وقتی دندان‌پزشکان نگران هستند

علی مرسلی

هفته گذشته شصت‌وچهارمین کنگره جامعه دندان‌پزشکی ایران که بزرگ‌ترین گردهمایی دندان‌پزشکان کشور است، در تهران برگزار شد. اِکسیدا مخفف عبارت  «Exhibition and Congress of Iranian Dental Association» است و به عنوان برند رسمی کنگره و نمایشگاه سالانه جامعه دندان‌پزشکی ایران شناخته می‌شود. این رویداد از سال ۱۳۴۲ به طور تقریبا منظم برگزار شده و به عنوان بزرگ‌ترین و معتبرترین گردهمایی علمی و تخصصی دندان‌پزشکی در ایران و منطقه شناخته می‌شود. در گردهمایی دندان‌پزشکان امسال، رویکرد متنوع و بین‌رشته‌ای چشمگیری وجود داشت و یکی از این رویدادهای بین‌رشته‌ای پنل اختصاصی علوم انسانی در کنگره دندان‌پزشکی بود. در این پنل مباحث متنوعی از علوم انسانی که در پیوند با طبابت دندان‌پزشکی هستند مطرح شد و جالب اینکه تعدادی از سخنرانان و برگزارکنندگان این پنل، تحصیلات بین‌رشته‌ای داشتند. برای مثال در انسان‌شناسی پزشکی، جامعه‌شناسی، تاریخ و‌... هم علاوه بر دندان‌پزشکی تحصیلات آکادمیک داشتند.

علاوه بر برگزاری پنل‌های علمی مربوط به تخصص‌های دندان‌پزشکی، برپایی پنل‌های علمی با نگاه جامعه‌نگر و طرح مباحثی درباره مسائل اجتماعی که عدم دسترسی گروه‌های زیادی مردم جامعه به خدمات دندان‌پزشکی به دلیل مشکلات اقتصادی را بررسی می‌کرد، در اکسیدای امسال بسیار مشهود بود که نشانه نگرانی جامعه دندان‌پزشکی از دسترسی مردم به حق سلامت است. این نگاه جامعه‌نگر جامعه دندان‌پزشکی در کنگره‌ای که کاملا با اتکا به بخش خصوصی و پشتیبانی مالی شرکت‌های خصوصی و انجمن‌های علمی غیردولتی برگزار می‌شود، نشانه دغدغه‌مندی اخلاقی، صنفی و تمایل به مشارکت مدنی یک صنف برای تأثیر مثبت در سطح جامعه و نگرانی عمیق از وضعیت موجود است. دندان‌پزشکان سیاست‌گذار بخش سلامت بهداشت دهان مردم نیستند و متولی رسمی سلامت در جامعه، دولت و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است که تقریبا انحصار کامل را در سیاست‌گذاری سلامت کشور بر عهده دارد‌. ورود انجمن‌های علمی جامعه دندان‌پزشکی که قدرت اجرائی چندانی در مقایسه با دولت ندارند، در حد طرح مسائل جامعه‌نگر در کنگره‌ها و هشدار درباره مسئولیت در برابر سلامت جامعه به نظر می‌رسد حداقل بتواند در مقیاس فردی روی دغدغه‌های سلامت مسئولان (‌که برخی از آنها از قضا دندان‌پزشک هم هستند) تأثیر مثبت بگذارد و آنها را نسبت به فاجعه سلامت دهان و دندان مردم به‌ویژه اقشار فرودست محروم از خدمات پیشگیری و درمانی، حساس‌تر کند.