ترامپ و پوتین؛ مذاکراتی که آینده جنگ را رقم می‌زند
دیپلماسی فشرده برای آتش‌بس در اوکراین
روسیه در آستانه گفت‌وگوی تلفنی حساس میان دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، و ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، که قرار است برای بحث درباره پایان جنگ اوکراین برگزار شود، با نزدیک به ۴۰۰ پهپاد به اوکراین حمله کرد. این حملات که بسیاری آن را نشانه‌ای از رویکرد سخت‌گیرانه روسیه می‌دانند، شامل بزرگ‌ترین حمله پهپادی از سال ۲۰۲۲ بود. شامگاه یکشنبه تا دوشنبه، ۱۱۲ پهپاد و شب قبل از آن ۲۷۳ پهپاد به اوکراین شلیک شد که به کشته‌شدن یک زن و زخمی‌شدن سه نفر، از جمله کودکی چهارساله منجر شد.
شرق: روسیه در آستانه گفت‌وگوی تلفنی حساس میان دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، و ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، که قرار است برای بحث درباره پایان جنگ اوکراین برگزار شود، با نزدیک به ۴۰۰ پهپاد به اوکراین حمله کرد. این حملات که بسیاری آن را نشانه‌ای از رویکرد سخت‌گیرانه روسیه می‌دانند، شامل بزرگ‌ترین حمله پهپادی از سال ۲۰۲۲ بود. شامگاه یکشنبه تا دوشنبه، ۱۱۲ پهپاد و شب قبل از آن ۲۷۳ پهپاد به اوکراین شلیک شد که به کشته‌شدن یک زن و زخمی‌شدن سه نفر، از جمله کودکی چهارساله منجر شد.
این تحولات پس از تلاش‌های دیپلماتیک فشرده مقامات اوکراینی و اروپایی در آخر هفته رخ داد که سعی داشتند دولت ترامپ را به ضرورت آتش‌بس فوری و بی‌قیدوشرط و افزایش فشار بر روسیه برای گام‌های جدی به سوی صلح متقاعد کنند. ترامپ توافق صلح را مذاکره‌ای عمدتا میان مسکو و واشنگتن ترسیم و این نگرانی را ایجاد کرده که دو رهبر ممکن است به توافقی برسند که منافع روسیه را تأمین کند، اما امنیت و استقلال اوکراین را به خطر بیندازد و زمینه را برای تهاجم آینده روسیه فراهم کند. روز جمعه، روسیه و اوکراین برای اولین بار از هفته‌های ابتدایی جنگ مذاکرات مستقیم برگزار کردند، اما جز تبادل اسرا، فقط توافق کردند که مذاکرات برای آتش‌بس احتمالی ادامه یابد. ترامپ از این گفت‌وگوها حمایت کرد، اما پیش از آغاز آنها اهمیت‌شان را کم‌رنگ جلوه داد و گفت: «تا زمانی که من و پوتین مستقیما صحبت نکنیم، هیچ‌چیز حل نخواهد شد».
فشار برای آتش‌بس بی‌قیدوشرط
با وجود امتیازاتی از سوی دولت ترامپ، پوتین بارها فشارها برای آتش‌بس بی‌قیدوشرط ۳۰روزه را رد کرده است. مقامات اوکراینی می‌گویند آماده‌اند پوتین فرایند مذاکرات را طولانی و شرایطی غیرقابل قبول برای کی‌یف مطرح کند. یک مقام اوکراینی آشنا با مذاکرات روز گذشته گفت: «ما به طرف آمریکایی اعلام کرده‌ایم و متقاعد شده‌ایم که اوکراین گام‌های واقعی‌تری برای صلح برداشته است». او این تماس تلفنی را تلاشی مهم برای احیای فرایند صلح توصیف کرد و افزود: «اوکراین خواستار آتش‌بس کامل و بی‌قیدوشرط برای مدت طولانی است. به عبارت دیگر، همان‌طور که ترامپ می‌گوید، ما می‌خواهیم کشتار متوقف شود و کاملا با این منطق موافقیم. کشتار باید پایان یابد تا فرایند صلح پیش برود».
