خطر بازگشت به پاتوق‌ها

به گزارش گروه رسانه‌ای شرق،

روز گذشته پیامی در فضای مجازی دست به دست شد مبنی بر اینکه تعداد زیادی مرد با وضعیت خاص در حالی‌ که لباس راحتی به تن داشتند در جاده جاجرود مشاهده شده‌‌اند. عده‌ای تعداد آنها را حدود 500 نفر اعلام کرده بودند. در برخی از پیام‌های منتشرشده آمده بود که این افراد پابرهنه و به دنبال ماشین بوده‌اند. برخی هم گفتند که بعد از صحبت‌کردن با آنها، متوجه شده‌اند که از مددجویان کمپ ماده 16 ترک اعتیاد شهرداری هستند. اما مشخص نیست که این افراد ترخیص شده‌اند یا قرار بوده به جای دیگری منتقل شوند. آیا سرپناهی دارند یا خانواده‌ای که آنها را نگه دارد؟ سپیده علیزاده، فعال حوزه آسیب‌های اجتماعی است که سال‌ها در حوزه اعتیاد فعالیت کرده. او مدیر و مؤسس مؤسسه نورسپید هدایت است که در زمینه زنان آسیب‌دیده کار می‌کند. در شرایطی که دسترسی به شخصی که درباره وضعیت این افراد رهاشده در جاده امکان‌پذیر نبود، او توضیحاتی به «شرق» داد: «من هم این پیام‌ها را در فضای مجازی دیده‌ام اما صحت و سقم آن را نمی‌توانم تأیید یا رد کنم. اما به‌خوبی یادم است که در دوران کرونا به محض اعلام اپیدمی و ترس از همه‌گیری، همه مراکز به صورت رسمی یا غیررسمی، مددجویان خود اعم از معتادان، بیماران مزمن اعصاب و روان، کارتن‌خواب‌های سرپایی و... را ترخیص کردند. من نمی‌دانم دستور این برخوردها را چه کسی صادر می‌کند». او ادامه داد: «آن زمان بسیاری از این مددجویان در میدان شوش و مرکزی که مدیریتش با من بود، تجمع کردند. زنان از خوابگاه ما استفاده می‌کردند و مردان به نقاطی دیگر می‌رفتند. ما فارغ از دستورالعمل‌هایی که آن زمان صادر شد به دلیل فوریت موضوع، درِ مرکز را باز گذاشته بودیم تا این افراد بتوانند غذایی برای خوردن، جایی برای شب را به صبح رساندن و استحمام داشته باشند. اما متأسفانه در دو سه سال اخیر، شهردار تهران تمام مراکزی را که سمن‌ها در آن خدمات شبانه‌روزی می‌دادند و افراد آسیب‌دیده به انتخاب خودشان به آنها مراجعه می‌کردند را تعطیل کرد. در حالی که ما آن زمان هر روز 400 بسته غذایی میان کارتن‌خواب‌ها توزیع می‌کردیم؛ غذاهایی که با حمایت‌های مردمی در اختیار ما قرار می‌گرفت». به گفته علیزاده، در این شرایط بحرانی مددجویان از داشتن چنین مراکزی محروم شده‌اند: «بسیاری از این معتادان مانند سایر کارتن‌خواب‌ها جایی برای پناه‌گرفتن ندارند. خانواده بسیاری از این افراد حتی در این شرایط بحرانی که آنها نیاز به کمک دارند هم پاسخی به تلفن‌های آنها و درخواست کمک‌ برای جا و پناه نمی‌دهند. این افراد چاره‌ای ندارند جز آنکه دوباره به دل پاتوق‌ها بازگردند».

ترخیص اجباری بدون پول و لباس مناسب

او درباره پابرهنه‌بودن این افراد بر‌اساس پیام‌های منتشرشده در فضای مجازی هم می‌گوید: «بارها شاهد این صحنه بوده‌ام که این افراد و حتی زنان را با دمپایی ترخیص کرده‌اند و آنها چاره‌ای نداشته‌اند به‌جز اینکه بدون پول و با دمپایی‌ از شهرستان‌های اطراف تهران خودشان را به تهران برسانند. توجه کنید زن معتادی که در چنین شرایطی رها می‌شود، تا رسیدن به تهران ممکن است با تعرض و مسائل دیگر مواجه شود. مردی هم که با دمپایی و لباس آبی کمپ ترخیص می‌شود برای رسیدن به شهر ممکن است دست به سرقت بزند». او گفت بسیاری از افرادی که در چنین شرایطی از کمپ‌ها ترخیص می‌شوند نه به دلخواه خود، که به اجبار در این مراکز جا گرفته‌اند: «طبیعی است که اولین میل این گروه مصرف دوباره مواد است. این شهروندان هم هم‌وطن ما و بخشی از جامعه هستند. مصرف‌کننده مواد و نیازمند به آن هستند. اگر مواد به این افراد نرسد، بقای آنها به خطر می‌افتد. حقیقت این است که جنگ زمان ترک‌دادن آنها نیست. باید مسئولان به این افراد و نحوه حمایت از آنها در این شرایط فکر کنند». سؤال مهمی که با توجه به شرایط جنگ و اضطرار مطرح می‌شود آن است که آیا اساسا ترخیص معتادان از کمپ‌های ترک اعتیاد در این شرایط اقدام درستی است یا نه؟ سؤالی که علیزاده در پاسخ به آن گفت: «من با ترخیص آنها موافق‌ترم. به این دلیل که حتی اگر یک نفر از آنها بتواند از خانواده خود در این شرایط حمایت کند و کمک‌‌کننده باشد، بسیار مهم است. به‌علاوه اینکه ممکن است جایی برای پناه‌گرفتن پیدا کنند. اما مشکل وضعیتی است که آنها ترخیص می‌شوند. در این وضعیت کرامت انسانی آنها خدشه‌دار می‌شود. این شیوه ترخیص سؤالی را مطرح می‌کند به این معنا که آیا زمانی که افراد معتاد را گرفته و وارد کمپ‌ها می‌کنند، به این موضوع فکر نمی‌کنند که در صورت بروز بحران‌هایی مانند جنگ یا بلایای طبیعی باید برای این افراد چه حمایت‌هایی در نظر گرفته شود؟».