درس‌هایی از سنگاپور برای ما
مدیریت بحران از طریق حکمرانی مجازی
از بی‌ثباتی فیزیکی تا تاب‌آوری دیجیتال در عصر حاضر، جوامع با چالش‌های بی‌سابقه‌ای (شاید) روبه‌رو هستند؛ از بلایای طبیعی و همه‌گیری‌ها (پاندمی) تا نوسانات اقتصادی و تهدیدهای سایبری، اگرچه سایه جنگ‌های میدانی و تسلیحاتی همواره از دیرباز بر سر کشورها و دولت‌ها بوده است. در چنین شرایطی زیرساخت‌های متمرکز حکمرانی به عنوان نقاط آسیب‌پذیر اصلی شناخته می‌شوند
به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،
سهیل قدیری: از بی‌ثباتی فیزیکی تا تاب‌آوری دیجیتال در عصر حاضر، جوامع با چالش‌های بی‌سابقه‌ای (شاید) روبه‌رو هستند؛ از بلایای طبیعی و همه‌گیری‌ها (پاندمی) تا نوسانات اقتصادی و تهدیدهای سایبری، اگرچه سایه جنگ‌های میدانی و تسلیحاتی همواره از دیرباز بر سر کشورها و دولت‌ها بوده است. در چنین شرایطی زیرساخت‌های متمرکز حکمرانی به عنوان نقاط آسیب‌پذیر اصلی شناخته می‌شوند. وابستگی به فرایندهای سنتی و فیزیکی نه‌تنها سرعت واکنش را کاهش می‌دهد، بلکه در زمان بحران، منجر به فلج‌شدن سیستم مدیریتی و کاهش اعتماد عمومی می‌شود. ما در این نوشته به دنبال آن هستیم تا استراتژی «حکمرانی مجازی» را به عنوان راهکاری بنیادین در راستای تحقق بالشتک‌های ضربه‌گیر در زیرساخت‌های مدیریتی معرفی کنیم. بررسی الگوی موفق سنگاپور نشان خواهد داد که چگونه می‌توان از فناوری‌های دیجیتال برای تقویت تاب‌آوری ملی و ارتقای کارایی حکمرانی استفاده کرد.
تحلیل وضعیت: نقاط آسیب‌پذیر حکمرانی متمرکز سنتی که بر حضور فیزیکی، بایگانی کاغذی و فرایندهای کند اداری استوار شده، در برابر شوک‌های ناگهانی شکننده است.
سه ضعف کلیدی این مدل‌ها عبارت‌اند از:
کندی در تصمیم‌گیری: در زمان بحران، داده‌ها به‌کندی منتقل می‌شوند و فرایندهای تصمیم‌گیری به دلیل وابستگی به کاغذ و جلسات فیزیکی به تأخیر می‌افتند.
تمرکز ریسک: تجمع نیروی کار و اطلاعات حیاتی در یک مکان فیزیکی، سیستم را در برابر حملات فیزیکی یا سایبری آسیب‌پذیر می‌سازد.
عدم شفافیت و اعتماد: فرایندهای پیچیده و غیرشفاف زمینه را برای فساد فراهم کرده و در زمان بحران باعث بی‌اعتمادی مردم به عملکرد
سیستم می‌شود.
راهکار: الگوی حکمرانی مجازی به‌مثابه بالشتک ضربه‌گیر (Impact Buffer)؛ حکمرانی مجازی فرایند استفاده از فناوری‌های دیجیتال برای تبدیل سیستم مدیریتی متمرکز به یک شبکه توزیع‌شده و تاب‌آور است.
این رویکرد سه بالشتک اصلی برای مدیریت بحران ایجاد می‌کند:
بالشتک سرعت و واکنش: با انتقال فرایندهای حیاتی به پلتفرم‌های دیجیتال، امکان تصمیم‌گیری سریع و اقدامات هماهنگ از راه دور فراهم می‌شود. در زمان بحران این سرعت در واکنش می‌تواند جان انسان‌ها را نجات داده و از زیان‌های اقتصادی جلوگیری کند.
