حواشی جشنواره چهلم فیلم فجر

گروه هنر: فقط چند روز از اعلام فهرست فیلم‌های بخش مسابقه جشنواره می‌گذرد و همچنان حواشی مربوط به فیلم‌های حاضر در بخش مسابقه و فیلم‌هایی که در جشنواره چهلم فیلم فجر حضور ندارند، ادامه دارد. بخشی از این انتقادها به حضور فیلم‌سازان ناآشنا در این دوره جشنواره برمی‌گردد و بسیاری از این جهت چهلمین جشنواره فیلم فجر را ناامیدکننده توصیف می‌کنند و از سویی دیگر برخی معتقدند شاید زمان این رسیده تا به نام‌هایی که چندان شناخته‌شده نیستند، فرصت بیشتری برای دیده‌شدن داد. با‌این‌حال، نمی‌توان انکار کرد که بخشی از هیاهوی هر‌ساله جشنواره فیلم فجر، به حضور کارگردان‌های نام‌آشنا با فیلم‌های کنجکاوی‌برانگیز آنها مربوط می‌شود و امسال از فیلم‌هایی که تا مدتی قبل مخاطبان زیادی امیدوار به حضورشان بودند، خبری نیست. هومن سیدی، سعید روستایی، مانی حقیقی و وحید جلیلوند برخی از فیلم‌سازانی هستند که غیبتشان در این دوره از جشنواره حواشی بسیاری ایجاد کرد.
اما به‌تازگی علی زرنگار، فیلم‌نامه‌نویس سینمای ایران که اولین فیلم سینمایی خود در مقام کارگردان را با نام «علت مرگ: نامعلوم» به تهیه‌کنندگی مجید برزگر ساخته و در چهلمین جشنواره فیلم فجر شرکت کرده بود، در یادداشتی که در صفحه خود منتشر کرد، به حذف فیلمش از این رقابت انتقاد کرد. او نوشته است: «سینما تاریخ‌نگاریِ اجتماعی‌ست. فیلمِ اجتماعی، روایتگرِ روزگاری‌ست که بر مردمان می‌رود. و «علت مرگ: نامعلوم» یک فیلمِ اجتماعی‌ است که وفادارانه به واقعیت می‌پردازد. آنچه شما را وادار کرده است که علی‌رغم رأی شش به یکِ هیئت انتخاب، آن را کنار بگذارید، همین واقعیت فاش و آشکاری‌ است که هر روزه مردمان با آن دست به گریبان‌اند. روی سخنم با شماست که به خودتان حق می‌دهید روی رأی هیئت انتخاب خط بکشید و با نگاه ناموزونتان آن را به هیچ بینگارید. روی سخنم با شماست، «شما» یعنی کسانی که همیشه سوی دیگر ما ایستاده‌اید و در زمینِ دیگری به‌‌جز فرهنگ، به بازی حذف و جرح و ابطالتان پرداختید. روی سخنم با شماست؛ شمایی که سینما را مِلک شخصی خود می‌دانید و اختیار دست‌بردن در لیست نهایی هیئت انتخاب را دارید، تا هر وقت که لازم باشد بیایید و دلواپسانه فیلمی را از لیست نهایی خارج کنید.
دارم از سینما حرف می‌زنم. با شما دارم از سینما حرف می‌زنم، بیهوده است اما دارم از زحمت بسیار حرف می‌زنم. این خشم و اندوهم کمتر به خاطرِ خودم و بیشتر به خاطر عواملی‌ است که دلسوزانه پابه‌پایم آمدند تا سرآخر آن فیلمی که آرزو داشتیم به انجام برسد.
دارم از سینما حرف می‌زنم؛ سینمایی که آن را نه با هزینه ارگان‌های دولتی ساختم و نه با پول‌های کثیفِ سرگردان، بلکه با خونِ دلی که تاوان آن را با توانی که دیگر برایم نمانده دارم پس می‌دهم. آنان که در این مسیر، کنارم بودند می‌دانند از چه روزهایی دارم حرف می‌زنم. به حقیقت و راستی این سخن، هیئت انتخاب می‌تواند گواهی دهد. ای ‌کاش هیئت انتخاب، لیست انتخابی خود را آشکار می‌کرد تا تفاوت میان انتخاب و انتصاب مشخص گردد. این فیلم با اکثریت آرا، جزء منتخبین حضور در چهلمین جشنواره فیلم فجر بوده است که در لحظات آخر از لیست کنار گذاشته شد. من برای فیلمم چانه نمی‌زنم. دارم از اعتبار جشنواره حرف می‌زنم، از تراکم اندیشه‌های ناهمگون که در مواجهه با هم بارور می‌شوند و شما در این نسل‌افکنی اندیشه، درخت فرهنگ را به سترونی می‌کشانید.
حقیقت پنهان نمی‌ماند. فرهنگ راه خود را باز می‌کند. هیچ واژه‌ای در قفس نخواهد ماند و معنایی پنهان در آستینِ هیچ هنرمندی. قلم در دست من است. و کاغذهای کاهی منتظر که بر آنها می‌نویسم. از آنچه که بر ما می‌رود سخن خواهم گفت. از مردمِ روزگار خویش، بیشتر، وفادارانه‌تر، چنانچه تا به امروز نوشته‌ام. پس این قصه ادامه خواهد داشت، این قصه با تمام توانم ادامه خواهد داشت... که رنجِ کوه بریدن نصیبِ فرهاد است».
علی زرنگار پیش از این به‌عنوان نویسنده، آثاری همچون «بدون تاریخ، بدون امضا»، «مغز استخوان» و «چهارشنبه ۱۹ اردیبهشت» را در کارنامه خود دارد.

