضعیف است. از سوءتغذیه رنج می‌برد. پنج ماه است وزنش از هشت کیلوگرم بیشتر نشده». چادر کوچک خانواده او فقط شامل چند وسیله ساده است: یک صندلی پلاستیکی، فرشی کهنه و مقداری لباس شسته‌شده. امل الطویل و همسرش مصطفی نیز پس از سه سال انتظار صاحب پسری به نام علی شدند، اما اکنون در چادری بی‌امکانات زندگی می‌کنند؛ بدون آب سالم، غذای کافی، واکسن یا حتی اسباب‌بازی. امل می‌گوید: «برای او زندگی دیگری تصور کرده بودم... . او حتی نمی‌داند خانواده امن چه احساسی دارد».

با وجود همه این تحرکات دیپلماتیک، چشم‌انداز صلح همچنان شکننده و دور از دسترس است. ناظران منطقه‌ای می‌گویند حتی در صورت دستیابی به توافق اولیه، اجرای آن به هماهنگی پیچیده‌ای میان اسرائیل، مصر، ایالات متحده و نهادهای فلسطینی نیاز دارد. در غزه، ویرانی و بی‌اعتمادی چنان عمیق است که بازسازی، صرفا ساختن خانه‌ها نیست، بلکه بازگرداندن حس انسانیت و امنیت به نسلی است که زیر بمباران رشد کرده است. بسیاری از خانواده‌ها می‌گویند صلح زمانی معنا دارد که کودکان‌شان بتوانند برای نخستین بار در دو سال گذشته شب را بی‌هراس از انفجار به صبح برسانند.

آخرین مطالب منتشر شده در روزنامه شرق را از طریق این لینک پیگیری کنید.