روسیه که با اطمینان از پیروزی در اوکراین سخن می‌گوید، تاکنون از مذاکرات صلح برای دستیابی به اهدافی استفاده کرده که از طریق تهاجم به آنها نرسیده است. مسکو روز جمعه بار دیگر خواستار واگذاری سرزمین‌هایی شد که حتی در اشغال روسیه نیست و تهدید کرد در صورت لزوم دهه‌ها جنگ را ادامه خواهد داد. دمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، روز گذشته گفت: «ما ترجیح می‌دهیم اهداف‌مان را از طریق سیاسی و دیپلماتیک محقق کنیم». او افزود که تهاجم ۲۰۲۲ روسیه پس از امتناع ناتو از پذیرش خواسته‌های مسکو آغاز شد، اما میانجیگری آمریکا که روسیه از آن قدردانی می‌کند، می‌تواند به تحقق اهداف مسکو از راه‌های صلح‌آمیز کمک کند.
هشدارهای ترامپ و فشار بر اوکراین
ترامپ در شبکه اجتماعی تروث‌سوشال نوشت که تماس با پوتین بر توقف «کشتار» متمرکز خواهد بود که به گفته او، هفته‌ای بیش از پنج هزار سرباز روس و اوکراینی را قربانی می‌کند. او افزود مسائل تجاری نیز در دستور کار است. ترامپ و دیگر مقامات آمریکایی تهدید کرده‌اند اگر پوتین علاقه واقعی به صلح نشان ندهد، تحریم‌های سخت‌تری علیه روسیه اعمال خواهد شد. با این حال، دولت ترامپ تاکنون فشار چندانی بر روسیه وارد نکرده و در عوض اوکراین را تحت فشار قرار داده تا سرزمین‌های اشغالی را واگذار کند و بپذیرد که به ناتو نخواهد پیوست.
مقامات کی‌یف امیدوارند ترامپ بر آتش‌بس بی‌قیدوشرط اصرار کند، اما با توجه به رد مکرر این درخواست از سوی پوتین، این احتمال ضعیف به نظر می‌رسد. پوتین شرایط سختی از جمله توقف ارسال تسلیحات غربی به اوکراین و ممنوعیت سربازگیری کی‌یف مطرح کرده است. این شرایط به مسکو برتری چشمگیری می‌دهد و امکان بازسازی ظرفیت نظامی روسیه برای ازسرگیری احتمالی خصومت‌ها را فراهم می‌کند. روسیه به‌تازگی استخدام نظامی خود را به‌شدت افزایش داده و کارخانه‌هایش همچنان تسلیحات و مهمات تولید می‌کنند.
تلاش‌های دیپلماتیک اروپا
در چارچوب تلاش‌های دیپلماتیک آخر هفته، جی‌دی ونس، معاون رئیس‌جمهور، و مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا، روز یکشنبه در رم با ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، دیدار کردند. آندری یرماک، رئیس دفتر زلنسکی، این دیدار را «گفت‌وگویی بسیار محتوایی» توصیف کرد. زلنسکی بر اهمیت آتش‌بس فوری و بی‌قیدوشرط تأکید کرد و در شبکه ایکس نوشت: «تا زمانی که روسیه برای توقف جنگ اشتیاق نشان ندهد، باید تحت فشار قرار گیرد. همچنین درباره گام‌های مشترک برای دستیابی به صلح عادلانه و پایدار صحبت کردیم».
هم‌زمان، کی‌یر استارمر، امانوئل مکرون، فریدریش مرتس و جورجیا ملونی، رهبران بریتانیا، فرانسه، آلمان و ایتالیا، با ترامپ تلفنی گفت‌وگو کردند و هشدار دادند نباید بدون امتیازات درخور توجه از سوی روسیه توافقی شتاب‌زده امضا شود. دفتر استارمر اعلام کرد: «رهبران بر لزوم آتش‌بس بی‌قیدوشرط و جدیت پوتین در مذاکرات صلح تأکید کردند و درباره استفاده از تحریم‌ها در صورت تعهد نداشتن روسیه به آتش‌بس صحبت شد».
پیش از مذاکرات هفته گذشته در استانبول، مقامات اروپایی امیدوار بودند تلاش‌های دیپلماتیک‌شان دولت ترامپ را متقاعد کند که به روسیه اولتیماتوم دهد: آتش‌بس ۳۰روزه یا تحریم‌های جدید. زلنسکی و رهبران اروپایی معتقد بودند ترامپ در صورت رد درخواست آتش‌بس فوری از سوی کرملین، به سمت تحریم‌های جدید متمایل است. اما مذاکرات بی‌نتیجه استانبول، که به درخواست پوتین و با حمایت ترامپ برگزار شد، این برنامه‌ها را مختل کرد. رهبران اروپا خواسته‌های روسیه در این مذاکرات را محکوم کردند و همچنان تهدید به تحریم‌های بیشتر آمریکا و اروپا در صورت ادامه رد آتش‌بس از سوی روسیه دارند.