گروه هنر: فقط چند روز از اعلام فهرست فیلم‌های بخش مسابقه جشنواره می‌گذرد و همچنان حواشی مربوط به فیلم‌های حاضر در بخش مسابقه و فیلم‌هایی که در جشنواره چهلم فیلم فجر حضور ندارند، ادامه دارد. بخشی از این انتقادها به حضور فیلم‌سازان ناآشنا در این دوره جشنواره برمی‌گردد و بسیاری از این جهت چهلمین جشنواره فیلم فجر را ناامیدکننده توصیف می‌کنند و از سویی دیگر برخی معتقدند شاید زمان این رسیده تا به نام‌هایی که چندان شناخته‌شده نیستند، فرصت بیشتری برای دیده‌شدن داد. با‌این‌حال، نمی‌توان انکار کرد که بخشی از هیاهوی هر‌ساله جشنواره فیلم فجر، به حضور کارگردان‌های نام‌آشنا با فیلم‌های کنجکاوی‌برانگیز آنها مربوط می‌شود و امسال از فیلم‌هایی که تا مدتی قبل مخاطبان زیادی امیدوار به حضورشان بودند، خبری نیست. هومن سیدی، سعید روستایی، مانی حقیقی و وحید جلیلوند برخی از فیلم‌سازانی هستند که غیبتشان در این دوره از جشنواره حواشی بسیاری ایجاد کرد.
اما به‌تازگی علی زرنگار، فیلم‌نامه‌نویس سینمای ایران که اولین فیلم سینمایی خود در مقام کارگردان را با نام «علت مرگ: نامعلوم» به تهیه‌کنندگی مجید برزگر ساخته و در چهلمین جشنواره فیلم فجر شرکت کرده بود، در یادداشتی که در صفحه خود منتشر کرد، به حذف فیلمش از این رقابت انتقاد کرد. او نوشته است: «سینما تاریخ‌نگاریِ اجتماعی‌ست. فیلمِ اجتماعی، روایتگرِ روزگاری‌ست که بر مردمان می‌رود. و «علت مرگ: نامعلوم» یک فیلمِ اجتماعی‌ است که وفادارانه به واقعیت می‌پردازد. آنچه شما را وادار کرده است که علی‌رغم رأی شش به یکِ هیئت انتخاب، آن را کنار بگذارید، همین واقعیت فاش و آشکاری‌ است که هر روزه مردمان با آن دست به گریبان‌اند. روی سخنم با شماست که به خودتان حق می‌دهید روی رأی هیئت انتخاب خط بکشید و با نگاه ناموزونتان آن را به هیچ بینگارید. روی سخنم با شماست، «شما» یعنی کسانی که همیشه سوی دیگر ما ایستاده‌اید و در زمینِ دیگری به‌‌جز فرهنگ، به بازی حذف و جرح و ابطالتان پرداختید. روی سخنم با شماست؛ شمایی که سینما را مِلک شخصی خود می‌دانید و اختیار دست‌بردن در لیست نهایی هیئت انتخاب را دارید، تا هر وقت که لازم باشد بیایید و دلواپسانه فیلمی را از لیست نهایی خارج کنید.
دارم از سینما حرف می‌زنم. با شما دارم از سینما حرف می‌زنم، بیهوده است اما دارم از زحمت بسیار حرف می‌زنم. این خشم و اندوهم کمتر به خاطرِ خودم و بیشتر به خاطر عواملی‌ است که دلسوزانه پابه‌پایم آمدند تا سرآخر آن فیلمی که آرزو داشتیم به انجام برسد.
دارم از سینما حرف می‌زنم؛ سینمایی که آن را نه با هزینه ارگان‌های دولتی ساختم و نه با پول‌های کثیفِ سرگردان، بلکه با خونِ دلی که تاوان آن را با توانی که دیگر برایم نمانده دارم پس می‌دهم. آنان که در این مسیر، کنارم بودند می‌دانند از چه روزهایی دارم حرف می‌زنم. به حقیقت و راستی این سخن، هیئت انتخاب می‌تواند گواهی دهد. ای ‌کاش هیئت انتخاب، لیست انتخابی خود را آشکار می‌کرد تا تفاوت میان انتخاب و انتصاب مشخص گردد. این فیلم با اکثریت آرا، جزء منتخبین حضور در چهلمین جشنواره فیلم فجر بوده است که در لحظات آخر از لیست کنار گذاشته شد. من برای فیلمم چانه نمی‌زنم. دارم از اعتبار جشنواره حرف می‌زنم، از تراکم اندیشه‌های ناهمگون که در مواجهه با هم بارور می‌شوند و شما در این نسل‌افکنی اندیشه، درخت فرهنگ را به سترونی می‌کشانید.
حقیقت پنهان نمی‌ماند. فرهنگ راه خود را باز می‌کند. هیچ واژه‌ای در قفس نخواهد ماند و معنایی پنهان در آستینِ هیچ هنرمندی. قلم در دست من است. و کاغذهای کاهی منتظر که بر آنها می‌نویسم. از آنچه که بر ما می‌رود سخن خواهم گفت. از مردمِ روزگار خویش، بیشتر، وفادارانه‌تر، چنانچه تا به امروز نوشته‌ام. پس این قصه ادامه خواهد داشت، این قصه با تمام توانم ادامه خواهد داشت... که رنجِ کوه بریدن نصیبِ فرهاد است».
علی زرنگار پیش از این به‌عنوان نویسنده، آثاری همچون «بدون تاریخ، بدون امضا»، «مغز استخوان» و «چهارشنبه ۱۹ اردیبهشت» را در کارنامه خود دارد.