بالشتک امنیت اطلاعات و دسترسی: داده‌ها به جای تمرکز در یک سرور فیزیکی به صورت امن و توزیع‌شده ذخیره و پردازش می‌شوند. این کار ریسک ازبین‌رفتن اطلاعات حیاتی بر اثر بلایای طبیعی یا حملات سایبری را به
حداقل می‌رساند.
بالشتک شفافیت و مشارکت: پلتفرم‌های دیجیتال امکان رصد لحظه‌ای عملکرد و فرایندهای دولتی را فراهم می‌کنند. این شفافیت اعتماد عمومی را افزایش داده و مردم را به عنوان شرکای فعال در مدیریت بحران
مشارکت می‌دهد.
درس‌هایی از سنگاپور
از تئوری تا عمل سنگاپور به‌عنوان یک رهبر جهانی در حکمرانی مجازی، الگویی عملی برای پیاده‌سازی این استراتژی ارائه می‌دهد. رویکرد این کشور بر مبنای سرمایه‌گذاری بلندمدت در پلتفرم‌های یکپارچه و هوشمند بوده است.
پلتفرم My Info: این سیستم یکپارچه امکان دسترسی شهروندان به تمام خدمات دولتی را به صورت آنلاین فراهم می‌کند. در زمان همه‌گیری کووید 19 این پلتفرم به‌عنوان یک ابزار حیاتی برای اطلاع‌رسانی، پیگیری وضعیت سلامت و توزیع کمک‌های دولتی عمل کرد.
شهر هوشمند Smart Nation: سنگاپور با استفاده از شبکه‌ای از حسگرها و داده‌های کلان، مدیریت منابعی چون آب و انرژی را به صورت لحظه‌ای بهینه می‌کند. این سیستم به‌عنوان یک بالشتک ضربه‌گیر، از فشار بر زیرساخت‌ها در زمان اوج مصرف جلوگیری می‌کند.
پاسخ‌گویی سریع در زمان بحران: در طول بحران‌های مالی و زیست‌محیطی، زیرساخت‌های دیجیتال به دولت سنگاپور امکان داد تا با سرعت بی‌سابقه‌ای به نیازهای جامعه واکنش دهد و خدمات حیاتی را بدون وقفه ارائه کند.
مدیریت بحران از طریق حکمرانی مجازی یک استراتژی کلیدی برای ارتقای تاب‌آوری ملی و پایداری سرزمینی است. این رویکرد مدیران را قادر می‌کند تا از یک سیستم مدیریتی واکنش‌گرا به یک ساختار پیش‌نگر و هوشمند تغییر وضعیت دهند.
سرمایه‌گذاری در این حوزه نه‌تنها کارایی اداری را افزایش می‌دهد، بلکه اعتماد عمومی را تقویت کرده و کشور را برای مقابله با چالش‌های آینده آماده می‌کند. ما بر این باوریم تا با الگوبرداری از تجارب بین‌المللی موفق مانند سنگاپور یک نقشه راه ملی برای پیاده‌سازی حکمرانی مجازی تدوین شود. این نقشه راه باید بر سه محور اصلی، توسعه زیرساخت‌های دیجیتال، آموزش مدیران و کارکنان و تدوین قانون حمایتی برای تسهیل فرایند انتقال استوار باشد. اگرچه پیش از این لازم است تا بازنگری طرح آمایش سرزمینی، مأموریت مناطق شهری و غیرشهری مطابق با نیازهای آینده و بحران‌های پیش‌رو باشد. نگاهی واقع‌بینانه به دور از هرگونه بزرگ‌پنداری و تکیه بر واقعیت صرف، نه تخیل.
آخرین مطالب منتشر شده در روزنامه شرق را از طریق این لینک پیگیری کنید.
